System szkolnictwa artystycznego – poziom ponadpodstawowy

Szkolnictwo artystyczne w Polsce umożliwia szczególnie uzdolnionym artystycznie dzieciom i młodzieży zindywidualizowane kształcenie w poszczególnych dziedzinach sztuki. Tworzy odrębny w stosunku do kształcenia ogólnokształcącego system, za który odpowiada minister właściwy ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Zadania ministra wynikające z pełnienia funkcji organu prowadzącego dla części szkół i organu nadzoru dla wszystkich szkół artystycznych realizowane są w Departamencie Szkolnictwa Artystycznego i Edukacji Kulturalnej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz w Centrum Edukacji Artystycznej. Obowiązujące prawo umożliwia prowadzenie tych szkół i placówek również przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne podmioty, jednak nadal dominującym podmiotem w tym sektorze oświaty jest państwo, reprezentowane przez ministra kultury.

System kształcenia artystycznego w Polsce obejmuje — oprócz wyższych szkół artystycznych — szkoły kształcące na poziomie podstawowym oraz średnim (ponadpodstawowym). Generalnie tworzą go następujące publiczne i niepubliczne szkoły oraz placówki:

• szkoły artystyczne realizujące wyłącznie kształcenie w zakresie przedmiotów artystycznych
• szkoły artystyczne realizujące równolegle przedmioty artystyczne i przedmioty ogólnokształcące (wg tej samej podstawy programowej i zasad, jak w szkołach ogólnokształcących)
• placówki artystyczne - ogniska artystyczne umożliwiające rozwijanie zainteresowań i uzdolnień artystycznych
• bursy - placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom szkół artystycznych w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania

W systemie edukacji artystycznej w Polsce równoległe kształcenie ogólne na poziomie średnim i artystyczne zapewniają następujące typy szkół artystycznych:

• ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia (sześcioletnie) – w których etap wyższy, obejmujący klasy III-VI, programowo odpowiada klasom I-IV liceum ogólnokształcącego, co umożliwia uczniom uzyskanie zarówno dyplomu zawodowego muzyka, jak i świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego;
• licea sztuk plastycznych – o pięcioletnim cyklu edukacyjnym, realizujące kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego, po ukończeniu których można uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie plastyk oraz świadectwo dojrzałości;
• szkoły baletowe (dziewięcioletnie) – gdzie w klasie V przeprowadza się egzamin ósmoklasisty, zaś klasy VI-IX programowo odpowiadają liceum ogólnokształcącemu; uczniowie mają zatem możliwość uzyskania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie tancerz oraz świadectwa dojrzałości.

W Polsce działają również typy szkół artystycznych nie zapewniających kształcenia ogólnego. Młodzież uczęszczająca do szkół średnich może zdobywać wiedzę i umiejętności w zakresie sztuki w szkołach:

• muzycznych I stopnia (uczniów szkół średnich przyjmuje się na krótszy, 4-letni cykl kształcenia, bez możliwości uzyskania kwalifikacji zawodowych);
• muzycznych II stopnia (6-letnich lub 4-letnich);
• sztuki tańca (9-letnich);
• sztuki cyrkowej (3-letnich);
• policealnych – muzycznych (3-letnich) i plastycznych (2-letnich).

W średnich szkołach artystycznych można zdobyć następujące zawody:  muzyk, plastyk, tancerz,  aktor scen muzycznych, aktor cyrkowy.

System szkolnictwa artystycznego na poziomie podstawowym został opisany w rozdziale 5 pt. „Szkolnictwo podstawowe”, w sekcji zatytułowanej „System szkolnictwa artystycznego — poziom podstawowy”

Ramy prawne funkcjonowania szkolnictwa artystycznego stopnia podstawowego i średniego wyznaczają dwie ustawy - Prawo oświatowe i Karta Nauczyciela. Z nich wynikają delegacje do szczegółowych uregulowań w rozporządzeniach, zarówno dla ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jak i ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. 

Szkoły artystyczne w liczbach, rok szkolny 2022/2023

1. Szkoły artystyczne I stopnia:

• ogólnokształcące – 55 szkół, do których uczęszczało niemal 10,2 tys. uczniów;
• realizujące wyłącznie kształcenie artystyczne – 411 szkół publicznych i niepublicznych, do których uczęszczało ok. 53,7 tys. uczniów.

2. Szkoły artystyczne II stopnia:

• ogólnokształcące – 102 szkoły, do których uczęszczało 14,5 tys. uczniów;
• realizujące wyłącznie kształcenie artystyczne – 118 szkół, do których uczęszczało 9,8 tys. uczniów.

Źródło w języku polskim i angielskim: „Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2022-2023”, GUS 2023.