Αναλυτικό πρόγραμμα, μαθήματα, αριθμός ωρών

Σύμφωνα με τον   ν. 4186/2013, τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών του Επαγγελματικού Λυκείου καταρτίζονται από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), και περιλαμβάνουν:

• Σαφώς διατυπωμένα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα, που αναλύονται σε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, κατά μάθημα, τομέα και ειδικότητα
• Διδακτέα ύλη διαμορφωμένη σύμφωνα με τα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα κάθε μαθήματος.  Η διδακτέα ύλη των μαθημάτων εργαστηριακής εκπαίδευσης συνοδεύεται από παράρτημα, που περιγράφει τον απαιτούμενο εργαστηριακό εξοπλισμό για την υλοποίησή τους
• Οδηγίες διδασκαλίας συμπεριλαμβανομένων και των διδακτικών τεχνικών, των μεθόδων διδασκαλίας και των ενδεδειγμένων εποπτικών μέσων.

Τα εν λόγω αναλυτικά προγράμματα σπουδών διαμορφώνονται σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πιστωτικών Μονάδων για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (European Credit System for Vocational Education and Training - ECVET).

Για τη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπoυδών λαμβάνονται υπόψη και τα επαγγελματικά περιγράμματα που πιστοποιούνται από τον  Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ)

Η φοίτηση στα Εσπερινά ΕΠΑΛ είναι τριετής (Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεις).

Τα ωρολόγια και τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών αξιολογούνται, εκτιμώνται και ανανεώνονται σύμφωνα με τα νέα πλαίσια πολιτικής. Για παράδειγμα, ο ν. 4386/2016 προέβλεπε νέα προγράμματα σπουδών για τις τάξεις Α΄ και Β΄ των ημερήσιων και εσπερινών ΕΠΑΛ .

Επισημαίνεται ότι από το σχολικό έτος 2021-2022 ξεκίνησε η λειτουργία της Α΄ τάξης των Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων (ΠΕΠΑΛ), από το σχολικό έτος 2022-2023 η Β' τάξη και από το σχολικό έτος 2023-2024 η Γ' τάξη (ν.4763/2020). 

Α΄ τάξη

Στην Α΄ τάξη ΕΠΑΛ, εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει:

• Μαθήματα γενικής παιδείας που είναι κοινά για όλους τους μαθητές
• Μαθήματα προσανατολισμού και
• Μαθήματα επιλογής.

Το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων γενικής παιδείας, των μαθημάτων προσανατολισμού και των μαθημάτων επιλογής της Α΄ τάξης των ημερήσιων ΕΠΑΛ καθορίζεται με την Υπουργική Απόφαση Φ2/92271/05-06-2018. 

Ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων Α΄ τάξης ημερησίων ΕΠΑΛ

Ι. Μαθήματα γενικής παιδείας:

α/α	Μαθήματα		Ώρες
1	Νέα Ελληνικά		4
2	Μαθηματικά1	Άλγεβρα	3
		Γεωμετρία	1
3	Φυσικές Επιστήμες2	Φυσική	2
		Χημεία	1
		Βιολογία	1
4	Πολιτική Παιδεία (διακριτά διδακτέα αντικείμενα Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί και Κοινωνιολογία και Αρχές Δικαίου)		2
5	Ιστορία		1
6	Θρησκευτικά		1
7	Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά)		2
8	Φυσική Αγωγή		2
9	Πληροφορική		2
ΣΥΝΟΛΟ			22

 

ΙΙ. Μαθήματα προσανατολισμού

α/α	Μαθήματα	Ώρες
1	Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία*3	2
2	Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός - Ασφάλεια & Υγεία στον χώρο εργασίας	2
3	Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων	3
Σύνολο		7

 

ΙΙΙ. Μαθήματα επιλογής*⁴

α/α	Μαθήματα	Ώρες
1	Αγωγή Υγείας	2
2	Αρχές Γραμμικού και Αρχιτεκτονικού Σχεδίου	2
3	Αρχές Ηλεκτρολογίας & Ηλεκτρονικής	2
4	Αρχές Μηχανολογίας	2
5	Αρχές Οικονομίας	2
6	Βασικές Αρχές Σύνθεσης	2
7	Γεωπονία και Αειφόρος Ανάπτυξη	2
8	Ναυτιλιακές Γνώσεις	2
Σύνολο		16

¹ Μαθηματικά: ενιαίο μάθημα με δύο (2) κλάδους: α) Άλγεβρα και β) Γεωμετρία.

