Definicja grup docelowych 

• osoby ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, w tym niepełnosprawne
• młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym
• osoby bezrobotne, które poszukują pracy bądź chcą się przekwalifikować
• osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej, w tym osoby bezrobotne i poszukujące pracy, w szczególności w wieku do 25 roku życia
• cudzoziemcy.

Szczegółowe środki wsparcia 

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

W szkołach dla dorosłych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego, organizowana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna.

Pomoc ta w publicznych szkołach dla dorosłych jest udzielana w trakcie bieżącej pracy ze słuchaczem oraz w formie:

• zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej
• porad i konsultacji
• warsztatów i szkoleń.

Niektóre agendy rządowe, organizacje samorządowe lub pozarządowe, organizują również nieodpłatnie jednostkowe, cykliczne lub okazjonalne porady związane z konkretnymi zagadnieniami, np. prawnymi, dotyczącymi profilaktyki społecznej.

Ochotnicze Hufce Pracy (OHP)

Zadania państwa w zakresie zatrudnienia oraz przeciwdziałania marginalizacji i wykluczeniu społecznemu młodzieży, a także zadania w zakresie jej kształcenia i wychowania wykonują Ochotnicze Hufce Pracy.

Ochotnicze Hufce Pracy są państwową jednostką, wyspecjalizowaną w działaniach na rzecz młodzieży, w szczególności młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym, oraz bezrobotnych do 25 roku życia.

Ochotnicze Hufce Pracy w szczególności prowadzą działania mające na celu umożliwienie młodzieży:

• zdobycia kwalifikacji zawodowych oraz uzupełnienia wykształcenia podstawowego, w przypadku osób, które nie ukończyły szkoły podstawowej albo nie kontynuują nauki po ukończeniu tej szkoły;
• uzupełniania ponadgimnazjalnego lub ponadpodstawowego wykształcenia ogólnego i zawodowego.

W celu realizacji powyższych działań Ochotnicze Hufce Pracy:

• prowadzą działalność edukacyjno-szkoleniową
• w porozumieniu z kuratorami oświaty i organami prowadzącymi szkoły kierują uczestników Ochotniczych Hufców Pracy do szkół i placówek systemu oświaty.

Adresatami działań Ochotniczych Hufców Pracy są:

• osoby w wieku od 15 do 17 lat ze środowisk niewydolnych wychowawczo, które nie realizują obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, mają problemy z ukończeniem szkoły i potrzebują zdobycia kwalifikacji zawodowych
• osoby w wieku 18-25 lat, w tym osoby, które poszukują pracy bądź chcą się przekwalifikować
• bezrobotni
• absolwenci szkół
• studenci.

W OHP osoby młodociane mogą kontynuować kształcenie ogólne i zdobywać kwalifikacje zawodowe. OHP organizują naukę umożliwiając jednocześnie realizację przygotowania zawodowego w trakcie pracy. Zatrudnienie i przygotowanie zawodowe uczestników OHP odbywa się na podstawie indywidualnych umów o pracę, na zasadach dotyczących pracowników młodocianych. Tym samym młodzież korzysta z przysługujących jej świadczeń socjalnych, a okres przygotowania zawodowego jest jej zaliczany do stażu pracy.

Uczestnicy OHP objęci stałą opieką pedagogiczną, są zachęcani do rozwijania swoich uzdolnień artystycznych i sportowych. Prowadzona jest także działalność turystyczna. Celem oddziaływań jest przygotowanie młodych ludzi do samodzielności po opuszczeniu OHP. Z takiej formy pomocy korzysta rocznie około 30 tysięcy młodych ludzi. Osoby będące w trudnej sytuacji materialnej otrzymują w trakcie pobytu w stacjonarnych jednostkach OHP nieodpłatnie nocleg, wyżywienie i całodobową opiekę wychowawczą.

W zależności od wieku i posiadanego wykształcenia nauka odbywa się w:

• szkole podstawowej dla dorosłych (klasa VII i VIII);
• szkole podstawowej z oddziałami przysposabiającymi do pracy (klasa VII i VIII);
• branżowej szkole I stopnia;
• szkoleniach zawodowych w formie kursowej.

Ochotnicze Hufce Pracy nieodpłatnie świadczą następujące usługi:

• doradztwo zawodowe
• pośrednictwo pracy
• poradnictwo zawodowe i informacja zawodowa
• warsztaty aktywnego poszukiwania pracy
• organizacja szkoleń
• programy rynku pracy.

