Polityka planowania kadr akademickich

Za politykę planowania kadr nauczycielskich dla sektora szkolnictwa wyższego odpowiada Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego .

Do zadań Ministra należą między innymi zagadnienia dotyczące:

• spraw prowadzenia uczelni, w zakresie zgodności działania z prawem i spełniania warunków do prowadzenia studiów;
• pragmatyki zawodowej nauczycieli akademickich oraz nagród dla nauczycieli akademickich za wybitne osiągnięcia naukowe, dydaktyczne, organizacyjne i całokształt dorobku;
• stopni naukowych i tytułu naukowego oraz stopni i tytułu w zakresie sztuki;
• odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli akademickich.

Dane liczbowe dotyczące nauczycieli akademickich są corocznie publikowane w opracowaniu GUS „Szkoły wyższe i ich finanse”. Najnowsze wydanie: Szkoły wyższe i ich finanse w 2022 roku. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, Gdańsk: Główny Urząd Statystyczny).

Informacji o nauczycielach akademickich i pracownikach dostarcza POL-on - Zintegrowany System Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym, który wspiera pracę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także Głównego Urzędu Statystycznego oraz Rady Doskonałości Naukowej. Jego istotnym zadaniem jest stworzenie globalnej bazy danych o jednostkach naukowych, wyższych uczelniach i nauce polskiej. Gromadzone dzięki niemu informacje wspierają procesy decyzyjne Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego odnośnie do polskich uczelni oraz jednostek naukowych. POL-on ułatwia podejmowanie decyzji o ukierunkowaniu wydatków na kształcenie i pomoc materialną dla uczelni wyższych.

Jednym z obszarów tematycznych POL-on jest rejestr pracowników naukowych i nauczycieli akademickich. Rejestr prowadzony jest w celu weryfikacji spełnienia przez jednostki naukowe minimum kadrowego na poszczególnych kierunkach studiów, jak również kontroli wieloetatowości pracowników i posiadanych przez uczelnie uprawnień do nadawania stopni i tytułów naukowych. Uczelnie i inne jednostki naukowe mają obowiązek wprowadzania, aktualizowania, archiwizowania i usuwania danych do POL-on w terminach przewidzianych rozporządzeniem tak, aby jednostki odpowiedzialne za funkcjonowanie szkolnictwa wyższego miały bieżący dostęp do aktualnych danych nt. nauczycieli akademickich i spełnienia odpowiednich kryteriów przez uczelnie.

W systemie POL-on umieszcza się także informacje o orzeczonych karach dyscyplinarnych, omówionych poniżej.

Rekrutacja

Nauczycieli akademickich zatrudnia się w grupach pracowników:

• dydaktycznych;
• badawczych;
• badawczo-dydaktycznych.

Nauczycielem akademickim może być osoba, która:

• posiada kwalifikacje określone w ustawie Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce i statucie uczelni;
• nie została ukarana karą dyscyplinarną;
• ma pełną zdolność do czynności prawnych;
• korzysta z pełni praw publicznych;
• nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

Na stanowisku:

• profesora – może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł profesora;
• profesora uczelni – może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora oraz znaczące osiągnięcia: 
  • dydaktyczne lub zawodowe – w przypadku pracowników dydaktycznych,
  • naukowe lub artystyczne – w przypadku pracowników badawczych,
  • naukowe, artystyczne lub dydaktyczne – w przypadku pracowników badawczo-dydaktycznych;
• adiunkta – może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej stopień doktora;
• asystenta – może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny.

Statut uczelni może określać również inne stanowiska dla nauczycieli akademickich oraz dodatkowe wymagania kwalifikacyjne niezbędne do ich zajmowania. Wymagania te nie mogą dotyczyć posiadania lub obowiązku uzyskania stopnia doktora, stopnia doktora habilitowanego lub tytułu profesora. Po uzyskaniu przez nauczyciela akademickiego pozytywnej oceny może być zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony bez przeprowadzenia konkursu.

