Οι διαδικασίες εκλογής, εξέλιξης και μονιμοποίησης καθηγητών και επίκουρων καθηγητών επί θητεία καθορίζονται με βάση τον Νόμο 4957/2022.

Οι καθηγητές εκλέγονται ως πλήρους απασχόλησης.  Μετά τη συμπλήρωση τριετούς πραγματικής άσκησης καθηκόντων στη βαθμίδα του πρώτου διορισμού τους, μπορούν να ενταχθούν στην κατηγορία της μερικής απασχόλησης. Κατά το χρονικό διάστημα ένταξής τους σε καθεστώς μερικής απασχόλησης, τα μέλη Δ.Ε.Π. λαμβάνουν το τριάντα πέντε τοις εκατό (35 %) των τακτικών αποδοχών, πλην της οικογενειακής παροχής, της αντίστοιχης βαθμίδας πλήρους απασχόλησης με τα ίδια έτη υπηρεσίας.

 Αποδοχές, συνταξιοδοτικό καθεστώς και άδειες επιστημονικές ή μη καθορίζονται σε κεντρικό επίπεδο.

Επισημαίνεται ότι τα καθήκοντα, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των καθηγητών ρυθμίζονται από τους Οργανισμούς του κάθε ΑΕΙ.

Πολιτική σχεδιασμού

Κάθε ΑΕΙ είναι υπεύθυνο για τη διασφάλιση και συνεχή βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου του, καθώς και για την αποτελεσματική λειτουργία και απόδοση των υπηρεσιών του σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές και κυρίως τις αρχές του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και τις αρχές και κατευθύνσεις της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), (Ν. 4009).

Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα έχουν τα ακόλουθα όργανα, καθένα εκ των οποίων ασκεί τις αρμοδιότητες του:

1. το Συμβούλιο Διοίκησης,
2. τη Σύγκλητο,
3. τον Πρύτανη,
4. τους Αντιπρυτάνεις,
5. τον Εκτελεστικό Διευθυντή.

  Η Σύγκλητος των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων αποτελείται από:

• Τον Πρύτανη
• Τους Κοσμήτορες των Σχολών
• Τους Προέδρους των Τμημάτων
•  Εκπροσώπους των φοιτητών
• Έναν εκπρόσωπο ανά κατηγορία από τα μέλη ΕΕΠ (Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό), ΕΔΙΠ (Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό) και ΕΤΕΠ (Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό) του Ιδρύματος.

Η σύγκλητος των ΑΕΙ έχει αρμοδιότητες οι οποίες προβλέπονται στις διατάξεις του προαναφερόμενου νόμου, του Οργανισμού και του Εσωτερικού Κανονισμού του Ιδρύματος.  Μία εκ των αρμοδιοτήτων της Συγκλήτου κάθε  Ιδρύματος είναι να εγκρίνει τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.), Ε.Ε.Π., Ε.ΔΙ.Π. και Ε.Τ.Ε.Π., και έκτακτου διδακτικού προσωπικού, κατόπιν εισήγησης των Κοσμητειών των Σχολών του Α.Ε.Ι., μετά από πρόταση των Συνελεύσεων των Τμημάτων, τον οποίο υποβάλλει προς το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. 

Πρόσβαση στο επάγγελμα

Το διδακτικό και ερευνητικό έργο στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ασκείται από τα μέλη ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό).  Το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό αποτελείται από καθηγητές οι οποίοι διακρίνονται σε καθηγητές πρώτης βαθμίδας (καθηγητές), αναπληρωτές καθηγητές, επίκουρους καθηγητές και επίκουρους Καθηγητές επί θητεία.

Προϋπόθεση για εκλογή σε θέση καθηγητή όλων των βαθμίδων είναι η κατοχή διδακτορικού διπλώματος, καθώς και η συνάφεια του έργου με το αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης. 

Για την εκλογή σε θέση Καθηγητή α΄ βαθμίδας (Ν.4957/2022) απαιτούνται:

• κατ’ ελάχιστον έξι (6) έτη εμπειρίας, μετά την απόκτηση του διδακτορικού διπλώματος, αυτοδύναμου διδακτικού έργου σε φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της ημεδαπής ή αλλοδαπής σε σχετικό πεδίο με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης, με τεκμηριωμένη σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση και διδασκαλία της ύλης μαθημάτων και λοιπών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων των προγραμμάτων σπουδών του Τμήματος ή ερευνητικού έργου σε αναγνωρισμένα ερευνητικά κέντρα της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή ερευνητικής και εν γένει επιστημονικής επαγγελματικής απασχόλησης σε σχετικό επιστημονικό πεδίο με το γνωστικό αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης ή συνδυασμός των παραπάνω.
• πρωτότυπες δημοσιεύσεις, σε επιστημονικά περιοδικά ή σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων ή επιστημονικούς συλλογικούς τόμους, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, τα οποία λειτουργούν με σύστημα κριτών, από τις οποίες ένας ικανός αριθμός πρέπει να είναι αυτοδύναμες ή πρωτότυπες επιστημονικές μονογραφίες. Ειδικώς στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το γνωστικό αντικείμενο της θέσης αφορά σε επιστημονικό πεδίο για το οποίο υπάρχουν διεθνή επιστημονικά περιοδικά, ως συγγραφικό έργο εκτιμάται κυρίως αυτό που έχει δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, σε συνδυασμό με τον βαθμό απήχησής τους.
• διδακτική εμπειρία, επί τριετία, τουλάχιστον, σε αναγνωρισμένα προγράμματα μεταπτυχιακών ή διδακτορικών σπουδών των Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή διεύθυνση επί τριετία, τουλάχιστον, αναγνωρισμένων ερευνητικών κέντρων ή ινστιτούτων ή τριετής τουλάχιστον θητεία σε διευθυντική θέση υψηλού κύρους οργανισμού της ημεδαπής ή της αλλοδαπής.
• επίβλεψη, με την ιδιότητα του επιβλέποντος καθηγητή, μίας (1) τουλάχιστον διδακτορικής διατριβής που έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς, από την έναρξη μέχρι την περαίωσή της ή συμμετοχή σε τριμελείς συμβουλευτικές επιτροπές δύο (2) τουλάχιστον διδακτορικών διατριβών που έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς, από την έναρξη μέχρι την περαίωσή τους.

