Ακαδημαϊκή καθοδήγηση

Η ακαδημαϊκή καθοδήγηση των μαθητών αποτελεί ευθύνη των εκπαιδευτικών, στο έργο των οποίων περιλαμβάνεται η διδασκαλία των μαθητών, η εκπαίδευση και η διαπαιδαγώγησή τους.

Την ευθύνη για την επιστημονική και παιδαγωγική καθοδήγηση των εκπαιδευτικών ανά περιφέρεια την έχουν οι συντονιστές εκπαιδευτικού έργου οι οποίοι συνεργάζονται με τους διευθυντές των σχολικών μονάδων και τους συλλόγους διδασκόντων.

Σε όλες τις βαθμίδες της σχολικής εκπαίδευσης, αντικείμενο συζητήσεων και προβληματισμού του συλλόγου διδασκόντων αποτελούν μεταξύ άλλων:

• Η ακαδημαϊκή πρόοδος
• Η καθοδήγηση των μαθητών
• Οι δυσκολίες μάθησης.

Στο πλαίσιο της καθοδήγησης και υποστήριξης των μαθητών/μαθητριών θεσμοθετήθηκαν με τον νόμο 4823/2021, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα: 

• Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης και Επιτροπές Διεπιστημονικής Υποστήριξης σχολικών μονάδων της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, με βασικό σκοπό την προώθηση της συνεργασίας, τον συντονισμό του έργου των σχολικών μονάδων και την ενδυνάμωσή τους στην ανταπόκριση στις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών τους
• Συνεργασίες με τρίτους φορείς
• Λειτουργία Εκπαιδευτικών Ομίλων - Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικών Ομίλων
• Παιδαγωγικές συναντήσεις, οι οποίες σχετίζονται με θέματα αγωγής και προόδου των μαθητών/-τριών, οργάνωσης της διδασκαλίας των μαθημάτων, υλοποίησης και αξιολόγησης των Προγραμμάτων Σπουδών
• Ενδοσχολικοί Συντονιστές, με σκοπό την υποστήριξη και τον συντονισμό των εκπαιδευτικών ανά ομάδες ειδικοτήτων ή ανά ομάδες τάξεων διδασκαλίας, τον προγραμματισμό της διδακτέας ύλης, την οργάνωση δειγματικών διδασκαλιών και την ανταλλαγή καλών επαγγελματικών πρακτικών, την εισαγωγή καινοτόμων εκπαιδευτικών εργαλείων διδασκαλίας και την αξιολόγησή τους και τον προγραμματισμό των διαδικασιών αξιολόγησης των μαθητών
• Παιδαγωγικός σύμβουλος μέντορας στη σχολική μονάδα
• Ενδοσχολική επιμόρφωση
• Ορισμός υπεύθυνων τμημάτων και μαθητικών κοινοτήτων.

Καθοδήγηση στο νηπιαγωγείο

Στο Νηπιαγωγείο, ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοριστικός καθώς διαμεσολαβεί και διευκολύνει την όλη μαθησιακή διαδικασία.  Σε αυτήν τη βαθμίδα δεν υπάρχει τυποποιημένη πορεία στη μάθηση αλλά έμφαση δίνεται:

1. Στις διαδικασίες κατάκτησης της γνώσης σε συνθήκες δημιουργικής εργασίας
2. Αναδεικνύονται οι επικοινωνιακές δεξιότητες των παιδιών.
3. Προωθείται η απόκτηση υπευθυνότητας μέσα από τη συλλογική εργασία, την έρευνα και την κριτική σκέψη.
4. Προωθείται η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης και των ικανοτήτων συνεργασίας, η κατανόηση της αξίας της ομάδας εργασίας και της από κοινού ανακάλυψης.

Το διδακτικό περιβάλλον προσφέρεται για προβληματισμό, πειραματισμό, προσεγγίσεις εννοιών και ελκυστικές δραστηριότητες. Το Νηπιαγωγείο δίνει τη δυνατότητα έγκαιρου εντοπισμού και αντιμετώπισης πιθανών ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών του κάθε μαθητή λαμβάνοντας υπόψη:

• Τα ατομικά χαρακτηριστικά
• Τις διαφορές στον τρόπο και τον ρυθμό μάθησης
• Τις ικανότητες
• Τις ευκαιρίες που έχουν για μάθηση στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.