^*2 Φυσικές Επιστήμες: ενιαίο μάθημα με 3 κλάδους: α) Φυσική, β) Χημεία και γ) Βιολογία.

^*3  Όταν ο αριθμός των μαθητών του τμήματος είναι μεγαλύτερος από 16, κάθε τμήμα χωρίζεται σε δύο (2) ομάδες.  Σε κάθε ομάδα διδάσκονται εναλλάξ τα μαθήματα «Πληροφορική» και «Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία» δύο (2) ώρες εβδομαδιαίως.

^*4 Οι μαθητές επιλέγουν 3 μαθήματα μεταξύ των 8 προσφερόμενων μαθημάτων ανάλογα με τους τομείς που λειτουργούν σε κάθε ΕΠΑΛ.

Από το σχολικό έτος 2024-2025 εφαρμόζεται σε όλες τις τάξεις της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης το Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη».

Το ΠΣ ενσωματώνει τους 17 Στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) όπως θεσπίστηκαν από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 2015. Kαλλιεργεί στους μαθητές και τις μαθήτριες τις δεξιότητες και παρέχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν ζητήματα σχετικά με: την εξάλειψη της φτώχειας και της πείνας, την ενίσχυση της καλής υγείας και της ευημερίας, την προσφορά ποιοτικής εκπαίδευσης, την ισότητα των φύλων, την πρόσβαση σε καθαρό νερό και αποχέτευση, τη φτηνή και καθαρή ενέργεια, την αξιοπρεπή εργασία και την οικονομική ανάπτυξη, τη βιομηχανία, την καινοτομία και τις υποδομές, τις λιγότερες ανισότητες, τις βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, την υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή, τη δράση για το κλίμα, τη ζωή στο νερό, τη ζωή στη στεριά, την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και τους ισχυρούς θεσμούς, και τη συνεργασία για την επίτευξη των στόχων αυτών.

Σκοπός του ΠΣ είναι να προετοιμάσει πολίτες με δεξιότητες κριτικής σκέψης, συνεργασίας και κοινωνικής υπευθυνότητας οι οποίοι συμβάλλουν ενεργά στη δημιουργία μιας βιώσιμης κοινωνίας, βασισμένης στην αειφορία, την κοινωνική δικαιοσύνη και την περιβαλλοντική προστασία.

 Το ΠΣ «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» καλύπτει όλα τα γνωστικά αντικείμενα σε κάθε τάξη και εφαρμόζεται σε διάφορα και διαφορετικά περιβάλλοντα, ιδίως στο σχολείο, στην κοινότητα-γειτονιά, στη χώρα-κόσμο, στο διαδίκτυο.

Κατά την αποφοίτησή του/της από την κάθε βαθμίδα κάθε μαθητής/τρια λαμβάνει μαζί με το απολυτήριό του/της βεβαίωση στην οποία αναγράφονται όλες οι δράσεις ενίσχυσης της ενεργού πολιτειότητας στις οποίες συμμετείχε, καθώς και η αντίστοιχη τάξη στην οποία τις υλοποίησε.

Για την Α' τάξη εσπερινών ΕΠΑΛ το ωρολόγιο πρόγραμμα καθορίζεται  με την Υπουργική Απόφαση Φ2/107972/Δ4/28-06-2018.

Αντίστοιχα, στην Α΄ τάξη των Πρότυπων ΕΠΑΛ εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει, κοινά για όλους τους μαθητές:

• Μαθήματα γενικής παιδείας
• Μαθήματα επαγγελματικής κατεύθυνσης προσανατολιστικού χαρακτήρα

Το ωρολόγιο πρόγραμμα των μαθημάτων γενικής παιδείας και των μαθημάτων επαγγελματικής κατεύθυνσης προσανατολιστικού χαρακτήρα καθορίζεται με την  Υπουργική Απόφαση Φ9/90217/Δ4/23-07-2021.

Ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων Α΄ τάξης Πρότυπων ΕΠΑΛ:

Ι. Ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων γενικής παιδείας:

	Μαθήματα		Ώρες
1	Νέα Ελληνικά		4
2	Μαθηματικά1	Άλγεβρα	3
		Γεωμετρία	1
3	Φυσικές Επιστήμες2	Φυσική	2
		Χημεία	1
		Βιολογία	1
4	Πολιτική Παιδεία (διακριτά διδακτέα αντικείμενα Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί και Αρχές Δικαίου και Κοινωνιολογία)		2
5	Ιστορία		1
6	Θρησκευτικά		1
7	Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά)		2
8	Φυσική Αγωγή		2
9	Πληροφορική		2
Σύνολο			22

¹ Μαθηματικά: Ενιαίο μάθημα με δύο κλάδους: α) Άλγεβρα και β) Γεωμετρία

² Φυσικές Επιστήμες: Ενιαίο μάθημα με τρεις κλάδους: α) Φυσική, β) Χημεία και γ) Βιολογία

ΙΙ. Μαθήματα επαγγελματικής κατεύθυνσης προσανατολιστικού χαρακτήρα

α/α	Μαθήματα	Ώρες
1	Οικονομία, Διοίκηση	2
2	Κατασκευές, Παραγωγή και Βιομηχανία	3
3	Τέχνες και Πολιτισμός	2
4	Υγεία και Ευεξία	2
5	Γεωργία, Τρόφιμα και Περιβάλλον	2
6	Ενέργεια, Μεταφορές και Επικοινωνία	2
ΣΥΝΟΛΟ		13

 

 

Β΄ τάξη

Σύμφωνα με το  ν. 4386/2016  στη Β΄ τάξη του Επαγγελματικού Λυκείου συνιστώνται τομείς σπουδών, οι οποίοι διαχωρίζονται σε επιμέρους ειδικότητες στη Γ΄ τάξη.

Οι μαθητές κατά την εγγραφή τους στη Β' τάξη επιλέγουν με αίτησή τους τον τομέα που επιθυμούν να παρακολουθήσουν.

Συνεπώς, στη Β΄ τάξη ΕΠΑΛ εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει:

• Μαθήματα γενικής παιδείας, που είναι κοινό για όλους τους μαθητές
• Τεχνολογικά - επαγγελματικά μαθήματα τομέων.

Το ωρολόγιο πρόγραμμα τόσο των μαθημάτων γενικής παιδείας όσο και των τεχνολογικών - επαγγελματικών μαθημάτων των τομέων της Β΄ τάξης ημερήσιων ΕΠΑΛ καθορίζεται από την  Υπουργική Απόφαση Φ2/92271/05-06-2018.

Ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων γενικής παιδείας Β΄ τάξης ημερησίου ΕΠΑΛ

α/α	Μαθήματα		Ώρες
1	Νέα Ελληνικά		3
2	Μαθηματικά*2	Άλγεβρα	2
		Γεωμετρία	1
3	Φυσικές Επιστήμες*3	Φυσική	1
		Χημεία	1
4	Θρησκευτικά		1
5	Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά)		1
6	Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ		1
7	Φυσική Αγωγή		1
Σύνολο			12

¹ Το ωρολόγιο πρόγραμμα των τεχνολογικών - επαγγελματικών μαθημάτων του τομέα ναυτιλιακών επαγγελμάτων της Β΄ τάξης των ΕΠΑΛ ορίζεται με την  Κοινή Υπουργική Απόφαση Φ2/129460/Δ4/30-07-2018 των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

^*2 Μαθηματικά: ενιαίο μάθημα με δύο κλάδους: α) Άλγεβρα και β) Γεωμετρία.

^*3 Φυσικές Επιστήμες: ενιαίο μάθημα με δύο κλάδους: α) Φυσική και β) Χημεία.

Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση Φ20/82041/Δ4/20-05-2016, λειτουργούν οι εξής 9 τομείς:

1. Τομέας Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος
2. Τομέας Διοίκησης και Οικονομίας
3. Τομέας Δομικών Έργων, Δομημένου Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού
4. Τομέας Ηλεκτρολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού
5. Τομέας Μηχανολογίας
6. Τομέας Ναυτιλιακών Επαγγελμάτων
7. Τομέας Πληροφορικής
8. Τομέας Υγείας - Πρόνοιας - Ευεξίας.

Για τη Β' τάξη εσπερινών ΕΠΑΛ το ωρολόγιο πρόγραμμα καθορίζεται με την  Υπουργική Απόφαση Φ2/107972/Δ4/28-06-2018.

