Skip to main content
European Commission logo

Eurydice

EACEA National Policies Platform:Eurydice
Reformy w dziedzinie wczesnej edukacji i opieki

Poland

14.Bieżące reformy

14.1Reformy w dziedzinie wczesnej edukacji i opieki

Last update: 21 March 2024

2024

Rodzina 800+

1.02.2024 

Program „Rodzina 800+” to wsparcie rodzin w częściowym pokryciu wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. 

W ramach programu "Rodzina 800+" rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje świadczenie wychowawcze na dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę. 

Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia wychowawczego wynosi 800 zł miesięcznie na dziecko. Poprzednia kwota tego świadczenia to 500 zł miesięcznie.

Przyjmowaniem wniosków o świadczenie wychowawcze, ich rozpatrywaniem oraz przyznawaniem i wypłatą tego świadczenia zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. 

Wnioski do ZUS można złożyć tylko drogą elektroniczną przez Internet, a wypłata przyznanego świadczenia odbywa się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazany we wniosku rachunek bankowy.

Od 1 lutego 2024 r. ZUS rozpoczął przyjmowanie wniosków o ustalanie prawa do świadczenia wychowawczego na nowy okres świadczeniowy 2024/2025 trwający od 1 czerwca 2024 r. do 31 maja 2025 r.

2023

Standardy opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3 – nowe rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej. 

30 .10.2023

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej dążąc do zapewnienia najwyższej jakości usług w instytucjach opieki, opracowało standardy opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3. Standardy stanowiące ramy jakości opieki i edukacji zostały wprowadzone poprzez nowelizację przepisów ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej. 

Rozporządzenie ma na celu określenie krajowych ram jakości usług wczesnej opieki i edukacji, dostosowanych do przepisów i uwarunkowań krajowych, zgłaszanych przez interesariuszy potrzeb, uwzględniając przy tym charakter usług opiekuńczych w zależności od formy opieki: w żłobku, klubie dziecięcym, przez dziennego opiekuna.  Jest odpowiedzią na potrzebę ustandaryzowania ram jakości opieki i edukacji wprowadzanych do tej pory samodzielnie przez większość instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 w Polsce. Zgodnie z wynikami badań przeprowadzonych przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych szacuje się, że blisko 75% instytucji opieki nad dziećmi formułuje plany opieki i nauczania w celu usprawnienia zarządzania i zapewnienia odpowiedniej jakości pracy z dziećmi. 

Wdrożenie ram jakości, zgodnie z zaleceniami Rady Unii Europejskiej, ma charakter fakultatywny, dostosowany do wewnątrzpaństwowych regulacji, a z innymi aktami prawnymi z zakresu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i wieloletnim programem rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 MALUCH+ 2022-2029,  realizuje kluczowe zasady ram jakości, wskazane w zaleceniach Rady Unii Europejskiej. 

Rozporządzenie określa standardy dotyczące:

  1. pracy z dzieckiem
  2. bezpieczeństwa dzieci
  3. organizacji pracy, rozwoju i bezpieczeństwa odpowiednio personelu zatrudnionego w żłobku lub klubie dziecięcym lub dziennego opiekuna
  4. monitoringu i ewaluacji
  5. współpracy osób sprawujących opiekę z rodzicami.

Powyższe standardy składają się z bloków tematycznych, stanowiących szczegółowe ramy jakości opieki i edukacji. Bloki tematyczne będące elementem standardów tworzą plan opiekuńczo-wychowawczy dzięki któremu usługi opiekuńcze świadczone przez żłobki, kluby dziecięce i dziennych opiekunów będą ustandaryzowane i tożsame z regulacjami obowiązującymi w Unii Europejskiej. 

Standardy dotyczące pracy z dzieckiem stanowią ramy opieki i edukacji uwzględniającej potrzeby dzieci i wszechstronny rozwój dziecka. 

Standardy dotyczące bezpieczeństwa dzieci to procedury określające zasady pobytu dziecka w instytucji opieki. 

Standardy dotyczące organizacji pracy zapewniając możliwość stałego dbania o rozwój kompetencji opiekuńczych personelu, a w tym dbałość o tworzenie warunków sprzyjających stymulowaniu rozwoju dziecka. 

Kolejne standardy dotyczą monitoringu i ewaluacji systemu opieki. Konieczne jest, by usługi opiekuńcze poddawane były rewizji i weryfikacji pod kątem dbałości o bieżące potrzeby małych dzieci. 

Dopełnieniem poprzednich standardów są standardy zapewniające prawidłową współpracę między rodzicami a osobami sprawującymi instytucjonalną opiekę. 

Kolejne 90 tys. nowych miejsc opieki żłobkowej

27.04.2023

Nowa edycja programu Maluch+ została rozstrzygnięta. Celem programu jest utworzenie żłobka w każdej gminie. Tegoroczny nabór umożliwi utworzenie około 90 tys. miejsc opieki.

Dzięki nowej edycji programu Maluch+  liczba „białych plam” (czyli gmin bez żłobków) zmniejszy się z 1105 do 664. W  441 samorządach żłobek lub klub dziecięcy dofinansowany z programu będzie pierwszą taką instytucją na terenie gminy.

