Poradnictwo ogólne
W Polsce nie istnieje sformalizowany, wynikający z ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, system poradnictwa ogólnego na uczelniach.
(ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. ‒ Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 724, z późn. zm.)
Usługi z zakresu poradnictwa edukacyjnego, rozumianego jako doradztwo dla studentów lub kandydatów na studia w zakresie możliwości dalszego kształcenia, wyboru studiów lub kolejnego stopnia czy specjalności, w kontekście wymagań rynku pracy, realizuje wiele akademickich biur karier.
Zadania w tym zakresie realizuje często także samorząd studencki poprzez przekazywanie informacji dla nowych studentów np. zamieszczanych na stronach internetowych uczelni. Samorząd studencki i przedstawiciele organizacji studenckich działających na terenie uczelni organizują spotkania i wyznaczają terminy konsultacji w sprawach interesujących studentów.
Poradnictwo dla studentów i doktorantów będących osobami niepełnosprawnymi prowadzą działający na wielu uczelniach pełnomocnicy lub odpowiednie komórki ds. osób niepełnosprawnych.
Poradnictwo psychologiczne
W Polsce nie istnieje sformalizowany, wynikający z ustawy − Prawo o szkolnictwie wyższym, system poradnictwa psychologicznego skierowanego do studentów.
Wiele uczelni jednak organizuje dla swoich studentów tego typu wsparcie. Porady psychologa udzielane są studentom i doktorantom w ramach indywidualnych konsultacji psychologicznych w gabinecie lub drogą elektroniczną.
Usługi z zakresu poradnictwa psychologicznego, w tym w kontekście zawodowym, prowadzi także część z funkcjonujących na uczelniach akademickich biur karier.
Studenci i doktoranci mogą także korzystać z pomocy psychologicznej w podmiotach leczniczych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Doradztwo zawodowe
Na wielu uczelniach powoływane są akademickie biura karier (ABK), które służą pomocą studentom i absolwentom uczelni wyższej w skutecznym wejściu i funkcjonowaniu na rynku pracy.
Do zadań ABK należy:
- dostarczanie studentom i absolwentom szkoły wyższej informacji o rynku pracy i możliwościach podnoszenia kwalifikacji zawodowych
- zbieranie, klasyfikowanie i udostępnianie ofert pracy, staży i praktyk zawodowych
- prowadzenie bazy danych studentów i absolwentów uczelni zainteresowanych znalezieniem pracy
- pomoc pracodawcom w pozyskiwaniu odpowiednich kandydatów na wolne miejsca pracy oraz staże zawodowe
- pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy
- współpraca z centrum informacji i planowania kariery zawodowej funkcjonującym w ramach wojewódzkiego urzędu pracy w aktualizowaniu i upowszechnianiu informacji zawodowych.
Biura te realizują zadania poprzez:
- informowanie o ofertach pracy, staży i praktyk oraz wolontariatu
- poradnictwo zawodowe w formie indywidualnej lub grupowej
- badania losów absolwentów
- warsztaty lub szkolenia z zakresu metod poszukiwania pracy i przygotowania do procesu rekrutacji
- warsztaty i szkolenia z umiejętności miękkich
- konsultacje i poradnictwo w zakresie przedsiębiorczości i samozatrudnienia.
Kontakty z pracodawcami realizowane są m.in. poprzez:
- pomoc w naborze i selekcji kandydatów na wolne miejsca pracy, praktyk czy staży
- organizację spotkań pracodawców ze studentami i absolwentami oraz władzami uczelni lub wydziałów
- organizację targów pracy
- organizację praktyk studenckich, zarówno obowiązkowych, jak i nieobowiązkowych
- prowadzenie badań dotyczących zapotrzebowania pracodawców na kompetencje.
Metody najczęściej wykorzystywane poradnictwie zawodowym ABK to:
- konsultacje dokumentów aplikacyjnych
- wywiad indywidualny lub grupowy
- symulacja rozmowy kwalifikacyjnej
- testy kompetencyjne
- coaching
- testy psychologiczne
- mentoring.
Komisja ds. Akademickich Biur Karier przy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) opracowała rekomendacje dotyczące działalności ABK.
(źródło: strona internetowa Komisji ds. ABK przy KRASP)
Na terenie Polski funkcjonują zrzeszenia wspierające działalność ABK:
- Stowarzyszenie na rzecz Akademickich Biur Karier
- miejskie i regionalne sieci współpracy
- Ogólnopolska Sieć Biur Karier.
W celu wspierania działalności gospodarczej pracowników uczelni, doktorantów i studentów uczelnie mogą prowadzić akademickie inkubatory przedsiębiorczości. Akademicki inkubator przedsiębiorczości może być utworzony w formie jednostki ogólnouczelnianej albo spółki kapitałowej. Inkubator w formie jednostki ogólnouczelnianej działa na podstawie regulaminu zatwierdzonego przez senat uczelni.
Studenci i doktoranci będą mogli także korzystać z doradztwa zawodowego w branżowych centrach umiejętności.