Poziom żłobków
W systemie opieki nad dzieckiem do lat 3 nie przewidziano możliwości sprawowania tej opieki w inny sposób niż w żłobkach i klubach dziecięcych oraz z wykorzystaniem dziennego opiekuna i niani.
Wszelkie inne działania są podejmowane na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców i wymagają wpisu do prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta rejestru żłobków i klubów dziecięcych. Do rejestru żłobków i klubów dziecięcych mogą zostać wpisane tylko te żłobki i kluby dziecięce, które spełniają standardy określone w ustawie. Podobnie, do wykazu dziennych opiekunów mogą zostać wpisane jedynie osoby spełniające ustawowe wymogi.
Niekiedy działania te mają charakter nieformalny i są realizowane na podstawie umowy (często nieformalnej – ustnej) między rodzicami a osobą sprawującą opiekę.
Poziom przedszkoli
W wychowaniu przedszkolnym można odnotować wiele przykładów alternatywnej edukacji w zakresie programowym. Nauczyciele przedszkoli korzystają w pracy z dziećmi z doświadczeń przedszkoli Montessori, C. Freineta, R. Steinera (przedszkola waldorfskie) i innych (np. Reggio Emilia - według Lorisa Malaguzziego). Często wykorzystują te rozwiązania częściowo i tworzą własne rozwiązania dostosowane do potrzeb swojego środowiska. Jest wiele interesujących propozycji pomocy dziecku w nabywaniu umiejętności i wiadomości, ułatwiających mu przekroczenie progu szkolnego. Dominują propozycje skierowane na kształtowanie określonych umiejętności szkolnych lub wybranych z zakresu sztuki, ekologii, kultury, muzyki, itd. Występują w postaci wyspecjalizowanych programów i metod: np. metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne, metoda Klanzy, metoda aktywnego słuchania muzyki Batii Strauss, metoda gimnastyki twórczej Rudolfa Labana, metoda Paula Dennisona, metoda Glena Domana itd.
Z polskich rozwiązań ciekawą i sprawdzaną jest propozycja edukacji matematycznej E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, nauki czytania opracowaną przez B. Rocławskiego, J. Cieszyńską, czy I. Majchrzak, edukacji ekologicznej S. Dylaka, M. Cichy, A. Brzezińskiej, B. Wojnarowskiej, twórczej K. Szmidta, muzycznej L. Kataryńczuk-Manii, plastycznej K. Łapot-Dzierwy, metody dobrego startu M. Bogdanowicz.