Mobilność słuchaczy
Na poziomie krajowym nie istnieją programy czy inicjatywy wspierające mobilność uczących się osób dorosłych. Możliwości wyjazdu za granicę oferuje jedynie program UE Erasmus+ (2014-2020; 2021-2027) oraz program Edukacja w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG). Operatorem programów jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Projekty Mobilności edukacyjnej programu Erasmus+ umożliwiają osobom dorosłym z grup defaworyzowanych, które uczestniczą w kształceniu dorosłych w placówce wysyłającej, rozwijanie wiedzy, umiejętności i kompetencji w ramach wyjazdów grupowych lub indywidualnych do placówek zagranicznych. W ramach =innych projektów programu Erasmus+ dorośli słuchacze mogą uczestniczyć w wyjazdach krótkoterminowych, które są związane z celami danego projektu.
Program Edukacja MF EOG (2014-2021; ostatni nabór wniosków w 2021 r., projekty trwające maksymalnie 2 lata) jest finansowany przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię. W komponencie „Współpraca instytucjonalna na rzecz poprawy jakości i dopasowania oferty edukacyjnej” fundusze przyznaje się m.in. na wymianę doświadczeń i dobrych praktyk oraz wspólne inicjatywy z państwami-darczyńcami, które obejmują na przykład seminaria, spotkania edukacyjne i intensywne szkolenia dla uczących się osób oraz kadry wszystkich sektorów edukacji formalnej i pozaformalnej, włącznie z edukacją dorosłych.
Nie istnieją specjalne ogólnokrajowe przepisy czy zalecenia dotyczące uznawania okresu mobilności dorosłych słuchaczy. Istnieją natomiast uregulowane przepisami mechanizmy walidacji efektów uczenia się uzyskanych poza systemem edukacji formalnej – w ramach edukacji pozaformalnej lub nieformalnej. Na przykład osoby dorosłe mogą przystąpić do egzaminów eksternistycznych, przeprowadzanych przez Okręgowe Komisje Egzaminacyjne. Osoby, które zdały egzamin, otrzymują świadectwo na poziomie szkoły podstawowej lub średniej i / lub świadectwo lub dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, zależnie od rodzaju egzaminu. Na poziomie szkolnictwa wyższego uczelnie spełniające określone w przepisach warunki mogą potwierdzić efekty uczenia się uzyskane przez osoby ubiegające się o przyjęcie na studia pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie. W wyniku walidacji efektów uczenia się uczelnia może zaliczyć maksymalnie 50% punktów ECTS przypisanych do zajęć, które są objęte programem studiów. Zintegrowany System Kwalifikacji obejmuje również różne kwalifikacje cząstkowe, które można zdobyć poprzez walidację efektów uczenia się.
Inne przydatne informacje
Kształcenie cudzoziemców
Zgodnie ustawą Prawo oświatowe z 14 grudnia 2016 r. (z późn. zm.) cudzoziemcy należący do określonych grup mogą korzystać z nauki w publicznych szkołach dla dorosłych i uczestniczyć w zawodowych kursach kwalifikacyjnych prowadzonych przez placówki publiczne w ramach kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych na takich samych warunkach jak obywatele polscy, tj. nieodpłatnie. Do tych grup należą min.: obywatele państw członkowskich UE, państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) lub Konferencji Szwajcarskiej oraz członkowie ich rodzin posiadający prawo pobytu lub stałego pobytu; osoby posiadające określony rodzaj zezwolenia na pobyt lub szczególny status, np. uchodźcy.
Pozostali cudzoziemcy mogą korzystać z nauki w szkole lub kształcenia ustawicznego jako stypendyści otrzymujący stypendium odpowiedniego organu (np. ministra ds. oświaty, organu władz lokalnych prowadzącego dany typ szkoły / placówki, dyrektora szkoły / placówki) lub na warunkach odpłatności. W przypadku odpłatności organ prowadzący daną szkołę / placówkę ustala wysokość opłat i podejmuje decyzje dotyczące częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat.
Mobilność nauczycieli i trenerów
Na poziomie krajowym nie istnieją programy ani projekty oferujące możliwości wyjazdu nauczycielom i trenerom z sektora edukacji dorosłych. Osoby te korzystają z oferty programu UE Erasmus+ oraz programu Edukacja w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG). Operatorem tych programów jest Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
W projektach Mobilności edukacyjnej programu Erasmus+ nauczyciele, szkoleniowcy / trenerzy oraz inni pracownicy sektora edukacji dorosłych wyjeżdżają za granicę w celu podniesienia kwalifikacji w formie obserwacji pracy na danym stanowisku (ang. job shadowing), udziału w kursach lub szkoleniach lub prowadzenia zajęć dydaktycznych lub szkoleń. Kadra edukacji dorosłych może także uczestniczyć w wyjazdach krótkoterminowych w różnych innych projektach programu Erasmus+, które są związane z celami danego projektu.
Program Edukacja MF EOG (2014-2021; ostatni nabór wniosków w 2021 r.; projekty trwające maksymalnie 2 lata) jest finansowany przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię. W ramach komponentu „Rozwój zawodowy kadry” pracownicy sektora edukacji dorosłych, podobnie jak innych sektorów edukacji formalnej i pozaformalnej, mogą uczestniczyć w wizytach studyjnych do państw-darczyńców i intensywnych szkoleniach prowadzonych przez trenerów / ekspertów z tych państw. Komponent „Współpraca instytucjonalna na rzecz poprawy jakości kształcenia i dopasowania oferty edukacyjnej” obejmuje mobilność kadry z różnych sektorów edukacji formalnej i pozaformalnej, włącznie z edukacją dorosłych, której celem jest uaktualnienie oferty dydaktycznej oraz wymiana doświadczeń i dobrych praktyk (m.in. seminaria, konferencje, spotkania edukacyjne, intensywne szkolenia).
Nauczyciele pracujący w placówkach edukacji dorosłych, które należą do systemu oświaty, podlegają tym samym przepisom co nauczyciele szkolni. Przepisy określają jedynie ogólne uprawnienia urlopowe związane z doskonaleniem zawodowym nauczycieli, nie odnosząc się bezpośrednio do mobilności międzynarodowej.
Ponadto, podobnie jak nauczyciele zatrudnieni w szkołach dla dzieci i młodzieży, nauczyciele pracujący w tym sektorze systemu oświaty podlegają ocenie pracy. W ocenie uwzględnia się m.in. aktywność nauczycieli w doskonaleniu zawodowym, włącznie z formami doskonalenia za granicą. Zob. informacje w podrozdziale 13.1.2. Nie istnieją specjalne ogólnokrajowe regulacje czy zalecenia dotyczące uznawania okresu czy efektów mobilności nauczycieli lub trenerów z sektora edukacji dorosłych.