Γ' τάξη:

Η Γ' τάξη των ημερησίων και εσπερινών ΕΠΑΛ λειτουργεί με την διάρθρωση σπουδών του Επαγγελματικού Λυκείου, όπως αυτή ορίστηκε με τον  ν. 4386/2016  

Στη Γ΄ τάξη του ημερήσιου ΕΠΑΛ εφαρμόζεται εκπαιδευτικό πρόγραμμα με:

• Μαθήματα γενικής παιδείας, που είναι κοινό για όλους τους μαθητές και
• Μαθήματα ειδικότητας.

 Ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων γενικής παιδείας Γ΄ τάξης ημερησίου ΕΠΑΛ 

Μαθήματα		Ώρες
Νέα Ελληνικά		3
Μαθηματικά	Άλγεβρα	2
	Γεωμετρία	1
Φυσικές Επιστήμες	Φυσική	2
	Χημεία	1
Εισαγωγή στις Αρχές της Επιστήμης των Η/Υ		1
Ξένη Γλώσσα (Αγγλικά)		1
Φυσική Αγωγή		1

Το ωρολόγιο πρόγραμμα για το εσπερινό ΕΠΑΛ ορίζεται με την  Υπουργική Απόφαση Φ2/107972/Δ4/28-06-2018.

Οι μαθητές κατά την εγγραφή τους στη Γ' τάξη μπορούν να ενταχθούν με αίτησή τους σε οποιαδήποτε ειδικότητα του τομέα που παρακολούθησαν στη Β' τάξη.  Οι τομείς και οι αντίστοιχες ειδικότητες ορίζονται με την Υπουργική Απόφαση Φ20/82041/Δ4/20-05-2016ως ακολούθως:

• Τομέας Πληροφορικής
• Τεχνικός Εφαρμογών Πληροφορικής
• Τεχνικός Η/Υ και Δικτύων Η/Υ
• Τομέας Μηχανολογίας
• Τεχνικός Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων και Κατασκευών
• Τεχνικός Θερμικών και Υδραυλικών Εγκαταστάσεων και Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου
• Τεχνικός Εγκαταστάσεων Ψύξης Αερισμού και Κλιματισμού
• Τεχνικός Οχημάτων
• Τεχνικός Μηχανοσυνθέτης Αεροσκαφών
• Τομέας Ηλεκτρολογίας, Ηλεκτρονικής και Αυτοματισμού
• Τεχνικός Ηλεκτρονικών και Υπολογιστικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων
• Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων
• Τομέας Δομικών Έργων, Δομημένου Περιβάλλοντος και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού
• Τεχνικός Δομικών Έργων και Γεωπληροφορικής
• Τομέας Διοίκησης και Οικονομίας
• Υπάλληλος Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών
• Υπάλληλος Αποθήκης και Συστημάτων Εφοδιασμού
• Υπάλληλος Εμπορίας και Διαφήμισης
• Υπάλληλος Τουριστικών Επιχειρήσεων
• Τομέας Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος
• Τεχνικός Φυτικής Παραγωγής
• Τεχνικός Ζωικής Παραγωγής
• Τεχνικός Ανθοκομίας και Αρχιτεκτονικής Τοπίου
• Τεχνικός Τεχνολογίας Τροφίμων και Ποτών
• Τομέας Ναυτιλιακών Επαγγελμάτων
• Πλοίαρχος Εμπορικού Ναυτικού
• Μηχανικός Εμπορικού Ναυτικού
• Τομέας Υγείας - Πρόνοιας
• Βοηθός Νοσηλευτή
• Βοηθός Ιατρικών - Βιολογικών Εργαστηρίων
• Βοηθός Βρεφονηπιοκόμων
• Βοηθός Φυσικοθεραπευτή
• Βοηθός Οδοντοτεχνίτη
• Βοηθός Ακτινολογικών Εργαστηρίων
• Βοηθός Φαρμακείου
• Βοηθών Χημικών Εργαστηρίων και Ποιοτικού Ελέγχου
• Αισθητικής Τέχνης
• Κομμωτικής Τέχνης
• Τομέας Εφαρμοσμένων Τεχνών
• Γραφικών Τεχνών
• Σχεδιασμού-Διακόσμησης Εσωτερικών Χώρων
• Αργυροχρυσοχοΐας
• Συντήρηση Έργων Τέχνης - Αποκατάστασης
• Ψηφιδογραφίας - Υαλογραφίας
• Σχεδίασης και Παραγωγής Ενδύματος
• Επιπλοποιίας - Ξυλογλυπτικής.