Για την εκλογή ή εξέλιξη συνεκτιμώνται ιδιαιτέρως:

1. η διεθνής ερευνητική και επιστημονική παρουσία του υποψήφιου,
2. κατά πόσο το συνολικό ερευνητικό και επιστημονικό του έργο έχει συμβάλει στην πρόοδο της επιστήμης, έχει χρησιμοποιηθεί και αναγνωρισθεί από άλλους ερευνητές διεθνώς,
3. η αναγνωρισμένη κοινωνική παρουσία και παρέμβαση,
4. το συνολικό διοικητικό έργο σε θέσεις ευθύνης και σε επιτροπές του ιδρύματος,
5. η συμμετοχή σε ερευνητικά έργα ή η ανάληψη της επιστημονικής ευθύνης ,
6. η κατοχύρωση διανοητικής ιδιοκτησίας μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και
7. η συμμετοχή στην ίδρυση εταιρειών τεχνοβλαστών (spin off ), που έχουν προκύψει από την εξαγωγή ερευνητικών αποτελεσμάτων του υποψηφίου.

Για την εκλογή σε θέση Αναπληρωτή Καθηγητή (Ν.4957/2022) απαιτούνται:

• η κατοχή διδακτορικού διπλώματος.
• κατ’ ελάχιστον πέντε (5) έτη εμπειρίας, μετά την απόκτηση του διδακτορικού διπλώματος, αυτοδύναμου διδακτικού έργου σε φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της ημεδαπής ή αλλοδαπής σε σχετικό πεδίο με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης ή ερευνητικού έργου σε αναγνωρισμένα ερευνητικά κέντρα της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή ερευνητική και εν γένει επιστημονική επαγγελματική απασχόληση σε σχετικό επιστημονικό πεδίο με το γνωστικό αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης ή συνδυασμός των παραπάνω.
• πρωτότυπες δημοσιεύσεις, σε επιστημονικά περιοδικά ή σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων ή επιστημονικούς συλλογικούς τόμους, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, τα οποία λειτουργούν με σύστημα κριτών, από τις οποίες ένας αριθμός πρέπει να είναι αυτοδύναμες ή πρωτότυπες επιστημονικές μονογραφίες πέρα από τη διδακτορική διατριβή ή συνδυασμός των παραπάνω. 

Για την εκλογή ή εξέλιξη συνεκτιμώνται ιδιαιτέρως:

1. η διεθνής ερευνητική και επιστημονική παρουσία του υποψηφίου,
2. κατά πόσο το συνολικό ερευνητικό και επιστημονικό του έργο έχει συμβάλει στην πρόοδο της επιστήμης, καθώς και χρησιμοποιηθεί και αναγνωρισθεί από άλλους ερευνητές διεθνώς,
3. η αναγνωρισμένη κοινωνική παρουσία και παρέμβαση,
4. το συνολικό διοικητικό έργο, όπως οι συμμετοχές σε επιτροπές του Α.Ε.Ι.,
5. η συμμετοχή σε ερευνητικά έργα ή η ανάληψη της επιστημονικής ευθύνης κατά την έννοια του άρθρου 234 σε ορισμένα εξ αυτών, vi) η κατοχύρωση διανοητικής ιδιοκτησίας μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και vii) η συμμετοχή στην ίδρυση εταιρειών τεχνοβλαστών (spin off).

Για την εκλογή σε θέση Επίκουρου Καθηγητή (Ν.4957/2022) απαιτούνται:

• η κατοχή διδακτορικού διπλώματος σε αντικείμενο συναφές με το γνωστικό αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης.
• κατ’ ελάχιστον τρία (3) έτη εμπειρίας, μετά την απόκτηση του διδακτορικού διπλώματος, αυτοδύναμου διδακτικού έργου σε φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της ημεδαπής ή αλλοδαπής σε σχετικό πεδίο με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης ή ερευνητικού έργου σε αναγνωρισμένα ερευνητικά κέντρα της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή ερευνητική και εν γένει επιστημονική επαγγελματική απασχόληση σε σχετικό επιστημονικό πεδίο με το γνωστικό αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης ή συνδυασμός των παραπάνω.
• πρωτότυπες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά ή σε πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων ή επιστημονικούς συλλογικούς τόμους, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, τα οποία λειτουργούν με σύστημα κριτών, είτε αυτοδύναμα είτε σε συνεργασία με άλλους ερευνητές, ή πρωτότυπη επιστημονική μονογραφία πέρα από τη διδακτορική διατριβή ή συνδυασμός των παραπάνω. 