Καθοδήγηση στο δημοτικό

Στο Δημοτικό, ο εκπαιδευτικός καλείται να συνδράμει στην:

• Οικοδόμηση βασικών εννοιών και αρχών
• Ανάπτυξη θετικών στάσεων απέναντι στη δια βίου μάθηση
• Συνεργασία
• Υπευθυνότητα.

Ο εντοπισμός των μαθησιακών ελλείψεων, η βελτίωση της προσφερόμενης σχολικής εκπαίδευσης και η πρόοδος του κάθε μαθητή επικουρείται και από την αξιολόγηση, η οποία δρα ανατροφοδοτικά στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία.

Καθοδήγηση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, η παρεχόμενη εκπαίδευση βασίζεται στη μελέτη αυτοτελών γνωστικών αντικειμένων μέσα από μια διαθεματική προσέγγιση, προκειμένου να επιτυγχάνεται η κατά το δυνατόν ολιστική προσέγγιση της γνώσης και η κατάκτησή της μέσα από κατάλληλες διασυνδέσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο οι εκπαιδευτικοί καλούνται να διδάξουν στους μαθητές εφαρμόζοντας σύγχρονες και κατάλληλες μεθόδους διδασκαλίας με βάση τις:

• Ανάγκες των μαθητών
• Ιδιαιτερότητες των γνωστικών αντικειμένων.

Καθοδήγηση στην ειδική αγωγή

Ψυχολογική υποστήριξη

Στο σχολικό πλαίσιο, η ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών επιδιώκεται από  τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι θα πρέπει να φροντίζουν για την πρόοδο όλων των μαθητών προσφέροντάς τους ολόπλευρη παιδεία. Σε αρκετές σχολικές μονάδες παρέχεται ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών μέσω ψυχολόγων που διαθέτει ο δήμος στον οποίο ανήκει το σχολείο ή και μέσω ψυχολόγων των ΕΔΥ ή των ΚΕΔΑΣΥ ανάλογα με την εκπαιδευτική δομή και την ανάγκη.

Με τον νόμο 4692/2020 εισάγεται στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ο θεσμός του Συμβούλου Σχολικής Ζωής. Ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής παρεμβαίνει, καθοδηγεί και ενημερώνει μαθητές, γονείς και κηδεμόνες σε θέματα παιδαγωγικής αντιμετώπισης ζητημάτων σε τομείς που απασχολούν τη σχολική μονάδα. Ασκεί τα καθήκοντά του και λειτουργεί συμπληρωματικά και ενισχυτικά προς τους υφιστάμενους θεσμούς υποστήριξης των σχολικών μονάδων. Ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής βρίσκεται σε άμεση και διαρκή επικοινωνία με τους μαθητές της ευθύνης του. Ενεργεί όποτε αυτό του ζητηθεί, αλλά και με δική του πρωτοβουλία, εφόσον υποπέσει στην αντίληψή του κατάσταση η οποία χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Στο πλαίσιο επιτέλεσης του έργου του, συνεργάζεται με τις υποστηρικτικές δομές και δύναται να ζητήσει τη συνδρομή τους.

Συλλογικός προγραμματισμός, εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση των σχολικών μονάδων ως προς το εκπαιδευτικό τους έργο

Με την αριθμ. 6603/ΓΔ4/2021 Υπουργική Απόφαση θεσπίζεται ο θεσμός της εσωτερικής  και εξωτερικής αξιολόγησης των σχολικών  μονάδων με κύριο στόχο  τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου σε επίπεδο σχολικής μονάδας και κατ’ επέκταση στο σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος.

