W 2013 r. Rada Ministrów przyjęła dokument pt. „Perspektywa uczenia się przez całe życie”. Jego podstawowym założeniem było większe otwarcie się systemu oświaty na edukację inną niż formalna oraz zintegrowanie krajowego systemu kwalifikacji i nowym podejściu do uczenia się dorosłych.

Zob. bliższe informacje w języku polskim na stronie https://www.gov.pl/web/edukacja/perspektywa-uczenia-sie-przez-cale-zycie.

Do głównych kierunków działania polityki LLL, zgodnie z ww. dokumentem, należy:

1. Pobudzanie kreatywności i innowacyjności osób 

• Kierunek polityki: Instytucje na wszystkich poziomach systemu edukacji powinny kłaść nacisk na potrzebę kształtowania kreatywności, przedsiębiorczości i innowacyjności. Warunkiem tego jest zapewnienie tym instytucjom autonomii programowej, możliwości tworzenia własnych dostosowanych do potrzeb otoczenia programów kształcenia i prowadzenie walidacji osiąganych efektów. 
• Wdrażanie: Wymienione kierunki działań realizowane są w toku reformy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego oraz reformy programowej kształcenia wyższego. Od 1 września 2023 r. w szkołach nauczany jest przedmiot biznes i zarządzanie, który zastąpił wcześniej prowadzony pod nazwą podstawy przedsiębiorczości. Zmiana ta ma na celu pomóc uczniom w nabyciu kluczowych kompetencji oraz rozwijaniu zdolności liderskich (https://www.gov.pl/web/nauka/biznes-i-zarzadzanie--nowy-przedmiot-w-szkolach-ponadpodstawowych-od-1-wrzesnia-2023-r).

2. Integrowanie krajowego systemu kwalifikacji

• Kierunek polityki: w związku z poszerzaniem obszaru uczenia się w różnych formach (lifewide learning), w tym wchodzeniem podmiotów gospodarczych i społecznych w kreowanie kompetencji na wysokim poziomie, pojawiła się potrzeba nowej polityki w nadawaniu kwalifikacji, opartej na efektach uczenia się. Celem jest to, aby każdy poziom kwalifikacji był osiągalny dla osób podążających różnymi ścieżkami kształcenia, szkolenia i kariery.
• Wdrażanie: Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji została uchwalona w grudniu 2015 r. W roku 2019 przyjęto Zintegrowaną Strategię Umiejętności 2030 (ZSU 2030), obejmującą cały system edukacji i szkoleń, opracowaną w ścisłej współpracy między wszystkimi właściwymi organami rządowymi i interesariuszami (część ogólna i część szczegółowa ZSU30; dostęp: październik 2024). Szczegółowe informacje dotyczące tej strategii są dostępne w rozdziale 8 Kształcenie dorosłych oraz na stronie: http://www.kwalifikacje.gov.pl.

3. Upowszechnienie wczesnej opieki i edukacji

• Kierunek polityki: Dla efektywnego wsparcia rozwoju małych dzieci, w tym ich umiejętności, niezbędny jest dalszy rozwój dobrej jakości usług wczesnej opieki i edukacji w połączeniu ze wsparciem rodziców.
• Wdrażanie: Od roku 2011 Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) realizuje program „Maluch”, dotyczący wsparcia organizatorów opieki nad dziećmi do 3 roku życia. Na lata 2022-2029 ogłoszono ciągły nabór wniosków w programie „Maluch +”, w ramach którego przewidziano dofinansowanie na ogólnym poziomie 709 494 279,76 zł. Dokładniejsze informacje (w języku polskim) można znaleźć na pod adresem: https://www.gov.pl/web/rodzina/wyniki-ii-tury-naboru-ciaglego-w-ramach-programu-maluch-2022-2029. Od 1 października 2024 r., m.in. w celu upowszechnienia opieki nad małymi dziećmi, wprowadzono świadczenia dla rodziców w ramach ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka - "Aktywny rodzic".
• Według informacji Głównego Urzędu Statystycznego liczba placówek opieki nad dziećmi w 2023 r. ogólnie wzrosła w stosunku do roku 2022: z ok. 4,4 do 4,6 tys. żłobków, przy zbliżonej liczbie klubów dziecięcych (0,9 tys.) oraz dziennych opiekunów (2,1 tys.). Zdecydowaną większość stanowią placówki prywatne. Łączna liczba miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 w systemie wynosiła w roku sprawozdawczym 226,4 tys. Dodatkowe informacje w języku polskim można znaleźć na stronie tematycznej programu [https://www.gov.pl/web/rodzina/programy-i-projekty-program-maluch] oraz w serwisie internetowym GUS [https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/dzieci-i-rodzina/].

W ramach przyspieszenia w dotrzymaniu w tym zakresie standardom europejskim, w latach 2013-2022 realizowano ustawę mającą na celu regularny wzrost finansowania edukacji przedszkolnej ze środków budżetu państwa przekazywanych jednostkom samorządu terytorialnego odpowiedzialnym za to zadanie: od 504 mln zł w roku 2013 i 1.567 mln zł w roku 2014 aż do 1.879 mln zł w roku 2022. Środki te przeznaczono na tworzenie nowych miejsc edukacji przedszkolnej i podnoszenie jej jakości oraz na obniżenie opłat rodziców. Aktualnie w polskim systemie prawnym jest zagwarantowane stałe, odpowiednie źródło subwencjonowania opieki i edukacji przedszkolnej dla dzieci w całym kraju.