 

Μέθοδοι διδασκαλίας και διδακτικό υλικό

Την ευθύνη της παιδαγωγικής και επιστημονικής καθοδήγησης των εκπαιδευτικών που διδάσκουν στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχουν οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης ( ν. 4823/2021). Με τον ίδιο νόμο καθιερώθηκαν νέες δομές για την υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου:

• Περιφερειακό Συμβούλιο Εποπτών (ΠΕΣΕΠ)
• Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ)
• Σχολικά Δίκτυα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (ΣΔΕΥ)
• Επιτροπές Διεπιστημονικής Υποστήριξης σχολικών μονάδων της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης (ΕΔΥ)
• Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΕΠΕΑ)

Τα σχολικά εγχειρίδια των μαθημάτων όλων των τάξεων και τα προγράμματα σπουδών της επαγγελματικής εκπαίδευσης εκπονούνται υπό την εποπτεία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και εγκρίνονται από το Υπουργείο Παιδείας.

Η διανομή και η έκδοση των σχολικών βιβλίων πραγματοποιείται από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «Διόφαντος» (ΙΤΥΕ), που αποτελεί ερευνητικό και τεχνολογικό φορέα με σκοπό την έρευνα και την αποτελεσματική αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών στον τομέα της εκπαίδευσης (ν. 3966/2011). 

Τα βιβλία διανέμονται δωρεάν στα δημόσια σχολεία και είναι κοινά για όλους τους μαθητές που φοιτούν στην ίδια τάξη. 

Στο πλαίσιο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ανατίθεται στο Ίδρυμα Ευγενίδου η αρμοδιότητα για την έκδοση των διδακτικών βιβλίων του τομέα ναυτιλιακών επαγγελμάτων των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑΛ). Το Ίδρυμα έχει την αποκλειστικότητα για την έκδοσή τους και τη διάθεσή τους σε τιμή κόστους, με την προϋπόθεση ότι έχει εκδοθεί προηγουμένως σχετική γνωμοδότηση ή εισήγηση από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) για αυτά τα βιβλία, καθώς και εισήγηση της Διεύθυνσης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης για την έκδοσή τους από το Ίδρυμα Ευγενίδου (ν. 4763/2020).

Με την έναρξη του διδακτικού έτους αποστέλλονται στους εκπαιδευτικούς, όλων των ειδικοτήτων, οδηγίες διδασκαλίας που αφορούν τους γενικούς σκοπούς αλλά και τους ειδικούς σκοπούς των γνωστικών αντικειμένων που πρόκειται να διδάξουν και επιπλέον γενικές και ειδικές μεθοδολογικές οδηγίες για τον τρόπο διδασκαλίας αυτών.

Ωστόσο, ο καθηγητής του κάθε μαθήματος στο πλαίσιο της παιδαγωγικής αυτονομίας διαμορφώνει τη μέθοδο διδασκαλίας του ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών του.

Στη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση επιδιώκεται η εφαρμογή των μεθόδων της σύγχρονης παιδαγωγικής, ανάλογα με τις σύγχρονες επαγγελματικές και επιστημονικές τάσεις σε κάθε ένα από τα πεδία της επαγγελματικής εκπαίδευσης αλλά και στο πλαίσιο της υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας.

Τα προγράμματα σπουδών επανεξετάζονται και επικαιροποιούνται, όπως εξάλλου προβλέπεται και από την κείμενη νομοθεσία.  Μέθοδοι, όπως το πείραμα, η προσομοίωση, η μελέτη περίπτωσης, η επίδειξη, το παιχνίδι ρόλων δύνανται να αξιοποιηθούν παράλληλα με τη διδασκαλία κατά ομάδες και τις ασκήσεις ανάπτυξης δεξιοτήτων.  Η ανάληψη πρωτοβουλιών, αυτενέργεια και ενεργός συμμετοχή των μαθητών/μαθητριών είναι κρίσιμη στο πλαίσιο της εξάσκησης σε χώρους εργασίας, στα εργαστήρια των σχολικών μονάδων ή στα ειδικά εργαστηριακά κέντρα (ΕΚ).