Pierwsza umowa o pracę z nauczycielem akademickim w danej uczelni jest zawierana na czas nieokreślony albo określony na okres do 4 lat - po uzyskaniu przez nauczyciela akademickiego pozytywnej oceny okresowej może być zawarta umowa o pracę na czas nieokreślony bez przeprowadzenia konkursu. Obowiązek przeprowadzania konkursu jest wymagany w przypadku zatrudnienia nowego nauczyciela akademickiego.

Nawiązanie z nauczycielem akademickim pierwszego stosunku pracy w danej uczelni publicznej na czas nieokreślony lub określony dłuższy niż 3 miesiące, w wymiarze przekraczającym połowę pełnego wymiaru czasu pracy, następuje po przeprowadzeniu otwartego konkursu. Tryb i warunki przeprowadzania konkursu określa statut uczelni.

Informację o konkursie oraz jego wyniku wraz z uzasadnieniem udostępnia się w BIP na stronach podmiotowych uczelni, ministra oraz ministra nadzorującego uczelnię w terminie 30 dni odpowiednio przed konkursem i po jego zakończeniu. Informację tę udostępnia się także w języku angielskim na stronach internetowych Komisji Europejskiej w europejskim portalu dla mobilnych naukowców (Euraxess Researchers in Motion), przeznaczonym do publikacji ofert pracy dla naukowców, w terminie 30 dni przed konkursem.

Przepisów o postępowaniu konkursowym nie stosuje się również w przypadku zatrudnienia na czas określony nauczyciela akademickiego:

• skierowanego do pracy w uczelni na podstawie umowy zawartej z Centrum Łukasiewicz, z instytutem Sieci Łukasiewicz albo z zagraniczną instytucją naukową;
• będącego beneficjentem przedsięwzięcia, programu lub konkursu ogłoszonego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA), Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), Narodowe Centrum Nauki (NCN) lub międzynarodowego konkursu na realizację projektu badawczego;
• na czas realizacji projektu badawczego lub dydaktycznego finansowanego ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub przez inny podmiot przyznający grant.

W umowie o pracę z nauczycielem akademickim wskazuje się, czy uczelnia jest podstawowym miejscem pracy. Warunkiem wskazania uczelni jako podstawowego miejsca pracy jest zatrudnienie w niej w pełnym wymiarze czasu pracy. Nauczyciel akademicki może mieć jednocześnie tylko jedno podstawowe miejsce pracy.

Nauczyciel akademicki zatrudniony w uczelni publicznej, która jest jego podstawowym miejscem pracy, może, za zgodą rektora, podjąć lub kontynuować dodatkowe zatrudnienie tylko u jednego pracodawcy prowadzącego działalność dydaktyczną lub naukową. W terminie 2 miesięcy od dnia wystąpienia o zgodę rektor wyraża zgodę albo odmawia jej wyrażenia. Odmowa wyrażenia zgody wymaga uzasadnienia. Uzyskania zgody nie wymaga podjęcie zatrudnienia w podmiotach, z którymi uczelnia nawiązała współpracę na podstawie umowy lub porozumienia albo dla których jest organem prowadzącym, założycielem albo udziałowcem, w urzędach, w instytucjach kultury oraz w jednostkach systemu oświaty, o których mowa w ustawie Prawo oświatowe (art. 2). Nauczyciel akademicki prowadzący działalność gospodarczą informuje o tym rektora uczelni, która jest jego podstawowym miejscem pracy. Rektor uczelni musi uzyskać zgodę rady uczelni na wykonywanie dodatkowego zajęcia zarobkowego.

W uczelni nie może powstać stosunek bezpośredniej podległości służbowej między małżonkami oraz osobami: prowadzącymi wspólne gospodarstwo domowe (przepisu nie stosuje się do rektorów) pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa do drugiego stopnia albo w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli.

W uczelniach niepublicznych zasady i procedury rekrutacji są określone w ich statutach. Jeżeli statut uczelni niepublicznej nie zawiera odpowiednich przepisów, stosuje się przepisy ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce.

Rektor, na wniosek nauczyciela akademickiego, wydaje mu legitymację służbową. Ważność legitymacji potwierdza się:

• co rok – w przypadku nauczyciela akademickiego zatrudnionego na czas nieokreślony;
• co semestr – w przypadku nauczyciela akademickiego zatrudnionego na czas określony.