Για την εκλογή συνεκτιμώνται ιδιαιτέρως:

1. η διεθνής ερευνητική και επιστημονική παρουσία του υποψηφίου,
2. η συμμετοχή σε ερευνητικά έργα και στην εξαγωγή ερευνητικών αποτελεσμάτων,
3. η κατοχύρωση διανοητικής ιδιοκτησίας μέσω διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και
4. η συμμετοχή στην ίδρυση εταιρειών τεχνοβλαστών (spin off ), που έχουν προκύψει από την εξαγωγή ερευνητικών αποτελεσμάτων του υποψηφίου.

Τα μέλη ΔΕΠ ασκούν διδακτικό, ερευνητικό-επιστημονικό έργο αλλά και δοικητικό από τη συμμετοχή τους στα όργανα διοιήκησης του Ιδρύματος.  Ειδικότερα:

Το διδακτικό έργο περιλαμβάνει:

• Διδασκαλία προπτυχιακών
• Διδασκαλία μεταπτυχιακών μαθημάτων
• Οργάνωση, επίβλεψη και λειτουργία εργαστηρίων και κλινικών, εργαστηριακών ή κλινικών ασκήσεων και εργασιών
• Συμμετοχή σε φροντιστηριακά μαθήματα και σεμινάρια
• Συγγραφή διδακτικών βοηθημάτων,
• Συνεργασία με προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές κ.α

Το ερευνητικό-επιστημονικό έργο περιλαμβάνει κυρίως:

• Bασική ή εφαρμοσμένη έρευνα
• Kαθοδήγηση και επίβλεψη πτυχιακών εργασιών, διπλωματικών εργασιών και διδακτορικών διατριβών
• Συμμετοχή σε συνέδρια και ερευνητικά σεμινάρια.

Το διοικητικό έργο περιλαμβάνει κυρίως συμμετοχή στα όργανα διοίκησης των ΑΕΙ.

Τα μέλη ΔΕΠ έχουν επίσης ως έργο την παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο συναφών προς την ειδικότητά τους και τη θέση τους.

Διορίζονται υπό το καθεστώς της πλήρους απασχόλησης, μπορούν ωστόσο, κατ' εξαίρεση, να εντάσσονται στην κατηγορία μερικής απασχόλησης μετά από αίτησή τους εφόσον δεν εμπίπτουν στις προϋποθέσεις περί ασυμβιβάστου και αναστολής της ιδιότητας μέλους ΔΕΠ.

Η οργάνωση, παρακολούθηση και δημοσιοποίηση των διαδικασιών εκλογής των καθηγητών  των Ιδρυμάτων, καθώς και η υποβολή υποψηφιοτήτων, γίνονται μέσω του ηλεκτρονικού πληροφοριακού  συστήματος ΑΠΕΛΛΑ.

Στο ως άνω πληροφοριακό σύστημα κάθε Ίδρυμα καταρτίζει και τηρεί τα μητρώα εσωτερικών και εξωτερικών μελών του ιδρύματος (Νόμος 4405/2016).

Η επιλογή αλλά και η εξέλιξη και μονιμοποίηση των Καθηγητών γίνεται από εκλεκτορικά σώματα που αποτελούνται από έντεκα (11) τακτικά μέλη, τα οποία ανήκουν σε ίδια ή ανώτερη βαθμίδα με την προκηρυσσόμενη θέση και τα οποία ορίζονται, με ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη.

Κάθε τμήμα καταρτίζει ένα μητρώο εσωτερικών και ένα μητρώο εξωτερικών μελών.

Στα μητρώα εσωτερικών μελών εγγράφονται οι καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές ή μόνιμοι επίκουροι καθηγητές της οικείας σχολής και του ιδρύματος ενώ στα μητρώα των εξωτερικών μελών εγγράφονται καθηγητές ή αναπληρωτές καθηγητές ή  μόνιμοι επίκουροι καθηγητές άλλων ΑΕΙ της ημεδαπής και ομοταγών ΑΕΙ της αλλοδαπής, καθώς και αντίστοιχης βαθμίδας ερευνητές ερευνητικών ιδρυμάτων της ημεδαπής και της αλλοδαπής. 

Το εκλεκτορικό σώμα ορίζει τριμελή εισηγητική επιτροπή η οποία καταθέτει εισηγητική έκθεση στην οποία :

• Αξιολογεί τα ακαδημαϊκά προσόντα των υποψηφίων
• Το έργο και την προσωπικότητα τους
• Προβαίνει σε συγκριτική και αξιολογική κατάταξη των υποψηφίων (εάν κρίνονται περισσότεροι του ενός).

Η εισηγητική έκθεση κοινοποιείται αμέσως μετά την κατάθεσή της στα μέλη του εκλεκτορικού σώματος αλλά και στους υποψηφίους.  Τα μέλη του εκλεκτορικού σώματος διαβουλεύονται, αξιολογούν όλους τους υποψήφιους, ψηφίζουν και επιλέγουν τον καταλληλότερο από τους υποψήφιους που διαθέτει τα ουσιαστικά ακαδημαϊκά προσόντα.  Ο διορισμός καθηγητών γίνεται με πράξη του Πρύτανη του Ιδρύματος ύστερα από έλεγχο της νομιμότητας της επιλογής. 

Η διδασκαλία μαθημάτων στα ΑΕΙ καθώς και η άσκηση λοιπών διδακτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων, μπορεί να ανατίθενται, σε Εντεταλμένους Διδασκαλίας. 