Ως επιμέρους στόχοι της  αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας ορίζονται  μεταξύ άλλων:

• η κινητοποίηση όλων των παραγόντων της εκπαιδευτικής κοινότητας για την ανάπτυξη δράσεων που επιδιώκουν την ισόρροπη και ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών/-τριών,
• η ανάπτυξη συνεργατικών διδακτικών και μαθησιακών πρακτικών,
• η ενίσχυση της αυτογνωσίας και η υποστήριξη της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών,
• η διαμόρφωση κουλτούρας αξιολόγησης στη σχολική  κοινότητα.

Στη διαδικασία της αξιολόγησης  εμπλέκεται το σύνολο της σχολικής κοινότητας προκειμένου να εντοπίσει το σύνολο  των θετικών σημείων, των αδυναμιών αλλά και των αναγκών που συνδέονται με το έργο που παρέχει η σχολική μονάδα. H διαδικασία αυτή αποτελεί τη βάση για τον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου, καθώς και για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων που θα συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας των τριών βασικών λειτουργιών της σχολικής μονάδας. Αυτές είναι:

• Η παιδαγωγική και μαθησιακή λειτουργίας,
• Η διοικητική λειτουργία, και
• Η λειτουργία της ως επαγγελματικής κοινότητας μάθησης  που προωθεί την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.

Η πρώτη από τις τρεις λειτουργίες περιλαμβάνει επιμέρους θεματικούς άξονες οι οποίοι αποσκοπούν στην ενίσχυση της φοίτησης των μαθητών και της ομαλής ένταξής τους στη σχολική μονάδα. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής:

• Πρόληψη και αντιμετώπιση σχολικής βίας και εκφοβισμού,
• Φοίτηση –σχολική διαρροή,
• Διδασκαλία, μάθηση και αξιολόγηση
• Ενιαία ενταξιακή εκπαίδευση
• Σχέσεις μεταξύ μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών

Bασικός φορέας της διαδικασίας του προγραμματισμού και της εσωτερικής αξιολόγησης είναι η ίδια η σχολική μονάδα, ενώ η εσωτερική αξιολόγηση του έργου πραγματοποιείται στο τέλος κάθε διδακτικού έτους, κατά τη διάρκεια ειδικής συνεδρίασης του Συλλόγου Διδασκόντων.

Εφαρμογή εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας στις σχολικές μονάδες ΠΕ & ΔΕ 

Η εφαρμογή εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας στις σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, περιγράφεται στον νόμο 4692/2020 που προβλέπει την έκδοση πρότυπου κανονισμού λειτουργίας των σχολικών μονάδων.

1. Από το σχολικό έτος 2020-2021 και εφεξής, κάθε σχολική μονάδα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, οφείλει να έχει εγκεκριμένο Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας στον οποίο αναφέρονται θέματα σχετικά με τη λειτουργία της, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 13423/ΓΔ4/2021.
2. Με τον όρο «Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Σχολείου», εννοείται το σύνολο των όρων και των κανόνων που αποτελούν προϋποθέσεις, για να πραγματοποιείται ανενόχλητα, μεθοδικά και αποτελεσματικά το έργο του σχολείου. Επιπλέον, ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας του Σχολείου αποτελεί σημαντικό παιδαγωγικό μέσο που βοηθά στην ομαλή σχολική ζωή, στη συνεργασία, στην αλληλεγγύη, στον δημοκρατικό διάλογο και στην αποδοχή της διαφορετικότητας.
3. Το Περιεχόμενο του Εσωτερικού Κανονισμού και οι κεντρικοί άξονες του Εσωτερικού Κανονισμού είναι:
   • Προσέλευση – παραμονή στο Σχολείο και αποχώρηση από αυτό,
   • Συμπεριφορά μαθητών/τριών - Παιδαγωγικός έλεγχος,
   • Πρόληψη φαινομένων Βίας και Σχολικού εκφοβισμού,
   • Σχολικές Εκδηλώσεις – Δραστηριότητες,
   • Συνεργασία Σχολείου - Οικογένειας - Συλλόγου Γονέων/Κηδεμόνων και 
   • Ποιότητα του σχολικού χώρου.