Status zawodowy

Obowiązki zawodowe i społeczne 

Nauczyciele akademiccy stanowią intelektualną i naukową elitę - mają prawo do wolności badań naukowych, wolności twórczości artystycznej i wolności nauczania. W związku z tym każdy uczony ponosi odpowiedzialność za jakość i rzetelność prowadzonych badań oraz za wychowanie młodego pokolenia. Rolą uczelni i wszystkich innych instytucji badawczych jest – jak mówi preambuła ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – realizacja misji o szczególnym znaczeniu dla państwa i narodu. To dzięki ich funkcjonowaniu, a więc pracy nauczycieli akademickich oraz pracowników badawczych, zwiększa się innowacyjność gospodarki i rozwija się kultura. Bycie elitą intelektualną i naukową nakłada na uczelnie i ich pracowników odpowiedzialność za współkształtowanie standardów moralnych obowiązujących w życiu publicznym.

Ze względu na opisaną powyżej kluczową rolę szkolnictwa wyższego oraz oczekiwania względem nauczycieli akademickich, w tym realizację działań o charakterze twórczym i wymagającym wysokich kompetencji eksperckich, przysługują im uprawnienia twórców w zakresie ochrony praw autorskich.

Do podstawowych obowiązków nauczyciela akademickiego będącego pracownikiem:

• dydaktycznym – należy kształcenie i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów;
• badawczym – należy prowadzenie działalności naukowej lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów;
• badawczo-dydaktycznym – należy prowadzenie działalności naukowej, kształcenie i wychowywanie studentów lub uczestniczenie w kształceniu doktorantów.

Obowiązki nauczyciela akademickiego mogą być wykonywane również poza uczelnią na zasadach oraz w jednostkach określonych w regulaminie pracy.

Nauczyciel akademicki jest obowiązany do uczestniczenia w pracach organizacyjnych na rzecz uczelni oraz stałego podnoszenia kompetencji zawodowych. Szczegółowy zakres obowiązków nauczyciela akademickiego ustala rektor uczelni.

Odpowiedzialność dyscyplinarna 

Nauczyciel akademicki podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za przewinienie dyscyplinarne stanowiące czyn uchybiający obowiązkom nauczyciela akademickiego lub godności zawodu nauczyciela akademickiego. Nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego wyrażanie przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych.

Karami dyscyplinarnymi są:

1. upomnienie;
2. nagana;
3. nagana z obniżeniem wynagrodzenia zasadniczego o 10%–25% na okres od miesiąca do 2 lat;
4. pozbawienie prawa do wykonywania zadań promotora, recenzenta oraz członka komisji w postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora, stopnia doktora habilitowanego oraz tytułu profesora na okres od roku do 5 lat;
5. pozbawienie prawa do pełnienia funkcji kierowniczych w uczelniach na okres od 6 miesięcy do 5 lat;
6. wydalenie z pracy w uczelni;
7. wydalenie z pracy w uczelni z zakazem wykonywania pracy w uczelniach na okres od 6 miesięcy do 5 lat;
8. pozbawienie prawa do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego na okres 10 lat.

Za jedno przewinienie dyscyplinarne orzeka się jedną karę dyscyplinarną, a za kilka przewinień orzeka się jedną karę, najsurowszą.

Rozwiązanie stosunku pracy 

Umowa o pracę z nauczycielem akademickim wygasa w przypadku:

• zaprzestania spełniania wymagań rekrutacyjnych (patrz: Rekrutacja);
• stwierdzenia, że zawarcie umowy o pracę nastąpiło na podstawie fałszywych lub nieważnych dokumentów;
• orzeczenia kary dyscyplinarnej w postaci wydalenia z pracy w uczelni (pkt 6 powyżej);
• orzeczenia środka karnego w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska, w przypadku gdy orzeczenie to dotyczy wykonywania obowiązków nauczyciela akademickiego;
• orzeczenia kary pozbawienia wolności.