Οι εντεταλμένοι διδασκαλίας είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος ή προσωπικότητες με αναγνωρισμένο επαγγελματικό έργο.  Δεν απαιτείται ωστόσο η κατοχή διδακτορικού διπλώματος για γνωστικά αντικείμενα εξαιρετικής και αδιαμφισβήτητης ιδιαιτερότητας, για τα οποία δεν είναι δυνατή ή συνήθης η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.

Η διαδικασία επιλογής τους γίνεται με ανοιχτή προκήρυξη ενώ η ευθύνη επιλογής ανήκει στο εκάστοτε εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών και για την προώθηση των ερευνητικών δραστηριοτήτων της σχολής μπορούν να καλούνται:

1. Επισκέπτες καθηγητές, καταξιωμένοι Έλληνες ή αλλοδαποί επιστήμονες, που έχουν θέση ή προσόντα καθηγητή ή ερευνητή σε ερευνητικό κέντρο καθώς και μεταδιδακτορικοί ερευνητές, Έλληνες ή αλλοδαποί, νέοι επιστήμονες, κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος
2. Συνταξιούχοι καθηγητές, αποκλειστικά σε προγράμματα μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών
3. Ακαδημαϊκοί υπότροφοι, επιστήμονες αναγνωρισμένου επιστημονικού κύρους, κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος, υποψήφιοι διδάκτορες, άνθρωποι εξαιρετικής τεχνικής εμπειρίας.

Εκτός από τις προαναφερθείσες κατηγορίες στα ΑΕΙ έργο, επιτελούν:

• Ειδικό εκπαιδευτικό-διδακτικό έργο, τα μέλη της κατηγορίας του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ).  Στην κατηγορία αυτή ανήκει το εκπαιδευτικό προσωπικό που διδάσκει Ξένες Γλώσσες ή την Ελληνική Γλώσσα ως Ξένη, Φυσική Αγωγή, Σχέδιο καθώς επίσης Καλές και Εφαρμοσμένες Τέχνες. 

Τυπικά προσόντα για το διορισμό σε θέσεις αυτής της κατηγορίας προσωπικού είναι πτυχίο πρώτου κύκλου σπουδών σχετικό με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης και συναφές διδακτορικό δίπλωμα.

• Εργαστηριακό-εφαρμοσμένο διδακτικό έργο, τα μέλη της κατηγορίας του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ). 

Το έργο τους συνίσταται κατά κύριο λόγο στη διεξαγωγή εργαστηριακών και κλινικών ασκήσεων καθώς επίσης και στη διεξαγωγή πρακτικών ασκήσεων στα πεδία εφαρμογής των οικείων επιστημών. 

Τυπικά προσόντα για το διορισμό σε θέσεις αυτής της κατηγορίας προσωπικού ΑΕΙ είναι πτυχίο πρώτου κύκλου σπουδών σχετικό με το γνωστικό αντικείμενο της θέσης και συναφής μεταπτυχιακός τίτλος. Στους κατόχους διδακτορικού διπλώματος, είτε στα μέλη της καταληκτικής βαθμίδας μπορεί να ανατίθεται:

1. Διδακτικό έργο
2. Επίβλεψη προπτυχιακών και μεταπτυχιακών εργασιών.

Τα μέλη του ΕΔΙΠ μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε πανεπιστημιακές κλινικές, εργαστήρια, ή μονάδες εγκατεστημένες σε νοσοκομεία του ΕΘνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) ή των ΑΕΙ, και να αμείβονται από την εκτέλεση του κλινικού αυτού έργου το οποίο δεν παρεμποδίζει τα διδακτικά τους καθήκοντα.

Γ. Eξειδικευμένες τεχνικές και εργαστηριακές υπηρεσίες   τα μέλη της κατηγορίας του Ειδικού Τεχνικού Εργαστηριακού Προσωπικού (ΕΤΕΠ).  Τυπικά προσόντα για το διορισμό σε θέσεις ΕΤΕΠ ανάλογα με τη θέση που προκηρύσσεται, είναι πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικό με την προς την προκήρυξη της θέσης. 

Ο διορισμός στις τρεις αυτές τελευταίες κατηγορίες γίνεται με προκήρυξη των θέσεων και επιλογή των υποψηφίων από τη Συνέλευση του Τμήματος ή της Σχολής ή τη Σύγκλητο, ανάλογα με την ακαδημαϊκή μονάδα στην οποία ανήκει η θέση.

Υπηρεσιακή κατάσταση

Από την ένταξη των πρώτων Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΤΕΙ)  στην Ανώτατη βαθμίδα εκπαίδευσης (Ν.4521/2018), καθηγητές των Πανεπιστημίων όσο και των ΤΕΙ είναι όλοι καθηγητές Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.  Διαφοροποιούνται μισθολογικά γιατί διαφοροποιούνται και οι υποχρεώσεις τους, όμως είναι όλοι καθηγητές Ανώτατων Ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Ελληνικού Συντάγματος είναι δημόσιοι λειτουργοί, μέλη ΔΕΠ Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.  

Ως προς τα προσόντα που απαιτούνται, κοινή προϋπόθεση για την εκλογή σε όλες τις βαθμίδες είναι:

• Η κατοχή διδακτορικού διπλώματος και
• Η συνάφεια του εν γένει ερευνητικού, επιστημονικού ή καλλιτεχνικού έργου των υποψηφίων με το γνωστικό αντικείμενο της προς πλήρωση θέσης.