Επιπλέον, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στην ιστοσελίδα του, έχει αναρτήσει Ενδεικτικούς Εσωτερικούς Κανονισμούς Λειτουργίας για το Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο, [http://iep.edu.gr/el/deltia-typou-genika/491-09-02-2021-50-22-10-2020].

Ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 142628/ΓΔ4/2017, τα μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού που ανήκουν στους κλάδους ΠΕ23 Ψυχολόγων και ΠΕ30 Κοινωνικών Λειτουργών μπορεί να ασκούν καθήκοντα σε συγκεκριμένες σχολικές μονάδες γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, οι οποίες ορίζονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, εφόσον συντρέχουν ιδιαίτερες ανάγκες στήριξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων ή κρίνεται απαραίτητη η υλοποίηση προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής και συναισθηματικής στήριξης μαθητών.

Υπεύθυνοι αγωγής υγείας/σχολικών δραστηριοτήτων

Βασικός υποστηρικτικός θεσμός των σχολικών μονάδων, των εκπαιδευτικών και των μαθητών σε θέματα αγωγής υγείας είναι οι υπεύθυνοι αγωγής υγείας/σχολικών δραστηριοτήτων, που ανήκουν στις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Γενικότερα, η υλοποίηση των προγραμμάτων αγωγής υγείας συμβάλλει στην προαγωγή της ψυχικής και σωματικής υγείας, καθώς και της κοινωνικής και συναισθηματικής ευεξίας των μαθητών.

Οι υπεύθυνοι αγωγής υγείας/σχολικών δραστηριοτήτων υποστηρίζουν τα προγράμματα αγωγής υγείας που υλοποιούνται στις σχολικές μονάδες των οικείων Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας/Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, μεταξύ άλλων, επισκέπτονται τις σχολικές μονάδες και παρακολουθούν την πορεία των προγραμμάτων των σχολείων αλλά και ενθαρρύνουν και στηρίζουν τους μαθητές στην διαδικασία ανακάλυψης της γνώσης μέσα από την έρευνα, την ανάλυση-σύνθεση των δεδομένων και τη βιωματική προσέγγιση.

Δράση «Μια Νέα Αρχή για τα ΕΠΑΛ»

Η Δράση «Μια Νέα Αρχή για τα ΕΠΑΛ» στοχεύει στη στήριξη των μαθητών για μια ομαλή μετάβαση από το Γυμνάσιο στην επαγγελματική εκπαίδευση και στην αναβάθμιση της παρεχόμενης ποιότητας της εκπαίδευσης στα Επαγγελματικά Λύκεια.

Μεταξύ των βασικών δράσεων του προγράμματος είναι τόσο η στελέχωση των ΕΠΑΛ με ψυχολόγους, με σκοπό την ψυχοκοινωνική στήριξη των μαθητών των ΕΠΑΛ και τη δικτύωση των σχολείων με υποστηρικτικές δομές ψυχοκοινωνικής υγείας όσο και η ενεργοποίηση και προώθηση του θεσμού του συμβούλου καθηγητή και του συμβούλιου τάξης με στόχο τη δημιουργία γέφυρας επικοινωνίας μεταξύ μαθητών και συλλόγου διδασκόντων, την αντιμετώπιση συγκρούσεων και τη βελτίωση του κλίματος της σχολικής κοινότητας, και τον εντοπισμό των προβλημάτων που αναστέλλουν τη μαθησιακή πρόοδο.

Διαγνωστικοί, αξιολογικοί και υποστηρικτικοί φορείς

Βασικός διαγνωστικός φορέας είναι το ΚΕΔΑΣΥ. Aποστολή των ΚΕΔΑΣΥ είναι η υποστήριξη των σχολικών μονάδων και των Εργαστηριακών Κέντρων (ΕΚ) της περιοχής αρμοδιότητάς τους για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στην εκπαίδευση και την προάσπιση της αρμονικής ψυχοκοινωνικής τους ανάπτυξης και προόδου.