Za realizację zadań związanych z odpowiedzialnością dyscyplinarną nauczycieli akademickich w uczelni odpowiadają rzecznicy dyscyplinarni powoływani przez rektora spośród nauczycieli akademickich posiadających co najmniej stopień doktora. 

Informacje dotyczące oceny pracy nauczycieli akademickich są dostępne w rozdziale 11 Zapewnianie jakości.

System wynagrodzeń

Wynagrodzenie pracownika uczelni publicznej składa się ze stałych oraz zmiennych składników wynagrodzenia. Do składników stałych należą::

• wynagrodzenie zasadnicze;
• dodatek za staż pracy.

Pracownik uczelni publicznej może otrzymywać także zmienne składniki wynagrodzenia, do których należą:

• dodatek funkcyjny,
• dodatek zadaniowy,
• wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe albo godziny nadliczbowe,
• dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych,
• premię – w przypadku pracownika niebędącego nauczycielem akademickim,
• inne dodatki, jeżeli zostały określone w zakładowym układzie zbiorowym pracy albo regulaminie wynagradzania.

Dodatek za staż pracy przysługuje w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok zatrudnienia. Dodatek jest wypłacany w okresach miesięcznych, poczynając od czwartego roku zatrudnienia, z tym że wysokość tego dodatku nie może przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Dodatek funkcyjny przysługuje z tytułu kierowania zespołem, w skład którego wchodzi nie mniej niż 5 osób, w tym osoba kierująca. Wysokość dodatku funkcyjnego nie może przekroczyć 67% wynagrodzenia profesora i jest uzależniona od liczby członków zespołu oraz stopnia złożoności zadań.

Dodatek zadaniowy może być przyznany z tytułu czasowego zwiększenia obowiązków służbowych lub czasowego powierzenia dodatkowych zadań albo ze względu na charakter pracy lub warunki jej wykonywania. Wysokość dodatku zadaniowego nie może przekroczyć 80% sumy wynagrodzenia zasadniczego i dodatku funkcyjnego pracownika.

Dodatek funkcyjny i dodatek zadaniowy przysługuje w czasie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, nie dłużej jednak niż przez okres 3 miesięcy.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego określił, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia profesora. Od 1 stycznia 2023 roku wysokość minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej wynosi 7210 zł.

Wysokość minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego w uczelni publicznej wynosi:

• dla profesora uczelni – nie mniej niż 83% wynagrodzenia profesora;
• dla adiunkta – nie mniej niż 73% wynagrodzenia profesora;
• dla asystenta i pozostałych nauczycieli akademickich - nie mniej niż 50% wynagrodzenia profesora.

Od 1 stycznia 2023  roku wynagrodzenie minimalne wynosi dla:

• profesora - 7210  zł;
• profesora uczelni  - 5985  zł;
• adiunkta - 5265  zł;
• asystenta/wykładowca - 3605  zł.

Pracownikowi uczelni publicznej przysługuje prawo do nagrody jubileuszowej z tytułu wieloletniej pracy w wysokości:

75% wynagrodzenia miesięcznego – za 20 lat pracy;

100% wynagrodzenia miesięcznego – za 25 lat pracy;

150% wynagrodzenia miesięcznego – za 30 lat pracy;

200% wynagrodzenia miesięcznego – za 35 lat pracy;

300% wynagrodzenia miesięcznego – za 40 lat pracy;

400% wynagrodzenia miesięcznego – za 45 lat pracy.

Pracownik nabywa prawo do nagrody w uczelni, w której jest zatrudniony w dniu upływu okresu uprawniającego go do nagrody. Jeżeli pracuje w więcej niż 1 stosunku pracy, w każdym z nich uprawnienia do nagrody są ustalane osobno.

W przypadku rozwiązania stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę albo rentę z tytułu niezdolności do pracy, nagroda przysługuje, jeżeli do nabycia prawa do nagrody brakuje mniej niż 12 miesięcy.

Pracownikowi uczelni publicznej przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w przepisach o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym pracowników jednostek sfery budżetowej.