Do tej pory 52 proc. samorządów miało żłobki na swoim terenie, tegoroczny nabór spowoduje, że ta liczba wzrośnie do 73 proc. W Polsce funkcjonuje dziś 230 tys. miejsc opieki nad maluchami, podczas gdy w  2015 roku było ich tylko 84 tys.

Budżet nowej edycji programu Maluch+ wynosi 5,5 mld zł.

Program Maluch+, jest finansowany głównie z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (ponad 3,7 mld) oraz KPO (1,7 mld zł).

Środki na tworzenie nowych miejsc opieki żłobkowej zostały podzielone zgodnie z algorytmem. Zgodnie z nim gminy uzyskają konkretną pulę środków finansowych do wykorzystania na tworzenie i funkcjonowanie miejsc opieki, zgodnie z jej potrzebami wynikającymi ze statystyk oraz zasad programów europejskich. Gminy zyskały możliwość wykazania realnego lokalnego zapotrzebowania na usługi opiekuńcze dla dzieci do lat 3. 

Nowością w programie Maluch+ jest dofinansowanie do każdego nowopowstałego miejsca opieki nad dziećmi do 3 lat. To kwota do 837 zł miesięcznie przez trzy lata.

https://www.gov.pl/web/rodzina/kolejne-90-tys-nowych-miejsc-opieki-zlobkowej

Program „Maluch+” – 2022-2029 (informacje dodatkowe)

Program "Maluch+" wspiera rozwój instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 - żłobków, klubów dziecięcych i dziennych opiekunów. Ostateczni odbiorcy wsparcia mogą otrzymać dofinansowanie do tworzenia i funkcjonowania miejsc opieki. Nowa odsłona programu "Maluch+" obejmuje lata 2022-2029.

Celem programu "Maluch+" jest zwiększenie dostępności terytorialnej i finansowej miejsc opieki w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów dla wszystkich dzieci, w tym dzieci z niepełnosprawnościami oraz wymagających szczególnej opieki.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20110450235/U/D20110235Lj.pdf

Źródło: https://www.gov.pl/web/rodzina/programy-i-projekty-program-maluch

Ninanki - nowy program wspierający aktywność fizyczną przedszkolaków

10.03.2023

„Ninanki” to program edukacyjny skierowany do przedszkolaków i uczniów klas I-III szkół podstawowych. Dotyczy on rozwoju fizycznego oraz psychicznego i jest oparty na podstawowych wzorcach ruchowych akcentujących koordynację i koncentrację.

„Ninanki” przedstawiają świat zwierząt, w którym ruch jest naturalną, biologiczną potrzebą, dokładnie jak w przypadku młodego człowieka. Utożsamianie zwierząt z poszczególnymi ruchami pozwala w atrakcyjny sposób nauczyć dzieci podstawowych zasad aktywności fizycznej. Właściwie dobrany program zajęć sportowych wpływa pozytywnie na ich rozwój fizyczny i emocjonalny.

Obecnie projekt jest w trakcie procesu tłumaczenia przez na język czeski, angielski, włoski, ukraiński oraz gwarę śląską. 

https://www.gov.pl/web/edukacja/nowy-program-wspierajacy-aktywnosc-fizyczna-przedszkolakow

2022

Nowa edycja programu Maluch+

30.11.2022

Minister Rodziny i Polityki Społecznej przedstawiła założenia nowej edycji programu Maluch+. W ramach programu powstają, są remontowane lub wyposażane żłobki, kluby dziecięce, a także tworzone są miejsca u dziennych opiekunów.

Dotychczas, program Maluch+ funkcjonował w formule rocznej, teraz będzie miał długofalowy charakter. Jego budżet w ramach nowej edycji zaplanowano na 5,5 mld zł. Dzięki temu liczba miejsc dla najmłodszych dzieci zwiększy się w kraju o dodatkowe 102 tys. miejsc. Obecnie funkcjonuje 8 tys. żłobków i klubów dziecięcych, w których jest ok. 228 tys. miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech. W 2015 roku było to niespełna 3 tys. placówek, które oferowały miejsca zaledwie 84 tys. miejsc dla dzieci.

Program kierowany jest przede wszystkim do gmin, a w drugiej kolejności do pozostałych podmiotów tworzących miejsca opieki nad najmłodszymi dziećmi. Pozwala nie tylko aktywizować zawodowo rodziców, ale także zwiększać zatrudnienie.

W nowej edycji programu gminy będą miały trzy lata na realizację zadania od ogłoszenia informacji o przyznaniu dofinansowania. Pieniądze będzie można przeznaczyć nie tylko na przebudowę, remont budynku lub dostosowanie pomieszczeń do potrzeb dzieci, ale także na zakup lub montaż wyposażenia. Samorządy na dofinansowanie do funkcjonowania już utworzonego miejsca dla najmłodszych otrzymywać będą przez trzy lata miesięcznie do 837 zł. 

https://www.gov.pl/web/rodzina/mrips-przedstawia-zalozenia-nowej-edycji-programu-maluch

Rząd przyjął "Strategię Demograficzną 2040"

15.11.2022 r.