Για την εκπλήρωση της αποστολής τους, τα ΚΕΔΑΣΥ δραστηριοποιούνται στους τομείς της διερεύνησης εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών, της διενέργειας αξιολογήσεων, του σχεδιασμού και της υλοποίησης εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων, καθώς και δράσεων επαγγελματικού προσανατολισμού, της υποστήριξης του συνολικού έργου των σχολικών μονάδων ή των ΕΚ, της διενέργειας ενημερώσεων και επιμορφώσεων και της ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου.

Επίσης, με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης ιδρύονται Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (ΣΔΕΥ), τα οποία αποτελούνται από σχολικές μονάδες και ΕΚ της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς και της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης και έχουν σκοπό την ενδυνάμωση και την προώθηση της συνεργασίας, καθώς και το συντονισμό του έργου των σχολικών μονάδων και ΕΚ, για τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στην εκπαίδευση και την προαγωγή συνολικά της ψυχοκοινωνικής τους υγείας.  Με την ίδια απόφαση ορίζεται μία (1) ΣΜΕΑΕ που λειτουργεί ως το κέντρο υποστήριξης κάθε ΣΔΕΥ.

Σύμφωνα με τον νόμο 3699/2008, όπως τροποποιήθηκε από τον νόμο 4547/2018 και τον νόμο 4823/2021, οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία ή και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και διαπιστώνονται από τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ), τις Επιτροπές Διεπιστημονικής Υποστήριξης (ΕΔΥ) και τα αναγνωρισμένα από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων άλλων Υπουργείων.

Τα ΚΕΔΑΣΥ ασκούν αρμοδιότητες με εκπαιδευτικό προσανατολισμό, σε επίπεδο:

• Διερεύνησης και αξιολόγησης εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών
• Στοχευμένων εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων και δράσεων επαγγελματικού προσανατολισμού
• Υποστήριξης του συνολικού έργου των σχολικών μονάδων
• Ενημέρωσης και επιμόρφωσης
• Ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου.

Οι ΕΔΥ έχουν τις εξής αρμοδιότητες:

1. Διενεργούν αξιολογήσεις των δυσκολιών και των πιθανών εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών ή άλλων φραγμών στη μάθηση που αντιμετωπίζουν οι μαθητές και προτείνουν την παραπομπή τους στα ΚΕΔΑΣΥ, όταν κρίνουν ότι απαιτείται η έκδοση αξιολογικής έκθεσης-γνωμάτευσης, ύστερα από την εφαρμογή βραχυχρόνιου προγράμματος υποστήριξης εντός του σχολείου.
2. Υποστηρίζουν τους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων σε ζητήματα παιδαγωγικής ανταπόκρισης στην ετερογένεια του μαθητικού πληθυσμού
3. Διαμορφώνουν προγράμματα πρώιμης παρέμβασης σε συνεργασία με τα ΚΕΔΑΣΥ και τα ΙΠΔ ή τις αρμόδιες υπηρεσίες των δήμων και οργανώνουν επιμορφωτικά σεμινάρια για τους γονείς.
4. Εξειδικεύουν τους βασικούς άξονες του ΕΠΕ, όπως αυτοί έχουν καθοριστεί από τα ΚΕΔΑΣΥ, σε βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους και έχουν την ευθύνη παρακολούθησης της εφαρμογής τους σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς της τάξης.
5. Υποστηρίζουν τη σχολική κοινότητα σε θέματα που αφορούν την ισότιμη πρόσβαση των μαθητών στην εκπαίδευση και την αντιμετώπιση φαινομένων, όπως η σχολική διαρροή και η σχολική βία.
6. Συνεργάζονται με τα ΚΕΔΑΣΥ για τα θέματα των αρμοδιοτήτων τους.
7. Συντονίζουν και παρακολουθούν τις δράσεις κοινωνικής στήριξης των μαθητών σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων, τα ΙΠΔ και άλλες δημόσιες υπηρεσίες της περιοχής που παρέχουν ιατρική ή ψυχολογική υποστήριξη, καθώς επίσης και με τις αρμόδιες δικαστικές αρχές όταν προκύπτουν σαφείς ενδείξεις προβλημάτων ψυχικής υγείας ή παιδικής κακοποίησης ή γονεϊκής παραμέλησης.