4. Dopasowanie kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy i zmian społecznych

• Kierunek polityki: Kształcenie i szkolenie zawodowe musi dobrze przygotowywać do znalezienia zatrudnienia oraz do przyszłych zmian zawodów. 
• Wdrażanie: Reformowanie kształcenia zawodowego i ustawicznego w ramach systemu oświaty. Priorytetem jest lepsze dostosowanie kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy. Dotychczas podjęto następujące działania:  
  • zmianę klasyfikacji zawodów (każdy zawód jest opisany za pomocą 1-3 kwalifikacji, przy czym dana kwalifikacja może stanowić komponent kilku zawodów),
  • zmiany strukturalne (szkoły i placówki zawodowe mogą się łączyć w centra kształcenia zawodowego i ustawicznego),
  • utworzenie szkół branżowych I stopnia  oraz II stopnia , co ułatwia podwyższanie kwalifikacji uzyskanych na niższym szczeblu edukacji zawodowej,
  • modernizację podstawy programowej kształcenia w zawodach polegającej na opisaniu kwalifikacji zawodowych jako efektów uczenia się,
  • wzmocnienia komponentu kluczowych kompetencji w kształceniu zawodowym,
  • modernizację zewnętrznych egzaminów zawodowych dostosowanych do nowej klasyfikacji zawodów,
  • uelastycznienie kształcenia ustawicznego przez szersze stosowanie form pozaszkolnych,
  • powołanie do istnienia branżowych centrów umiejętności – ośrodków edukacyjnych, szkoleniowych i egzaminacyjnych przy szkołach kształcących w zawodach lub centrach kształcenia zawodowego, mających za zadanie wsparcie rozwoju nowych technologii oraz bliższą współpracę ze środowiskami biznesowymi (bliższe informacje, zob. https://www.frse.org.pl/kpo-bcu).

Więcej informacji na temat zmian w regulacji prawnej oświaty w Polsce można znaleźć w aktualizowanej sekcji Reformy w dziedzinie edukacji szkolnej.

W szkolnictwie wyższym kontynuowane są działania rozpoczęte w roku 2011 na rzecz wyraźnego podziału kierunków o profilu ogólnoakademickim i praktycznym. Dzięki zastosowaniu bodźców finansowych dąży się do wykształcenia silnego sektora studiów wyższych o profilu praktycznym (zawodowym), który powinien odpowiedzieć na potrzeby większej części studiujących. Pozwoli to podnieść i egzekwować standardy naukowe na studiach o profilu akademickim. Przepisy nakładają na uczelnie obowiązek organizowania dłuższych praktyk zawodowych na kierunkach studiów o profilu praktycznym - minimum 6 miesięcy – w przypadku studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich oraz 3 miesiące dla studiów II stopnia. Przewidziano także wprowadzenie studiów dualnych, które są studiami o profilu praktycznym prowadzonymi z udziałem pracodawcy (organizację studiów dualnych określa umowa zawarta w formie pisemnej). Dodatkowo, zalecane jest zwiększenie udziału praktyków w prowadzeniu zajęć na studiach o tym profilu.

5. Nowe podejście do uczenia się dorosłych oparte na uznawaniu wartości uczenie się w pracy i w zorganizowanych formach zaangażowania obywatelskiego

• Kierunek polityki: Miejsce pracy i zaangażowania społecznego jest największym, jednak słabo wykorzystywanym w Polsce potencjałem uczenia się. Proponowane rozwiązania pozwolą skuteczniej identyfikować, oceniać i potwierdzać efekty takiego uczenia się. Rozwinięty zostanie system walidacji wcześniej nabytego doświadczenia zawodowego, społecznego i osobistego, jako podstawa do kontynuowania uczenia się przez całe życie.
• Wdrażanie: W ramach opisanych wyżej reform szkolnictwa zawodowego, ustawicznego i szkolnictwa wyższego wprowadzone zostały do tych systemów mechanizmy walidacji. Zewnętrzne egzaminy zawodowe w systemie oświaty zostały otwarte na osoby, które zdobyły doświadczenie zawodowe poza szkołami zawodowymi i placówkami kształcenia ustawicznego. Z kolei, uczelnie mogą obecnie potwierdzać efekty uczenia uzyskane poza systemem szkolnictwa wyższego, np. w pracy, na kursach i szkoleniach, przez samodoskonalenie lub wolontariat.

Od 2015 roku wsparciem kształcenia ustawicznego są środki w wysokości 2% składki na Fundusz Pracy, przeznaczone w ramach Krajowego Funduszu Szkoleniowego na inwestowanie w dokształcanie pracowników. Zainteresowani pracodawcy uzyskują dofinansowanie w wysokości nawet 100% kosztów kształcenia pracowników, których następnie powinni zatrudnić. Dodatkowe informacje w języku polskim można znaleźć na stronie https://www.gov.pl/web/rodzina/krajowy-fundusz-szkoleniowy-fundusz-pracy.

Szkoły zawodowe i pracodawcy współpracują natomiast przy wykorzystaniu następujących instrumentów:

• umów szkół z pracodawcami dotyczącymi warunków realizacji przygotowania zawodowego młodocianych pracowników. Umowy te stanowią załącznik do umów o pracę w celu przygotowania zawodowego;
• instytucji stażu uczniowskiego, polegającej na odbywaniu praktyk w rzeczywistych warunkach pracy na podstawie umowy, zawieranej przez pracodawcę w formie pisemnej z uczniem albo rodzicami niepełnoletniego ucznia.

Wdrażanie działań na rzecz upowszechnienia uczenia się przez całe życie prowadzone są w ramach programów aktywizujących osoby starsze: w wieku 50+ mając na względzie głównie ich aktywizację zawodową oraz w wieku 60+ mając na względzie ich aktywizację społeczną.