Rada Ministrów przyjęła 15 listopada 2022 r. "Strategię Demograficzną 2040”, której głównym celem jest wyjście z pułapki niskiej dzietności i zbliżenie się do poziomu gwarantującego zastępowalność pokoleń. W dokumencie podkreślono, że aby umożliwić Polakom zrealizowanie planów związanych z posiadaniem dzieci, konieczne jest podjęcie działań w określonych obszarach. 

Wymieniono wśród nich wzmocnienie rodziny m.in. poprzez zabezpieczenie finansowe oraz wsparcie w zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. Kolejny z obszarów to znoszenie barier dla osób chcących mieć dzieci, m.in. poprzez rozwój rynku pracy przyjaznego rodzinie, rozwój opieki zdrowotnej, poprawę jakości i organizacji edukacji, a także rozbudowę form opieki nad dziećmi. Inny z obszarów to podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk na szczeblu centralnym i samorządowym.

W materiałach udostępnionych na stronie KPRM wyjaśniono, że Strategia Demograficzna 2040 to kompleksowy dokument, który mierzy się z niekorzystnymi trendami w demografii, a jego głównym założeniem jest wyjście przez Polskę z tzw. pułapki niskiej dzietności i zbliżenie się do poziomu gwarantującego zastępowalność pokoleń. 

https://www.gov.pl/web/demografia/strategia

https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/rzad-przyjal-strategie-demograficzna-2040

Dofinansowanie pobytu dzieci w żłobkach. Do placówek trafiło już 95 mln zł

09.06.2022

Kolejnym nowym instrumentem wsparcia dla rodzin z małymi dziećmi – obok rodzinnego kapitału opiekuńczego – jest dofinansowanie pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna - do 400 zł miesięcznie. Dotyczy ono tych dzieci, które nie kwalifikują się do rodzinnego kapitału opiekuńczego, ponieważ nie spełniają np. kryterium wieku.

Niższe opłaty za pobyt dziecka np. w żłobku to w praktyce bardziej przystępna opieka i odciążenie domowego budżetu. Do tej pory w ramach dofinansowania do pobytu dzieci w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna do instytucji opieki trafiło już ponad 95 mln zł dla 78,5 tys. dzieci.

Wnioski o dofinansowanie pobytu w żłobku, można składać tylko drogą elektroniczną.

https://www.gov.pl/web/rodzina/dofinansowanie-pobytu-dzieci-w-zlobkach-do-placowek-trafilo-juz-95-mln-zl

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy

Styczeń 2022

Rodzinny kapitał opiekuńczy to nowe świadczenie dla rodziców, które otrzymają na drugie i kolejne dziecko w rodzinie. Świadczenie przysługuje od miesiąca, w którym dziecko to kończy 12. miesiąc życia do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 35. miesięcy. Maksymalna wysokość przysługującego kapitału to aż 12 tys. zł na dziecko.

Rodzinny kapitał opiekuńczy to dodatkowy instrument wsparcia ułatwiający łączenie rodzicielstwa z pracą zawodową. 

Rodzinny kapitał opiekuńczy wszedł w życie 1 stycznia 2022 r.

Rodzinny kapitał opiekuńczy przysługuje w kwocie 500 zł  lub 1000 zł  miesięcznie. Rodzice  samodzielnie mogą wskazać, czy kapitał chcą otrzymywać w wysokości 500 zł przez okres 24 miesięcy, czy w wysokości 1000 zł przez 12 miesięcy.

Świadczenie przysługuje bez względu na dochód rodziny.

Zmiany w opiece nad dziećmi do lat 3

  • Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewidują również zmiany w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, w wyniku których m.in. wprowadzone zostanie dofinansowanie do pobytu w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna na dzieci nieobjęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym. 
  •  Dofinansowanie to będzie przysługiwało – na wniosek – rodzicom, opiekunom prawnym oraz innym osobom, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem. Będzie ono związane z pobytem nieobjętego rodzinnym kapitałem opiekuńczym dziecka w instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 i będzie polegało na obniżeniu przez podmiot prowadzący taką instytucję miesięcznej opłaty ponoszonej za pobyt (bez wyżywienia, ale z uwzględnieniem zniżek zapewnionych przez podmiot prowadzący). 

Dofinansowanie będzie przysługiwać:

  • na dziecko pierwsze i jedyne w rodzinie,
  • na dziecko pierwsze z rodzin, w których kolejne dziecko jest objęte rodzinnym kapitałem opiekuńczym,
  • na dziecko w wieku przed ukończeniem 12 miesiąca i po ukończeniu 35 miesiąca życia. 

Dofinansowanie będzie wynosić maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna nie więcej jednak niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców za pobyt dzieci w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

Szacuje się, że tym wsparciem zostanie objętych około 110 tysięcy dzieci.

https://www.gov.pl/web/rodzina/wiecej-o-rodzinnym-kapitale-opiekunczym