Εργαστηριακά κέντρα

Τα εργαστηριακά κέντρα (EK) αποτελούνται από χώρους ειδικά διαμορφωμένους με εξοπλισμό διάφορων τομέων ή ειδικοτήτων, στους οποίους πραγματοποιούνται τα εργαστηριακά μαθήματα και το εργαστηριακό μέρος των μικτών μαθημάτων  α) των μαθητών των Επαγγελματικών Λυκείων, β) των καταρτιζόμενων των Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης (ΕΣΚ) και των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ) και γ) των μαθητευομένων του Μεταλυκειακού έτους – Τάξη Μαθητείας. Συγκροτούνται ανά δύο (2) τουλάχιστον εκπαιδευτικές μονάδες, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων ΕΣΚ ή ΣΑΕΚ. Όταν όσοι ασκούνται στα εργαστήρια προέρχονται από λιγότερες από δύο (2) εκπαιδευτικές μονάδες των επιπέδων 3, 4 και 5, οι εργαστηριακές ανάγκες καλύπτονται σε σχολικό εργαστήριο του ΕΠΑΛ.

Κάθε Εργαστηριακό Κέντρο διακρίνεται σε τομείς εργαστηρίων, αντίστοιχους με τους τομείς σπουδών των Επαγγελματικών Λυκείων. 

Στα ΕΚ ή στα σχολικά εργαστήρια ασκούνται ισότιμα όλοι οι μαθητές/καταρτιζόμενοι/μαθητευόμενοι των εκπαιδευτικών μονάδων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ), επιπέδων τρία (3), τέσσερα (4) και πέντε (5) του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (ν. 5082/2024). 

Στα  σχολικά εργαστήρια φυσικών επιστημών (ΣΕΦΕ) υλοποιούνται εργαστηριακές δραστηριότητες στα γνωστικά αντικείμενα των Φυσικών Επιστημών. Η υλοποίηση εργαστηριακών δραστηριοτήτων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διδασκαλίας των μαθημάτων φυσικών επιστημών. 

Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες επί συγκεκριμένου αντικειμένου, αναπτύσσοντας την έμφυτη δημιουργικότητά τους και πνεύμα συνεργασίας. Έχουν στη διάθεσή τους σύγχρονα όργανα που τους βοηθούν να ανακαλύψουν όχι μόνο το περιβάλλον και τους νόμους που το διέπουν, αλλά και την εφαρμογή τους στη σύγχρονη ζωή και το επαγγελματικό περιβάλλον.

Τα Εργαστηριακά Κέντρα Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ) λειτουργούν, προκειμένου να προσφέρουν επιπλέον υποστήριξη στην εργαστηριακή διδασκαλία των φυσικών επιστημών (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Γεωλογία-Γεωγραφία). Μπορεί να υπάρχει ένα ή περισσότερα ΕΚΦΕ, ανάλογα με τον αριθμό των σχολικών μονάδων ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης. 

Τα ΕΚΦΕ αποτελούν κέντρα έρευνας, τεχνικής και παιδαγωγικής υποστήριξης της εργαστηριακής διδασκαλίας των μαθημάτων των Φυσικών Επιστημών και συνεργάζονται με τους Συμβούλους Εκπαίδευσης των Φυσικών Επιστημών.  Επιπλέον συμβάλλουν στην οργάνωση των Σχολικών Εργαστηρίων Φυσικών Επιστημών (ΣΕΦΕ) των σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Εκπαιδευτικές πλατφόρμες και ψηφιακές πύλες

Μέσω της επίσημης δικτυακής εκπαιδευτικής πύλης του Υπουργείου Παιδείας, η εκπαιδευτική κοινότητα (εκπαιδευτικοί, μαθητές) και οι γονείς ενημερώνονται για θέματα που άπτονται των ενδιαφερόντων τους όπως:

1. Χρήσιμους συνδέσμους
2. Εκπαιδευτικά νέα και ανακοινώσεις
3. Συνέδρια-ημερίδες-εκδηλώσεις διαφόρων φορέων
4. Εγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για κάθε σχολικό έτος
5. Εκπαιδευτικές επισκέψεις
6. Θεάματα
7. Διακρατικά προγράμματα
8. Προγράμματα αγωγής υγείας
9. Θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού κ.ά. 

Ο χρήστης μπορεί να αναζητήσει εύκολα και γρήγορα χρήσιμες πληροφορίες για την εκπαιδευτική κοινότητα σε έναν ενιαίο χώρο στο διαδίκτυο.

Η προσπάθεια αυτή ενισχύεται από τον ανοιχτό δικτυακό τόπο open-edu που στοχεύει στην παρουσίαση όλων των Ψηφιακών Αποθετηρίων, Βιβλιοθηκών και Υπηρεσιών που επιτρέπουν ανοικτή πρόσβαση σε όλους.