Επαγγελματική καθοδήγηση

Η υλοποίηση προγραμμάτων επαγγελματικού προσανατολισμού αποτελεί αρμοδιότητα των ΚΕΔΑΣΥ.  Τα ΚΕΔΑΣΥ παρέχουν υπηρεσίες που σχετίζονται με τον επαγγελματικό προσανατολισμό:

1. Στους μαθητές, καθώς και στους γονείς ή στους κηδεμόνες τους:
   1. σε ομαδικό επίπεδο, με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων αγωγής σταδιοδρομίας στις σχολικές μονάδες και τα εργαστηριακά κέντρα της περιοχής αρμοδιότητάς τους, την παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης για ζητήματα σχετικά με την αγορά εργασίας, τα προγράμματα σπουδών της μεταδευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τα συστήματα εισαγωγής σε αυτήν, καθώς και με την υλοποίηση δράσεων ευαισθητοποίησης και ομαλής μετάβασης στην ενήλικη ζωή και την αγορά εργασίας.
   2. σε ατομικό επίπεδο, με την παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής για ζητήματα επαγγελματικού προσανατολισμού που αφορούν τη συγκρότηση και τη βέλτιστη ανάπτυξη της προσωπικής και επαγγελματικής ταυτότητας των μαθητών των Β΄ και Γ΄ τάξεων του Λυκείου και την εν γένει μέριμνα σύνδεσης της λήψης απόφασης με τα στοιχεία της προσωπικότητας του συμβουλευόμενου μαθητή.
2. Στους εκπαιδευτικούς, με την παροχή υπηρεσιών που αφορούν την ευαισθητοποίηση και την υποστήριξη για ζητήματα επαγγελματικού προσανατολισμού.

Με τον ν. 4823/2021 μεταξύ άλλων, ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με την αναβάθμιση του θεσμού του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού η οποία διαρθρώνεται σε δύο άξονες: την διοικητική αναδιοργάνωση και την λειτουργική  και εκπαιδευτική  αναρρύθμιση.

Στο πλαίσιο αυτό προβλέφθηκε η δημιουργία διακριτής θέσης Υπευθύνου Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε κάθε Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Δ.Ε.), ώστε, οριζόντια ανάμεσα στους Υπευθύνους Ε.Π. των Δ.Δ.Ε. και στους Υπευθύνους Ε.Π. που στελεχώνουν τα ΓΡΑ.ΣΥ.Π. (νόμος 4547/2018) να αναπτύσσεται επικοινωνία και συνεργασία για την αποτελεσματική κάλυψη των τρεχουσών αναγκών των μαθητών/τριών σε υπηρεσίες Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού.

Mε βάση την Εγκύκλιο Οδηγία Φ11/12216/Δ7-04-02-2022 και κατόπιν των προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος που ακολούθησαν από τις κατά λόγο αρμοδιότητας Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, πληρώθηκαν οι θέσεις των Υπευθύνων Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού στις Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, για το τρέχον σχολικό έτος και έως την επιλογή, τοποθέτηση και ανάληψη υπηρεσίας των νέων υπευθύνων.

Στην επαγγελματική εκπαίδευση, στο ωρολόγιο πρόγραμμα της Α' τάξης ημερησίου Επαγγελματικού Λυκείου υπάρχει το μάθημα προσανατολισμού «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός – Ασφάλεια & Υγεία στο χώρο εργασίας» με βασικό σκοπό του μαθήματος τον εφοδιασμό των μαθητών με τις απαραίτητες πληροφορίες, γνώσεις και δεξιότητες που θα επιτρέψουν τη σταδιακή ένταξη:

• Σε μια δυναμικά μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας
• Στην ενεργό κοινωνική ζωή.

