Edukacja w Polsce jest przede wszystkim finansowana ze środków publicznych. Szacuje się, że udział środków publicznych sięga 87% w przypadku oświaty i 80% w przypadku szkół wyższych oraz wczesnej opieki i edukacji (OECD, 2023). Brak jest porównywalnych danych dotyczących kształcenia dorosłych.
Najważniejsze publiczne źródła finansowania edukacji w Polsce obejmują:
- część oświatową subwencji ogólnej przekazywaną z budżetu państwa jednostkom samorządu terytorialnego,
- dotacje celowe z budżetu państwa przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego (m.in. na wychowanie przedszkolne, na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych, na pomoc materialną o charakterze socjalnym), ,
- dotacje celowe i podmiotowe oraz subwencje z budżetu państwa przekazywane szkołom wyższym (m.in. na utrzymanie i rozwój potencjału dydaktycznego i badawczego, świadczenia dla studentów, dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji, zadania związane ze stwarzaniem osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w procesie kształcenia),
- środki własne jednostek samorządu terytorialnego (np. z opłat, podatków),
- fundusze europejskie,
- inne środki publiczne (np. Fundusz Pracy, PFRON, budżety urzędów centralnych przeznaczone na kształcenie określonych grup zawodowych).
Środki publiczne trafiają nie tylko do publicznych instytucji edukacyjnych. Po spełnieniu wymagań określonych w przepisach środki te w postaci dotacji trafiają również do niepublicznych instytucji opieki nad dziećmi, przedszkoli, szkół, a także szkół wyższych.
Udział środków publicznych pokazuje w jakich obszarach duże znaczenie ma sektor niepubliczny, ale jest też odzwierciedleniem zróżnicowanej skali odpłatności za korzystanie z publicznych instytucji edukacyjnych. Odpłatności mają zwłaszcza znaczenie w przypadku korzystania z publicznych instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, przedszkoli i szkół wyższych. Z tego powodu w 2022 roku wprowadzono rządowy program dofinansowania opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, w którym środki trafiają bezpośrednio do podmiotu prowadzącego instytucję opieki. Dofinansowanie za jedno dziecko może wynieść do 400 zł (85 EUR) miesięcznie. (Wszystkie kwoty zostały przeliczone na euro według kursu średniego NBP z 20.09.2023 (1 EUR = 4,6 PLN).
Rodziny uczniów, słuchaczy i studentów mogą jednak korzystać z różnych form wsparcia oferowanych w ramach systemu świadczeń rodzinnych (zasiłek rodzinny i dodatki), systemu podatkowego (tzw. ulga prorodzinna), systemu opieki zdrowotnej (bezpłatna opieka zdrowotna), ale też oferowanych przez same szkoły (np. bezpłatny transport). Od 2016 roku wprowadzono świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł (109,9 EUR). Wsparcie organizowane jest również w ramach specjalnych programów rządowych, tj. „Rządowy program pomocy uczniom niepełnosprawnym w formie dofinansowania zakupu podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych w latach 2020–2022” wraz z kolejną edycją na lata 2023-25, „Dobry start” czy „Posiłek w szkole i w domu”. Od 2014 roku wdrażany jest system ulg dla rodzin wielodzietnych, tzw. Karta Dużej Rodziny. Rodziny uczniów niepełnosprawnych mają zagwarantowane różne dodatkowe formy pomocy.
Wsparcie otrzymują również uczniowie i studenci. W systemie szkolnym uczniowie objęci są systemem pomocy materialnej o charakterze socjalnym lub motywacyjnym. Studenci studiów wyższych we wszystkich typach uczelni mogą ubiegać się o pomoc materialną z budżetu państwa w formie stypendium socjalnego, stypendium dla osób niepełnosprawnych, stypendium rektora oraz zapomogi. Możliwe jest też uzyskanie stypendium ministra. Dodatkowo, studentom może być przyznana pomoc w postaci kredytu studenckiego.
Kształcący się dorośli, w zależności od wybranych form kształcenia i po spełnieniu pewnych dodatkowych warunków, mogą otrzymywać wsparcie finansowe, np. stypendium socjalne i motywacyjne w trakcie kształcenia w systemie szkolnym, stypendium finansowane ze środków Funduszu Pracy w trakcie dokształcania się jako bezrobotni czy urlop szkoleniowy, jeżeli jako pracownicy kierowani są przez pracodawcę do szkoły lub na dalsze szkolenie.