Η μόνη εξαίρεση αφορά στους υπηρετούντες Λέκτορες (πρώην καθηγητές εφαρμογών των ΤΕΙ ) που δεν είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος.  Αυτοί δεν εντάσσονται στην κατηγορία των υπηρετούντων Λεκτόρων Πανεπιστημίου, αλλά στην κατηγορία των Λεκτόρων εφαρμογών και μπορούν, εφόσον αποκτήσουν διδακτορικό δίπλωμα ή ακολουθώντας την ειδική διαδικασία που εισάγεται για όσους έχουν γνωστικό αντικείμενο εξαιρετικής και αδιαμφισβήτητης ιδιαιτερότητας, να ζητήσουν τη μετατροπή της θέσης τους σε θέση υπηρετούντος Λέκτορα Πανεπιστημίου, διατηρώντας σε κάθε περίπτωση τη δυνατότητα μονιμοποίησης και εξέλιξής τους στη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή.

Αντιθέτως, οι Αναπληρωτές Καθηγητές και οι Επίκουροι Καθηγητές των πρώην ΤΕΙ εντάσσονται στο ακαδημαϊκό καθεστώς των αντίστοιχων βαθμίδων των μελών Δ.Ε.Π. των Πανεπιστημίων μόνο με αίτησή τους, χωρίς την τήρηση άλλης διαδικασίας, αφού τα προσόντα των βαθμίδων αυτών των μελών Δ.Ε.Π. των Τ.Ε.Ι., τόσο σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις όσο και σύμφωνα με τις νεότερες διατάξεις (ν.4521/2018), είναι κατ’ ουσίαν αντίστοιχα με τα προσόντα των αντίστοιχων βαθμίδων των μελών Δ.Ε.Π. των πανεπιστημίων.

Σύμφωνα με τον Ν. 4957/2022, οι καθηγητές και οι αναπληρωτές καθηγητές εκλέγονται ως μόνιμοι.

Οι θέσεις των καθηγητών είναι ενιαίες, ανήκουν στο ίδρυμα και κατανέμονται και ανακατανέμονται στις σχολές προπτυχιακών σπουδών, σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των σχολών αυτών, με απόφαση της Συγκλήτου, ύστερα από εισήγηση του Πρύτανη. 

Οι καθηγητές μπορούν να διδάσκουν σε περισσότερα από ένα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, καθώς και σε μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα καθώς και σε προγράμματα δια βίου μάθησης.  Εκλέγονται ως πλήρους απασχόλησης.

Μετά τη συμπλήρωση τριετούς πραγματικής άσκησης καθηκόντων στη βαθμίδα του πρώτου διορισμού τους, μπορούν να ενταχθούν στην κατηγορία της μερικής απασχόλησης, οπότε και λαμβάνουν το 35% των τακτικών τους αποδοχών. 

Καθηγητές που κατέχουν θέση πλήρους απασχόλησης στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα, ανήκουν υποχρεωτικά στην κατηγορία των καθηγητών μερικής απασχόλησης.  Ωστόσο, για την κατοχή δεύτερης έμμισθης θέσης στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα από καθηγητές μερικής απασχόλησης, απαιτείται σχετική άδεια της Κοσμητείας.

Η ιδιότητα του πρύτανη, αναπληρωτή πρύτανη και κοσμήτορα είναι ασυμβίβαστη με κάθε επαγγελματική απασχόληση εκτός του ιδρύματος. Κατ' εξαίρεση ο Κοσμήτορας μπορεί να διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο ως μέλος Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ν.4823/21).

Καθηγητές που υπηρετούν σε ομοταγή ΑΕΙ του εξωτερικού και εκλέγονται σε θέση καθηγητή ελληνικού ΑΕΙ για θητεία 5 ετών έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των καθηγητών πλην της συμμετοχής στα όργανα διοίκησης του ιδρύματος. 

Οι Επίκουροι Καθηγητές εκλέγονται για τριετή θητεία. Εντός ωστόσο, αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη λήξη της θητείας τους μπορούν να αιτηθούν:

1. Την ανανέωση της θητείας τους για άλλη μία τριετία
2. Τη μονιμοποίησή τους στη βαθμίδα του επίκουρου Καθηγητή ή
3. Την εξέλιξή τους στην επόμενη βαθμίδα.

Αν οι επίκουροι Καθηγητές δεν ασκήσουν καμία από τις ανωτέρω δυνατότητες κατά την ως άνω αποκλειστική προθεσμία απολύονται.  Εάν η κρίση για μονιμοποίηση είναι θετική, οι επίκουροι Καθηγητές μονιμοποιούνται στη θέση την οποία κατέχουν.  Εάν η κρίση για την ανανέωση της θητείας τους ή τη μονιμοποίησή τους ή την εξέλιξή τους είναι αρνητική, έχουν τη δυνατότητα μετά την παρέλευση ενός (1) τουλάχιστον έτους, να επανυποβάλουν το αίτημά τους.  Ωστόσο, σε περίπτωση και δεύτερης αρνητικής κρίσης λήγει αυτοδικαίως η θητεία τους.  Σε περίπτωση ανανέωσης της θητείας τους οι επίκουροι Καθηγητές μπορούν να υποβάλουν μετά την παρέλευση ενός (1) έτους αίτηση για τη μονιμοποίηση ή την εξέλιξή τους.

Οι Εντεταλμένοι Διδασκαλίας εργάζονται με ατομικές συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, διάρκειας ενός έως τριών ακαδημαϊκών ετών, πλήρους ή μερικής απασχόλησης. 