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση Φ9/90217/Δ4/2021 στο  Ωρολόγιο Πρόγραμμα στην Α΄ τάξη των προτύπων ΕΠΑ.Λ προβλέπεται η διδασκαλία συγκεκριμένων μαθημάτων «ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ» . Ειδικότερα διδάσκονται τα εξής μαθήματα:

• Οικονομία, Διοίκηση
• Κατασκευές, Παραγωγή και Βιομηχανία
• Τέχνες και Πολιτισμός
• Υγεία και Ευεξία
• Γεωργία, Τρόφιμα και Περιβάλλον
• Ενέργεια, Μεταφορές και Επικοινωνίες.

Στο πλαίσιο της ειδικής αγωγής, το μάθημα του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού διδάσκεται:

1. Σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου.
2. Στην Β΄ τάξη του Λυκείου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου.

Διαδικτυακές πύλες

Μέσα από τη Διαδικτυακή Διαδραστική Πύλη Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού «Teens Gate» για μαθητές Γυμνασίου – Λυκείου του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) παρέχεται η δυνατότητα σε μαθητές να:

• Εξερευνήσουν διάφορα επαγγέλματα προκειμένου να εντοπίσουν ποια ταιριάζουν με τα ενδιαφέροντά τους
• Παρακολουθήσουν video με τον κόσμο της αγοράς εργασίας
• Κάνουν τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού
• Προετοιμάσουν φάκελο με τις ατομικές τους δεξιότητες (e-portfolio).

Η διαδικτυακή εκπαιδευτική πύλη του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων http://edu-gate.minedu.gov.gr/ μπορεί να αξιοποιηθεί από τους εκπαιδευτικούς. Εκεί αναρτώνται πληροφορίες σχετικά με:

• Εγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα/δράσεις (φορέων, οργανισμών, υπηρεσιών, ΑΕΙ, ΜΚΟ, επιστημονικών ενώσεων, δήμων, υπουργείων, νοσοκομείων, μουσείων κ.ά.)
• Εγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό
• Μαθητικούς διαγωνισμούς
• Δραστηριότητες
• Καινοτόμες δράσεις.

Ειδικά για την εκπαίδευση μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στο γενικό σχολείο και στις δομές ΕΑΕ διαθέσιμοι εκπαιδευτικοί πόροι και πλούσιο υλικό έχει συγκεντρωθεί και διατίθεται στην ψηφιακή πύλη  «prosvasimo» http://prosvasimo.iep.edu.gr/el/, προσαρμοσμένο στους διαφορετικούς τύπους αναπηρίας και εκπαιδευτικών αναγκών καθώς και στην πύλη https://inclusiveschools.net/gr/ .

Οι Νέες Τεχνολογίες και το Διαδίκτυο δημιούργησαν νέες συνήθειες και δεδομένα στη σχέση του Σχολείου με τα Μέσα Επικοινωνίας. Ακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις και την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την εκπαίδευση για την Αειφορία με την αξιοποίηση των Ψηφιακών και Οπτικοακουστικών Μέσων στην Εκπαίδευση, το Υ.ΠΑΙ.Θ. προωθεί τον εγγραμματισμό στα Μέσα Επικοινωνίας (media literacy) σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και παρέχει εργαλεία για την καλύτερη κατανόηση και αξιοποίηση των ψηφιακών και οπτικοακουστικών περιβαλλόντων.

Επιπλέον, στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών ενίσχυσης της εκπαιδευτικής κοινότητας μέσω τηλεκπαίδευσης, ως ανταπόκριση στις συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία του Covid-19, το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων προχώρησε στην παραγωγή πρότυπων μαγνητοσκοπημένων βιντεομαθημάτων για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Τα βιντεομαθήματα «Μαθαίνουμε στο Σπίτι» και «Μαθαίνουμε Ασφαλείς» διατίθενται «κατ’ απαίτηση» στον ιστότοπο www.edutv.gr  ώστε να αξιοποιούνται στην εκπαιδευτική διαδικασία ακόμα και μετά την προβολή τους.

https://edutv.minedu.gov.gr/index.php/mathainoume-sto-spiti

https://edutv.minedu.gov.gr/index.php/mathainoume-asfaleis

Επίσης υπάρχει η πλατφόρμα νεανικής δημιουργίας www.i-create.gr.