Παράλληλα, λειτουργεί το αποθετήριο εκπαιδευτικού υλικού χρηστών «Φωτόδεντρο».  Στο χώρο αυτό εκπαιδευτικοί και μέλη της ευρύτερης εκπαιδευτικής κοινότητας μπορούν να:

• Αναρτούν το δικό τους ψηφιακό υλικό
• Αναζητούν ψηφιακό υλικό άλλων χρηστών.

Στόχος του αποθετηρίου είναι να συγκεντρώσει μαθησιακά αντικείμενα, τα οποία έχουν αναπτύξει μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας και επιθυμούν να τα διαθέσουν σε αυτήν, όπως:

1. Πειράματα
2. Διαδραστικές προσομοιώσεις
3. Διερευνήσεις
4. Εικόνες
5. Εκπαιδευτικά παιχνίδια
6. 3D χάρτες
7. Ασκήσεις
8. Εκπαιδευτικά σενάρια
9. Σχέδια μαθήματος.

Το Ψηφιακό Φροντιστήριο αποτελεί μια ψηφιακή πλατφόρμα που περιλαμβάνει το πλήρες περιεχόμενο των μαθημάτων που διδάσκονται στα σχολεία. Πρόκειται για σύντομα βίντεο σε μορφή επεισοδίων από έμπειρους εκπαιδευτικούς.

Τα πρώτα διαθέσιμα βίντεο αφορούν στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών για όλες τις τάξεις του Γυμνασίου, ενώ σύντομα θα είναι διαθέσιμο το σύνολο του υλικού για όλες τις τάξεις Δημοτικού, Γυμνασίου και  Λυκείου για όλα τα μαθήματα του σχολικού ωρολογίου προγράμματος.

Για τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα της Γ’ Λυκείου προσφέρονται ζωντανά μαθήματα τα οποία είναι διαθέσιμα και για μεταγενέστερη χρήση. Αφορά δε όλα τα εξεταζόμενα μαθήματα ΓΕΛ και ΕΠΑΛ περιλαμβανομένων των ειδικών μαθημάτων όπως π.χ. σχέδιο.

Τα μαθήματα πραγματοποιούνται σε πραγματικό χρόνο αλλά είναι διαθέσιμα και για μεταγενέστερη χρήση. Κατά την ψηφιακή διδασκαλία, η οποία γίνεται κατά τις απογευματινές ώρες, υπάρχει δυνατότητα αλληλεπίδρασης των μαθητών με τον διδάσκοντα σε πραγματικό χρόνο, ενώ τα μαθήματα περιλαμβάνουν διαγωνίσματα και αξιολόγηση.

Δεκαπενταμελής  Επιστημονική Επιτροπή για το Ψηφιακό Φροντιστήριο, με αυξημένες αρμοδιότητες, συγκροτήθηκε στο υπουργείο Παιδείας.

Η Επιστημονική Επιτροπή, με διετή θητεία, απαρτίζεται από εκπαιδευτικούς οι οποίοι διαθέτουν τα αναγκαία τυπικά και ουσιαστικά προσόντα.

Η Επιτροπή  έχει τις κάτωθι αρμοδιότητες:

α) Την οργάνωση του προγράμματος και της ύλης των μαθημάτων της σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης, και

β) Την επιστημονική εποπτεία λειτουργίας του Ψηφιακού Φροντιστηρίου.

Επίσης, η Πλατφόρμα Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος» του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής αποτελεί υποστηρικτικό κόμβο για την εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς είναι διαθέσιμα διδακτικά σενάρια για ποικίλα γνωστικά αντικείμενα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Δημιουργείται ηλεκτρονική εφαρμογή, η οποία είναι προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης «gov.gr», πληροί όλες τις προδιαγραφές προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία με σκοπό τηv παροχή υπηρεσιών ατομικής συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού σε μαθητές του Λυκείου. Η εφαρμογή αναπτύσσεται και λειτουργεί στον «Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού» (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.) για λογαριασμό του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Δικαίωμα πρόσβασης στις ανωτέρω υπηρεσίες επαγγελματικού προσανατολισμού έχουν οι μαθητές της Α’ τάξης όλων των τύπων σχολείων της μη υποχρεωτικής εκπαίδευσης, με στόχο να διαπιστωθούν οι κλίσεις και δεξιότητές τους, οι οποίες είναι χρήσιμες, ώστε να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα θέματα της προσωπικής και επαγγελματικής τους ανάπτυξης. Η πρόσβαση κάθε χρήστη διασφαλίζεται με τη χρήση ατομικών κωδικών εισόδου. 