W sprawach dotyczących stosunku pracy pracowników uczelni, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Nauczyciele akademiccy oraz pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi mogą otrzymać za osiągnięcia w pracy zawodowej nagrody rektora uczelni. Dodatkowo, nauczyciele akademiccy mogą otrzymywać nagrody Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów właściwych dla dyscypliny naukowej za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej lub organizacyjnej lub za całokształt dorobku. Szczegółowe wymagania i warunki przyznania nagród określają rozporządzenia poszczególnych ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

Czas pracy i urlopy

Czas pracy

Nauczyciela akademickiego obowiązuje system zadaniowego czasu pracy, w ramach którego określone jest tzw. pensum dydaktyczne uwzględniające czas na realizację obowiązków dydaktycznych.

Jedna godzina dydaktyczna wynosi 45 minut.

Roczny maksymalny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi:

• do 240 godzin dydaktycznych – dla pracownika badawczo-dydaktycznego,
• do 180 godzin dydaktycznych – dla pracownika badawczo-dydaktycznego zatrudnionego na stanowisku profesora,
• do 360 godzin dydaktycznych – dla pracownika dydaktycznego,
• do 540 godzin dydaktycznych – dla pracownika dydaktycznego zatrudnionego na stanowisku lektora lub instruktora, jeżeli statut uczelni przewiduje takie stanowisko.

Do rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych zalicza się czas przeznaczony na kształcenie doktorantów.

W szczególnych przypadkach, uzasadnionych koniecznością realizacji programu studiów, nauczyciel akademicki może być obowiązany do prowadzenia zajęć dydaktycznych w godzinach ponadwymiarowych, w wymiarze nieprzekraczającym:

• ¼ rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych – dla pracownika badawczo-dydaktycznego;
• ½ rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych – dla pracownika dydaktycznego.

Nauczycielowi akademickiemu, za jego zgodą, może być powierzone prowadzenie zajęć dydaktycznych w godzinach ponadwymiarowych w wymiarze nieprzekraczającym dwukrotności rocznego wymiaru zajęć dydaktycznych.

Nauczyciela akademickiego będącego w ciąży lub wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia nie można zatrudniać w godzinach ponadwymiarowych bez jego zgody.

Statut uczelni niepublicznej może ustanowić inny wymiar zajęć dydaktycznych oraz wymiar czasu pracy pracowników.

Urlopy

Nauczycielowi akademickiemu przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 36 dni roboczych w roku.

Szczegółowe zasady i tryb udzielania urlopu wypoczynkowego, a także urlopów określa regulamin pracy uczelni.

Nauczycielowi akademickiemu przysługuje w okresie urlopu wypoczynkowego wynagrodzenie, jakie otrzymywałby, gdyby w tym czasie pracował, w tym również zmienne składniki wynagrodzenia obliczone na podstawie średniego wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy lub, jeśli zatrudnienie jest krótsze, z całego jego okresu.

W przypadku niewykorzystania urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, nauczycielowi akademickiemu przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu.

Dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy nie wlicza się do urlopu wypoczynkowego.

Rektor może udzielić nauczycielowi akademickiemu płatnego urlopu naukowego:

• posiadającemu co najmniej stopień doktora, w okresie 7 lat zatrudnienia w danej uczelni – płatnych urlopów naukowych w łącznym wymiarze nieprzekraczającym roku w celu przeprowadzenia badań;
• przygotowującemu rozprawę doktorską – płatnego urlopu naukowego w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy;
• płatnego urlopu w celu odbycia za granicą kształcenia, stażu naukowego albo dydaktycznego, uczestnictwa w konferencji, przeprowadzenia kwerendy, odbycia wizyty studyjnej, realizacji innego rodzaju działalności naukowej albo uczestnictwa we wspólnych badaniach naukowych prowadzonych z podmiotem zagranicznym na podstawie umowy o współpracy naukowej;
• płatnego urlopu w celu uczestnictwa we wspólnych badaniach naukowych prowadzonych z Centrum Łukasiewicza lub instytutem Sieci Łukasiewicz.