Doradztwo zawodowe w OHP realizowane jest poprzez pięć rodzajów usług:

• indywidualne porady zawodowe
• grupowe porady zawodowe 
• indywidualne informacje zawodowe
• grupowe informacje zawodowe
• porady zawodowe na odległość (telefonicznie, on-line).

Zadania te są realizowane poprzez

• Mobilne Centra Informacji Zawodowej (w formie stacjonarnej i wyjazdowej)
• Młodzieżowe Centra Kariery (w formie stacjonarnej).

Pośrednictwo pracy w OHP polega na wspieraniu uczestników, absolwentów OHP i młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym w:

• poszukiwaniu pracy:
• aktywne wychodzenie z inicjatywą nawiązania współpracy w zakresie zatrudnienia młodych ludzi lub znalezienia dla nich miejsc przygotowania zawodowego
• giełdy pracy
• prowadzenie strony internetowej z ofertami pracy stałej i krótkoterminowej w kraju
• europejskie pośrednictwo pracy EURES (usługi świadczone w 16 wojewódzkich komendach OHP)
• monitorowaniu zawierania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego
• monitorowaniu przebiegu realizacji praktycznej nauki zawodu uczestników OHP.

Pośrednictwo pracy prowadzą w OHP centra edukacji i pracy młodzieży poprzez:

• Młodzieżowe Biura Pracy
• Młodzieżowe Centra Kariery.

OHP realizują projekty adresowane do młodzieży zagrożonej marginalizacją społeczną, która w ramach projektów współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego ma m.in. możliwość nabycia kwalifikacji zawodowych warunkujących uzyskanie zatrudnienia.

W strukturach instytucji działa centrum informacyjno-konsultacyjne Elektroniczne Centrum Aktywizacji Młodzieży (ECAM), które świadczy usługi dla:

• młodzieży
• opiekunów
• pracodawców
• osób zainteresowanych działalnością jednostek Ochotniczych Hufców Pracy.

W skład ECAM wchodzą:

• infolinia
• portal internetowy dla młodzieży
• profile w serwisach społecznościowych.

Centrum powstało ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu „OHP jako realizator usług rynku pracy”.

OHP prowadzą także

• ogólnopolską infolinię pod numerem 19524, zajmującą się udzielaniem informacji telefonicznych w zakresie pomocy oferowanej przez urzędy pracy oraz tematyką zatrudnienia cudzoziemców
• stronę internetową Centrum Informacyjno-Konsultacyjnego Służb Zatrudnienia „Zielona Linia”.

(ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; Dz. U. z 2023 r. poz. 735, z późn. zm.)

(rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowych zadań i organizacji Ochotniczych Hufców Pracy; Dz. U. Nr 155, poz. 920)

(strona internetowa Komendy Głównej OHP)

Podmioty prowadzące kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych zobowiązane są do zapewnienia warunków organizacyjnych i technicznych umożliwiających udział w kształceniu osobom niepełnosprawnym.

Cele kształcenia i sposoby ich osiągania określane w programach nauczania w kształceniu ustawicznym w formach pozaszkolnych muszą uwzględniać możliwości indywidualizacji pracy słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych lub uczestników kształcenia w innych formach pozaszkolnych, w zależności od ich potrzeb i możliwości.

(rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 października 2023 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych; Dz. U. poz. 2175)

Dorosłym osobom niewidomym, słabowidzącym, niesłyszącym, słabosłyszącym, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim lub z autyzmem, w tym zespołem Aspergera, które przystępują do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie po ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego albo w trybie eksternistycznym, zagwarantowano, na podstawie zaświadczenia potwierdzającego występowanie danej dysfunkcji wydanego przez lekarza, dostosowanie warunków i formy egzaminu do rodzaju ich niepełnosprawności.

Pomoc materialna

Słuchaczom szkół dla dorosłych, do czasu ukończenia kształcenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia 24 roku życia, przysługuje pomoc materialna.

Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej, bezrobotne, poszukujące i zmieniające pracę oraz osoby niepełnosprawne, mogą również korzystać ze wsparcia organizowanego przez pomoc społeczną w ramach programów obejmujących te osoby.

Jeśli publiczne placówki i ośrodki prowadzące kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych pobierają opłaty za kształcenie prowadzone w formach pozaszkolnych, osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej mogą zwrócić się z wnioskiem do dyrektora tej placówki lub ośrodka o:

• przedłużenie terminu wniesienia opłaty
• zgodę na wniesienie opłaty w ratach
• zwolnienie w całości lub w części opłat.

Dyrektor publicznej placówki lub ośrodka może zwolnić z całości lub część opłat osobę o niskich dochodach.

(ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej; Dz. U. z 2023 r. poz. 901, z późn. zm.)