Ερευνητική εργασία στην τεχνολογία

Στο ωρολόγιο πρόγραμμα της Α’ τάξης του Επαγγελματικού Λυκείου έχουν ενσωματωθεί τα εξής μαθήματα προσανατολισμού: «Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία», «Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων» και «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός- Ασφάλεια & Υγεία στο Χώρο Εργασίας».

Σκοπός του μαθήματος «Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία» είναι να φέρει τους μαθητές και μαθήτριες σε επαφή τόσο με την ερευνητική μεθοδολογία όσο και με τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σε διάφορα επαγγέλματα και αντιστοιχούν στους υφιστάμενους τομείς και ειδικότητες του ΕΠΑΛ, καθώς και αυτές που χρησιμοποιούνται σε τοπικές παραγωγικές δραστηριότητες.

Ο κύριος παιδαγωγικός στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει σε όλους και όλες τους μαθητές και μαθήτριες, τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τις κλίσεις και τις δεξιότητές τους με πολλαπλούς τρόπους, καθώς και να τους ενθαρρύνουν και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους μέσα από καινοτόμες δραστηριότητες ομαδικής εργασίας.

Έτσι, επιχειρείται να αναπτυχθεί το ενδιαφέρον των μαθητών για πιθανές επαγγελματικές διεξόδους τους και το περιεχόμενο των αντίστοιχων σπουδών.

Σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία, διερευνάται το αρχικό ενδιαφέρον των μαθητών για σπουδές/επάγγελμα καθώς και η ετοιμότητά τους για διεξαγωγή ερευνητικής εργασίας.  Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες με βάση τα αρχικά ενδιαφέροντά τους ως προς τις μελλοντικές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές τους και επιλέγουν ανάλογη εργασία.  Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους πραγματοποιούνται 3 - 4 διαφορετικές εργασίες.  Ο ακριβής αριθμός αποφασίζεται από τον εκπαιδευτικό σε συμφωνία με τους μαθητές της τάξης.

Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ

To πρόγραμμα «ΜΝΑΕ» είναι ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα που συγχρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και περιλαμβάνει παρεμβάσεις που αφορούν στην ψυχοκοινωνική και γνωστική υποστήριξη των μαθητών, στη δημιουργία δικτύων υποστήριξης καθώς και σε συμπληρωματικές δράσεις.

Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να συμβάλει στην αναβάθμιση της ποιότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης. 

Το «ΜΝΑΕ» εφαρμόζεται κυρίως στους μαθητές της Α΄ τάξης των ΕΠΑΛ.  Με αυτόν τον τρόπο οι μαθητές που έρχονται από το Γυμνάσιο και επιλέγουν το ΕΠΑΛ, στηρίζονται σε όλη τη διάρκεια της Α’ τάξης για μια ομαλή μετάβαση από το Γυμνάσιο στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.

Οι βασικές του δράσεις είναι:

1. Πρόγραμμα εναλλακτικής ενισχυτικής διδασκαλίας: διαφοροποιημένη διδασκαλία στα μαθήματα των Νέων Ελληνικών και των Μαθηματικών με ταυτόχρονη παρουσία/διδασκαλία δύο εκπαιδευτικών στην τάξη και εντός του ωρολογίου προγράμματος. Στόχος της δράσης είναι η ενίσχυση των μαθητών της Α΄ τάξης των ΕΠΑΛ στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν υψηλότερα επίπεδα γραμματισμού και αριθμητισμού
2. Στελέχωση των ΕΠΑΛ με ψυχολόγους με στόχο την ψυχοκοινωνική ενίσχυση των μαθητών και μαθητριών και τη βελτίωση του κλίματος και της επικοινωνίας στη σχολική κοινότητα
3. Ενεργοποίηση του θεσμού του συμβούλου καθηγητή και του συμβουλίου τάξης με στόχο τη συστηματική υποστήριξη των μαθητών στη σχολική ζωή
4. Επιστημονική και παιδαγωγική υποστήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς
5. Ανάπτυξη δικτύων εκπαιδευτικών και σχολείων, με στόχο την ανταλλαγή εμπειρίας, την ανάπτυξη διαλόγου, τον από κοινού σχεδιασμό και υλοποίηση διδακτικών και άλλων πειραματισμών.