Αν και τα ιδιαίτερα δικαιώματα, καθήκοντα και υποχρεώσεις των καθηγητών καθορίζονται ξεχωριστά από το εκάστοτε ίδρυμα, εντούτοις, στους καθηγητές απαγορεύεται συλλήβδην :

• Να απασχολούνται ως σύμβουλοι ή με διοικητικά ή διδακτικά ή ερευνητικά καθήκοντα ή να συμμετέχουν με οποιαδήποτε σχέση και χρονική διάρκεια, σε φορέα παροχής εκπαιδευτικών ή ερευνητικών υπηρεσιών που δεν υπάγεται στο δημόσιο τομέα (κατ’ εξαίρεση, σύμφωνα με το Νόμο 4115/2013, επιτρέπεται στους καθηγητές των ΑΕΙ να απασχολούνται, υπό τις ανωτέρω ιδιότητες, σε μη κερδοσκοπικά ερευνητικά κέντρα τα οποία αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου).
• Να ιδρύουν ή να συμμετέχουν, με οποιαδήποτε σχέση ή ιδιότητα, σε επιχειρήσεις ή εταιρείες ή κοινοπραξίες ή κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα, στα οποία ανατίθεται η εκπόνηση μελετών ή προγραμμάτων ή η εκτέλεση συγκεκριμένου έργου ή η προμήθεια υλικού ή η παροχή υπηρεσιών από το οικείο ή άλλο ΑΕΙ.
• Να κατέχουν άλλη, πλην του διδακτικού προσωπικού ΑΕΙ ή της θέσης δικαστικού λειτουργού ή εκκλησιαστικού υπαλλήλου, μόνιμη οργανική θέση στο δημόσιο.

Η παραβίαση του ασυμβίβαστου συνεπάγεται την υποχρεωτική παραπομπή μέσω του Πρύτανη ή του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων στο πειθαρχικό συμβούλιο και επισύρει την ποινή της οριστικής παύσης. 

Σε αναστολή άσκησης των καθηκόντων τους, ως καθηγητές, σύμφωνα με το Ν. 4957/2022,  τελούν:

• Μέλη της Κυβέρνησης ή Υφυπουργοί, 
• Βουλευτές ή Ευρωβουλευτές,
• Περιφερειάρχες, Aντιπεριφερειάρχες και Δήμαρχοι,
• Γενικοί γραμματείς και Ειδικοί  Γραμματείς 
• Γενικοί γραμματείς αποκεντρωμένων διοικήσεων ή Συντονιστές Αποκεντρωμένης Διοίκησης,
• Επικεφαλείς σε διεθνείς οργανισμούς, 
• Πρόεδροι ή επικεφαλής ανεξάρτητων αρχών,
• Επίσκοποι ή Αρχιεπίσκοποι της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού, του οποίου η έδρα βρίσκεται εκτός Ελλάδας,
• Πρόεδροι, αντιπρόεδροι, διοικητές, υποδιοικητές, καθώς και οι αναπληρωτές τους σε ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ που υπάγονται στο δημόσιο τομέα, με εξαίρεση τα ερευνητικά κέντρα και τα ινστιτούτα τους που υπάγονται στο Υπουργείο Παιδείας, καθώς και τα μη κερδοσκοπικά και κοινωφελή ιδρύματα 

Το ανώτατο χρονικό διάστημα αναστολής καθηκόντων δεν δύναται να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη συνολικά. 

Ο χρόνος κατά τον οποίο καθηγητής μπορεί να διατελεί σε αναστολή άσκησης των καθηκόντων του, καθορίζεται με τον Οργανισμό κάθε ιδρύματος, δεν μπορεί, όμως, σε κάθε περίπτωση να υπερβαίνει τα οκτώ (8) συνολικά έτη.

Μισθοί

Σύμφωνα με τον Νόμο 4472/2017, για τη μισθολογική κατάταξη των λειτουργών της Ανώτατης εκπαίδευσης ορίζονται 16 μισθολογικά κλιμάκια (ΜΚ) για κάθε βαθμίδα.  Εισαγωγικός βαθμός είναι το ΜΚ1 και καταληκτικός τo ΜΚ16.

O μηνιαίος βασικός μισθός του ΜΚ1 της βαθμίδας του Καθηγητή Πανεπιστημίου (Καθηγητής πρώτης βαθμίδας) ορίζεται στο ποσό των 2.122€ (μικτές αποδοχές).

O βασικός μισθός των επόμενων μισθολογικών κλιμακίων του Καθηγητή Πανεπιστημίου διαμορφώνεται με πρόσθεση του ποσού των εξήντα ευρώ (60€) στο αμέσως προηγούμενο ΜΚ.  Ο μηνιαίος βασικός μισθός των λοιπών βαθμίδων των μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) των Πανεπιστημίων διαμορφώνεται σε ποσοστό επί του αντίστοιχου ΜΚ του Καθηγητή, ως εξής:

1. Αναπληρωτής Καθηγητής: 85%      δηλαδή                        1.804 ευρώ για το ΜΚ1
2. Επίκουρος: 75%                             δηλαδή                        1.592 ευρώ για το ΜΚ1
3. Λέκτορας: 70%                               δηλαδή                        1.485 ευρώ για το ΜΚ1 κ.ο.κ.