Αξιοποιώντας τα ψηφιακά εργαλεία, τις ψηφιακές κοινότητες και τα κοινωνικά δίκτυα η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση συνδέεται με το νεανικό κοινό μεταβαίνοντας από τα παραδοσιακά μέσα στην ψηφιακή εποχή.

Η πλατφόρμα νεανικής δημιουργίας προσφέρει ένα περιβάλλον συνεργασίας, ανταλλαγής ιδεών και υλοποίησης ψηφιακών μαθητικών δημιουργιών: βίντεο, διαδραστικών εκπαιδευτικών παιχνιδιών, ιστολογίων, υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης και γενικότερα εφαρμογών Web 2.0. Τα έργα αυτά αναπτύσσονται και υποβάλλονται μέσα από διαγωνισμούς βίντεο, καμπάνιες και συνεργασίες με σχολεία, πανεπιστήμια και άλλους οργανισμούς, σε εθνικό, τοπικό ή διεθνές επίπεδο. 

Επίσης, στην πλατφόρμα www.i-create.gr αναδεικνύονται οι εκπαιδευτικές δράσεις για την προώθηση της Παιδείας στα Μέσα στο σύγχρονο σχολείο (διεθνείς και πανελλήνιοι διαγωνισμοί σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και άλλους οργανισμούς, σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο). Τα μαθητικά ψηφιακά και οπτικοακουστικά έργα που δημιουργούνται στο πλαίσιο των διεθνών και πανελληνίων διαγωνισμών προβάλλονται και στην εκπομπή της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης στη Βουλή-Τηλεόραση αλλά και συγκεντρώνονται στο Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθητικών Δημιουργιών για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη διεύθυνση: http://photodentro.edu.gr/i-create/ .

Στην Επαγγελματική Εκπαίδευση μέσω της πλατφόρμας του NOESIS υποβάλλονται και υλοποιούνται Σχέδια Δράσης  που προάγουν την καινοτομία και τη δημιουργικότητα και συνδέονται –ενδεικτικά- με τις επιστήμες, την τεχνολογία, τον πολιτισμό και την επιχειρηματικότητα. Τα Σχέδια Δράσης, ως ένας από τους Πυλώνες του Προγράμματος «Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑ.Λ.» σκοπό έχουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας, της κοινωνικότητας, των δεξιοτήτων, της συνεργασίας μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών. Είναι μέθοδος ομαδικής διδασκαλίας στην οποία συμμετέχουν αποφασιστικά όλοι. Εξελίσσεται ανάλογα με την εκάστοτε κατάσταση και τα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων. Η μάθηση πηγάζει από την εμπειρία, την οποία αποκτούν τα μέλη από την ενεργό συμμετοχή τους στις διαδικασίες. Στόχος είναι ο εμπλουτισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, η επαύξηση του κύρους και της ελκυστικότητάς της, η ανακατασκευή προκαταλήψεων και η εξωστρέφεια.

Επίσης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Μια Νέα Αρχή για τα ΕΠΑΛ»  ενθαρρύνθηκε η δικτύωση των σχολικών μονάδων ΕΠΑ.Λ σε πανελλαδικό επίπεδο, αναπτύχθηκαν επικοινωνιακοί δεσμοί μεταξύ σχολικών μονάδων με σκοπό την ανταλλαγή εμπειριών για την υλοποίηση των σχεδίων. Σταδιακά, οι επικοινωνιακοί δεσμοί απέκτησαν ιδιαίτερη δυναμική και οδήγησαν σε ευρύτερες διασχολικές συνεργασίες με κοινούς στόχους, με αποτέλεσμα   το σχολικό δίκτυο να εξελιχθεί σε κοινότητα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα συνεργασίας είναι η από κοινού διοργάνωση μαθητικού διαγωνισμού λογότυπου και η από κοινού διοργάνωση απολογιστικής ημερίδας.