Actieprogramma ‘Tel mee met Taal’

Het nieuwe actieprogramma (2016-2018) ‘Tel mee met Taal’ is het programma waarmee het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gezamenlijk tegengaan dat mensen met een beperkte taalvaardigheid aan de kant komen te staan. Elke laaggeletterde is er één te veel. Er wordt daarom de komende jaren extra aandacht aan taal gegeven. In het actieprogramma wordt synergie gecreëerd door diverse terreinen waar taal een rol speelt te verbinden: op scholen, in bibliotheken en buurthuizen, maar ook bij sociale wijkteams, de schuldhulpverlening, schooluitval, (re)integratie, jeugdhulpverlening en de bijstand.

Talloze landelijke en lokale organisaties werken al aan de bevordering van taalvaardigheid. In Den Haag geven bijvoorbeeld meer dan 250 vrijwilligers van Taal aan Zee Nederlandse les aan geïsoleerde anderstalige vrouwen, asielzoekers, vluchtelingen en andere migranten. In bijna 100 gemeenten, verspreid over heel Nederland, zorgt de VoorleesExpress ervoor dat gezinnen waarvan de kinderen een lage taalvaardigheid hebben wekelijks een voorlezer op bezoek krijgen.

De uitdaging is ervoor te zorgen dat dergelijke initiatieven voor alle laaggeletterden bereikbaar zijn, onafhankelijk van woonplaats, afkomst of leeftijd. De overheid wil gemeenten, werkgevers en de vele bevlogen professionals en vrijwilligers op lokaal niveau zo goed mogelijk in staat stellen om laaggeletterdheid aan te pakken. Daarbij past ook dat alle partijen, inclusief laaggeletterden zelf, aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid. De overheid biedt dit actieprogramma landelijk aan, als impuls voor gemeenten om de lokale aanpak van laaggeletterdheid en leesbevordering te verstevigen.

Gedurende de looptijd trekken de ministeries voor de verschillende maatregelen jaarlijks gemiddeld € 18 miljoen euro uit, waarvan € 11 miljoen uit de OCW begroting, € 5 miljoen uit de SZW begroting en € 2 miljoen uit de VWS begroting.  

Wetswijziging

Per 2015 is de wetswijziging voor de volwasseneneducatie van kracht waarmee gemeenten meer mogelijkheden krijgen om maatwerk te bieden aan laaggeletterde volwassenen (zie hiervoor Wet educatie en beroepsonderwijs). Verder zijn leesbevordering en de bestrijding van laaggeletterdheid een belangrijke invulling van de kernfuncties lezen en literatuur en informatie en educatie in de nieuwe bibliotheekwet: de Wet stelsel openbare bibliotheken. Het emancipatiebeleid richt zich mede op het bevorderen van de economische zelfstandigheid van laaggeletterde vrouwen, onder meer via het project Educatie voor Vrouwen met Ambitie (EVA).

Handreiking Volwasseneneducatie

Door een wijziging van de Wet Educatie & Beroepsonderwijs (WEB) hebben gemeenten vanaf 2015 meer mogelijkheden om laaggeletterde volwassenen te bedienen met een passend aanbod opleidingen. Ook verandert de financiering van gemeenten en moeten gemeenten op regionaal niveau afspraken gaan maken over de verdeling van de beschikbare middelen.

Om gemeenten en taalaanbieders te helpen zich voor te bereiden op de veranderingen heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), in samenwerking met het Steunpunt volwasseneneducatie en de Stichting Lezen & Schrijven een handreiking ontwikkeld: ‘Meer mogelijkheden: De transitie van educatie naar het sociaal domein’.

In de handreiking is onder meer aandacht voor de belangrijkste informatie om de invoering van de Wet Educatie & Beroepsonderwijs te begeleiden en uit te voeren, handvatten voor het verantwoorden van de inzet van educatiemiddelen en het monitoren van de kwaliteit en een aantal actuele voorbeelden uit de praktijk.

Bron: Actieprogramma Tel mee met Taal

Leven Lang Leren

Met een uitgebreid en samenhangend pakket aan maatregelen gaat het kabinet volwassenen stimuleren om te blijven leren, ook als ze al een baan hebben. Dit staat in de Kamerbrief leven lang leren. Hbo-deeltijdstudenten in zorg, welzijn en techniek krijgen vouchers waarmee ze een (deel van een) studie kunnen inkopen, opleidingen gaan meer maatwerk leveren voor hun deeltijdstudenten, het wordt makkelijker om kennis en vaardigheden die een werknemer al heeft officieel te erkennen en in het mbo wordt het mogelijk gemaakt om certificaten te halen voor een deel van de opleiding. De ministerraad heeft hiermee ingestemd op voorstel van de ministers Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (eind 2014).

Bron: Rijksoverheid 

Beleidsprioriteiten in het verleden

De overheid heeft extra geld beschikbaar gesteld om laaggeletterdheid tegen te gaan. Dit is gedaan in het Actieplan laaggeletterdheid 2012-2015. Een belangrijke maatregel uit dit actieplan is de nadruk op taal- en rekenlessen voor laaggeletterden in het volwassenenonderwijs.

Het actieplan laaggeletterdheid 2012-2015 is een vervolg op het Aanvalsplan Laaggeletterdheid 2006-2010.

Projecten taal en rekenen

De overheid subsidieert verschillende projecten om de kennis van taal en rekenen te verbeteren. Het Steunpunt taal en rekenen en de Stichting Lezen & Schrijven voeren deze projecten uit vanuit het actieprogramma Laaggeletterdheid 2012-2015. Dit doen zij samen met de gezamenlijke openbare bibliotheken in Nederland, stichting ABC en Stichting Expertisecentrum ETV.nl.

Voorbeelden van projecten:

• Televisieprogramma Lees en schrijf op regionale zenders.
• De website Oefenen.nl waar iedereen online basisvaardigheden als taal en rekenen kan oefenen.
• Taal voor het Leven. Taalcoaches geven in 6 regio's trainingen aan mensen die problemen hebben met lezen en schrijven. Voor deze proefprojecten stelt de Rijksoverheid jaarlijks € 5 miljoen beschikbaar tot en met 2015.
• Leeslicht.nl. Voor boeken in gemakkelijke taal. Laaggeletterden kunnen ook voor eenvoudige boeken ook terecht bij openbare bibliotheken op het Makkelijk Lezen Plein.

De Stichting Lezen en Schrijven heeft speciaal voor werkgevers materialen ontwikkeld. Hiermee kunnen zij hun werknemers helpen die niet goed kunnen lezen en schrijven.

Bron: Rijksoverheid 

Klik hier voor de evaluatie van het Actieplan Laaggeletterdheid 2012-2015.