 Στους εντεταλμένους διδασκαλίας και στους επισκέπτες Καθηγητές μπορεί να καταβάλλεται μηνιαίως αμοιβή.  To ύψος και οι προϋποθέσεις της αμοιβής καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας.  Πέρα από το βασικό μισθό, στα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) των Πανεπιστημίων καθώς και στα μέλη Επιστημονικού προσωπικού (ΕΠ) των ΤΕΙ παρέχεται ειδικό επίδομα διδασκαλίας και έρευνας, επίδομα οικογενειακής παροχής κ.α. (Νόμος 4472/2017).  Μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ), Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Εργαστηριακoύ Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ) των Πανεπιστημίων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε:

1. Πανεπιστημιακές κλινικές
2. Εργαστήρια ή μονάδες, εγκατεστημένες σε νοσοκομεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ).

Σε αυτούς καταβάλλεται, από τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οικείου νοσοκομείου, ειδική αμοιβή για το κλινικό και εργαστηριακό έργο.  Το ύψος της αμοιβής καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας.  Οι Καθηγητές πλήρους απασχόλησης μπορούν:

1. Να αμείβονται από χρηματοδοτούμενα έργα
2. Να αμείβονται από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας
3. Να ασκούν με ή χωρίς αμοιβή, κάθε είδους έργο ή δραστηριότητα πλην εκείνων που προσδίδουν την εμπορική ιδιότητα
4. Να αμείβονται από εκτέλεση κλινικού έργου και εφημεριών σε πανεπιστημιακές κλινικές
5. Να συμμετέχουν με αμοιβή στις διαδικασίες επιλογής προσωπικού του Ανώτατου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ), καθώς και της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
6. Να συμμετέχουν ως έμμισθα μέλη σε δύο κατ’ ανώτατο όριο επιτροπές και επιστημονικά ή διοικητικά συμβούλια του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και σε διοικούσες επιτροπές ΑΕΙ και ως μέλη της Ακαδημίας Αθηνών, ως μέλη ή επιστημονικοί συνεργάτες του Επιστημονικού Συμβουλίου
7. Να διδάσκουν σε οποιοδήποτε άλλο ΑΕΙ, σε δημόσιες σχολές, σε δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης και Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή να παρέχουν διοικητικό έργο στο ΙΕΠ
8. Να αμείβονται για τη συμμετοχή τους στα όργανα διοίκησης του ιδρύματος ή της Αρχής Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) ή κάθε άλλου φορέα που εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
9. Να ασκούν ελευθέριο επάγγελμα ύστερα από ενημέρωση του Κοσμήτορα της Σχολής στην οποία ανήκουν.

Ώρες εργασίας - διακοπές

Ώρες εργασίας

Σύμφωνα με το Ν.4957/2022, τα μέλη Δ.Ε.Π. πλήρους απασχόλησης υποχρεούνται:

1. Να παρέχουν διδακτικό έργο  τουλάχιστον έξι (6) ωρών εβδομαδιαίως κατά μέσο όρο κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους σε προγράμματα σπουδών πρώτου και δεύτερου κύκλου και προγράμματα σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης και σύντομης διάρκειας του Τμήματος του Α.Ε.Ι., στο οποίο έχουν εκλεγεί, ύστερα από απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος περί ανάθεσης διδακτικού έργου. Είναι δυνατή η ανάθεση διδακτικού έργου στο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών πρώτου κύκλου άλλων Τμημάτων μετά από απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος, κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Κοσμητείας, η οποία συνυπολογίζεται στο ελάχιστο όριο των έξι (6) ωρών παροχής διδακτικού έργου. Δεν λαμβάνεται υπόψη για την πλήρωση της ελάχιστης υποχρέωσης παροχής διδακτικού έργου έξι (6) ωρών, τυχόν διδακτικό έργο που προσφέρεται σε προγράμματα σπουδών δεύτερου κύκλου με πρόσθετη αμοιβή, καθώς και ξενόγλωσσα προγράμματα σπουδών, χειμερινά και θερινά σχολεία.
2. Να παρευρίσκονται στους πανεπιστημιακούς χώρους τουλάχιστον δώδεκα (12) ώρες εβδομαδιαίως, πέραν των έξι (6) ωρών διδακτικού έργου και να παρέχουν κάθε μορφής διδακτικό, ερευνητικό, επιστημονικό, εργαστηριακό και διοικητικό έργο.
3. Τα μέλη Δ.Ε.Π. που τίθενται σε καθεστώς μερικής απασχόλησης,  οι ώρες εβδομαδιαίας απασχόλησης  μειώνονται κατά πενήντα τοις εκατό (50%).
4. Οι ώρες απασχόλησης των μελών Δ.Ε.Π. πλήρους απασχόλησης κατανέμονται κατ’ ελάχιστον σε τρεις (3) ημέρες εβδομαδιαίως, ενώ οι ώρες απασχόλησης των μελών Δ.Ε.Π. μερικής απασχόλησης κατανέμονται κατ’ ελάχιστον σε δύο (2) ημέρες εβδομαδιαίως.

Διακοπές

Κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους, στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) δεν πραγματοποιούνται μαθήματα για 2 εβδομάδες κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και 2 εβδομάδες αντίστοιχα, κατά την περίοδο του Πάσχα. 

Οι διακοπές Χριστουγέννων ορίζονται από 24 Δεκεμβρίου ως 7 Ιανουαρίου, ενώ οι διακοπές του Πάσχα από τη Μεγάλη Δευτέρα ως την Κυριακή του Θωμά. 