Nauczycielowi akademickiemu, który nie ukończył 65. roku życia, zatrudnionemu w pełnym wymiarze czasu pracy, po co najmniej 10 latach zatrudnienia w uczelni przysługuje prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia. Kolejny urlop dla poratowania zdrowia może być udzielony nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia zakończenia poprzedniego urlopu. Łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia w okresie całego zatrudnienia nie może przekraczać trzech lat . Urlopu dla poratowania zdrowia udziela się na podstawie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego, że stan zdrowia wymaga powstrzymania się od pracy, oraz określającego zalecone leczenie i czas potrzebny na jego przeprowadzenie. Lekarz przeprowadza badanie lekarskie na podstawie skierowania wydanego przez rektora na wniosek nauczyciela akademickiego. Koszty badań lekarskich ponosi uczelnia (nie częściej niż raz na 3 lata).

W czasie urlopu dla poratowania zdrowia nie można wykonywać zajęcia zarobkowego.

Zasady dotyczące badań i orzeczeń lekarskich określa w rozporządzeniu minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.

Awans zawodowy

W karierze naukowej i zawodowej nauczycieli akademickich rozróżnia się:

• tytuły zawodowe
• stopnie naukowe i tytuł naukowy
• stanowiska zajmowane w uczelni.

Tytuł zawodowy

Przez tytuł zawodowy rozumie się tytuł licencjata, inżyniera albo równorzędny dla studiów I stopnia oraz tytuł magistra, magistra inżyniera albo równorzędny dla studiów II stopnia bądź studiów jednolitych magisterskich. Tytuł zawodowy jest nadawany przez rektora uczelni. Nadanie go jest decyzją administracyjną.

Stopnie naukowe i tytuł naukowy

W systemie szkolnictwa wyższego i nauki nadaje się:

• stopnie naukowe i stopnie w zakresie sztuki:

1. stopień doktora,
2. stopień doktora habilitowanego;

• tytuł profesora.

Stanowiska

Stanowiska badawczo-dydaktyczne oraz dydaktyczne:

• profesor;
• profesor uczelni;
• adiunkt;
• asystent;
• inne stanowisko wynikające ze statutu uczelni (np. instruktor, lektor)

Nauczyciele akademiccy mogą też pełnić funkcje kierownicze:

• we władzach uczelni, tj. rektora, prorektora, kanclerza (jeżeli takie funkcje jak prorektor czy kanclerz przewidziano w statucie uczelni)
• funkcje w organach kolegialnych tj. senacie uczelni, radzie dyscypliny
• we władzach jednostki organizacyjnej uczelni tj. kierownika i zastępcy kierownika jednostki organizacyjnej uczelni: 
  • dziekana i prodziekana wydziału, jeżeli podstawową jednostką organizacyjną jest wydział i jeżeli takie funkcje jak dziekan czy prodziekan przewidziano w statucie uczelni
  • dyrektora instytutu, kierownika katedry i zakładu, centrum lub kolegium, jeżeli takie funkcje istnieją w statucie uczelni

(Więcej informacji: patrz rozdział 10 „Kadra kierownicza i inni pracownicy sektora edukacji”).

Emerytury

Nauczyciel akademicki oraz członkowie jego rodziny mają prawo do świadczeń na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepisy nie regulują obecnie wieku emerytalnego pracowników uczelni. Z tego powodu zastosowanie mają zasady ogólne określające wiek emerytalny. Nauczyciele akademiccy mogą przejść na emeryturę na ogólnych zasadach w przepisach emerytalnych - kobiety w wieku 60 lat, a mężczyźni w wieku 65 lat, ale na ogół nauczyciele akademiccy pracują znacznie dłużej. Sam fakt osiągnięcia wieku emerytalnego przez pracownika nie może być przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę.

Podstawę wymiaru emerytury lub renty ustala się na zasadach ogólnych określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do podstawy tej wlicza się również wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, dodatki oraz wszystkie nagrody uzyskane za osiągnięcia zawodowe w okresie, z którego wynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru emerytury lub renty.

Nauczycielowi akademickiemu przechodzącemu na emeryturę albo rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługuje prawo do jednorazowej odprawy w uczelni stanowiącej jego podstawowe miejsce pracy, w wysokości 300% wynagrodzenia zasadniczego otrzymanego za ostatni pełny miesiąc zatrudnienia.