W Polsce udało się wypracować model edukacji, w ramach której występuje relatywnie wysoki – na tle państw UE – poziom uczestnictwa w edukacji osób młodych na wszystkich poziomach ISCED 4-7 (od wykształcenia licealnego aż do studiów drugiego stopnia) oraz wysoki poziom upowszechniania wykształcenia na poziomie co najmniej średnim II stopnia (upper secondary). Osiągnięcia polskich uczniów w czytaniu, matematyce i naukach przyrodniczych, stwierdzone w badaniu PISA, lokują ich obecnie w czołówce państw UE. W latach 2000-2014 odnotowano w Polsce jeden z największych w UE postępów w upowszechnianiu wykształcenia wyższego osób w grupie wiekowej 30-34 lata.
Większość zadań edukacyjnych – od poziomu przedszkola do szkół ponadgimnazjalnych –przekazano na poziom lokalny: gminy lub powiatu. Rozwinął się sektor oświaty niepublicznej o bardzo dużej autonomii, korzystający przy tym z dofinansowania ze środków publicznych. Znaczna niezależność funkcjonowania szkół i uczelni (również publicznych) jest gwarantowana prawnie. Opracowano i wdrożono Polską Ramę Kwalifikacji opartą na założeniach Europejskiej Ramy Kwalifikacji, co ułatwia porównanie efektów uczenia się między szkołami i ich transfer za granicę.
Wszystkie te osiągnięcia były możliwe m.in. dzięki dość nowoczesnym ramom prawnym edukacji. W Konstytucji RP z 1997 r. (art. 70) ustalone zostało powszechne prawo do nauki, a zarazem obowiązek nauki do 18. roku życia. Jest on realizowany w szkole lub poza nią (zob. również informacje niżej).
W latach 2017/18 - 2023/2024 przeprowadzono reformę wynikającą z uchwalenia w grudniu 2016 r. dwóch, kluczowych ustaw: Prawo oświatowe oraz Przepisy wprowadzające prawo oświatowe, które w znacznej części zastąpiły dotychczasową ustawę o systemie oświaty z 7 września 1991 r. Istotą dokonanej zmiany jest zastąpienie dotychczasowych sześcioletnich szkół podstawowych oraz szkół średnich I stopnia – gimnazjów (6+3), po których nauka kontynuowana była w szkołach średnich II stopnia o 3- lub 4-letnim cyklu kształcenia, jednolitą, 8-letnią szkołą podstawową oraz wydłużenie okresu nauki w dotychczasowych szkołach średnich II stopnia do 4-5 lat; w ten sposób następuje częściowy powrót do modelu istniejącego w Polsce przed reformą ustroju szkolnego z lat 1999/2000.
Polska edukacja stopniowo – choć nie bez trudności – otwiera się na edukację pozaformalną i kształcenie ustawiczne. Od września 2012 system zewnętrznych egzaminów zawodowych otwarty został dla osób, które wiedzę i umiejętności zdobyły poza szkołami zawodowymi. Ponadto, zmiany wdrażane od października 2014 r. ułatwiają potwierdzanie efektów uczenia uzyskanych poza systemem szkolnictwa wyższego. Pod koniec 2015 r. zakończyły się kilkuletnie prace nad wdrożeniem w Polsce Europejskich Ram Kwalifikacji (ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji). Ten kierunek został utrzymany również po uchwaleniu aktualnie opracowywanych aktów normatywnych, a także w dalszej, planowanej legislacji. System kształcenia zawodowego został poważnie zreformowany w 2018 r. w celu zbliżenia go do potrzeb rynku pracy.