Εκτός αυτών των ημερών αδείας, κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους, τα ΑΕΙ  παραμένουν κλειστά επιπλέον 7 ημέρες που αντιστοιχούν σε αργίες θρησκευτικών ή εθνικών εορτών.  

Μετά το πέρας των εξετάσεων που ακολουθούν το εαρινό εξάμηνο και μέχρι την έναρξη του χειμερινού εξαμήνου που τοποθετείται εντός του μηνός Σεπτεμβρίου, στα ΑΕΙ δεν πραγματοποιούνται μαθήματα:

• H 28η Οκτωβρίου: Επέτειος του "OXI" στον ιταλικό φασισμό
• H 17η Νοεμβρίου: Επέτειος εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973
• H 30η Ιανουαρίου: Εορτή των Τριών Ιεραρχών
• H 25η Mαρτίου: Επέτειος της επανάστασης του 1821
• Η Καθαρή Δευτέρα
• H 1η Mαΐου: Εργατική Πρωτομαγιά
• Του Αγ. Πνεύματος: (Κινητή θρησκευτική εορτή).

Μετά το πέρας των εξετάσεων που ακολουθούν το εαρινό εξάμηνο και μέχρι την έναρξη του χειμερινού εξαμήνου που τοποθετείται εντός του μηνός Σεπτεμβρίου, στα ΑΕΙ δεν πραγματοποιούνται μαθήματα.

Άδειες μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού

α) επιστημονικής άδειας με πλήρεις αποδοχές, με ανώτατο όριο έως ένα (1) ακαδημαϊκό έτος για κάθε έξι (6) έτη συνεχούς υπηρεσίας ή έως ένα (1) ακαδημαϊκό εξάμηνο για κάθε τρία (3) έτη συνεχούς υπηρεσίας,

β) άδειας για την υποβολή αίτησης κατοχύρωσης διπλώματος ευρεσιτεχνίας, με αποδοχές, με ανώτατο όριο έως τρεις (3) μήνες ανά τρία (3) ακαδημαϊκά έτη,

γ) άδειας άνευ αποδοχών, που δεν δύναται να υπερβαίνει συνολικά τα τρία (3) ακαδημαϊκά έτη καθ’ όλη τη διάρκεια της ενεργού υπηρεσίας του.

Προαγωγή - εξέλιξη

Το διδακτικό και ερευνητικό έργο στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) ασκείται από τα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.), που διακρίνονται σε τέσσερις (4) βαθμίδες ως ακολούθως:

1. Καθηγητές πρώτης βαθμίδας (Καθηγητές), 
2. Αναπληρωτές Καθηγητές,
3. Επίκουροι Καθηγητές,
4. Επίκουροι Καθηγητές επί θητεία.

Τα μέλη Δ.Ε.Π. που εκλέγονται στις βαθμίδες 1 και 2 εκλέγονται ως μόνιμοι. Οι Αναπληρωτές Καθηγητές δύνανται να ζητήσουν την εξέλιξή τους στη βαθμίδα του Καθηγητή μετά από τη συμπλήρωση τριών (3) ετών από τον διορισμό τους. Αν οι Αναπληρωτές Καθηγητές δεν εξελιχθούν στην επόμενη βαθμίδα, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν εκ νέου την προκήρυξη της θέσης μετά από την παρέλευση δύο (2) τουλάχιστον ετών από τη λήψη της απόφασης για τη μη εξέλιξή τους.

Οι Επίκουροι Καθηγητές εκλέγονται για πενταετή θητεία. Μετά από τη συμπλήρωση τριών (3) ετών από την ανάληψη των καθηκόντων τους, οι Επίκουροι Καθηγητές δύνανται να ζητήσουν τη μονιμοποίησή τους στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή ή την εξέλιξή τους στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή. Αν η κρίση για τη μονιμοποίησή τους είναι αρνητική, οι Επίκουροι Καθηγητές έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν εκ νέου τη μονιμοποίησή τους, μετά την πάροδο ενός (1) τουλάχιστον έτους από την έκδοση της αρνητικής απόφασης και σε κάθε περίπτωση πριν από την πάροδο της πενταετίας, με τη συμπλήρωση της οποίας η θητεία τους παρατείνεται αυτοδικαίως μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας κρίσης για τη μονιμοποίησή τους. Αν υπάρξει δεύτερη αρνητική κρίση περί μονιμοποίησης, η θητεία τους παρατείνεται έως το τέλος του ακαδημαϊκού έτους, κατά το οποίο έλαβε χώρα η αρνητική κρίση, οπότε λήγει αυτοδικαίως. Αν οι Επίκουροι Καθηγητές δεν ασκήσουν κάποια από τις ανωτέρω δυνατότητες, η σχέση τους με το Α.Ε.Ι. λύεται αυτοδικαίως μετά από την πάροδο της πενταετίας.

Η εκλογή και εξέλιξη των μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) όλων των βαθμίδων και η μονιμοποίηση των Επίκουρων Καθηγητών επί θητεία γίνεται από ειδικά εκλεκτορικά σώματα που αποτελούνται από έντεκα (11) τακτικά μέλη, τα οποία ανήκουν σε ίδια ή ανώτερη βαθμίδα με την προκηρυσσόμενη θέση και τα οποία ορίζονται, με ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη.

Αποχώρηση και συνταξιοδότηση

Οι Καθηγητές των ΑΕΙ αποχωρούν αυτοδικαίως από τη θέση τους, μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος, μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο (67°) έτος της ηλικίας τους.