Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, η ανώτατη εκπαίδευση είναι δημόσια. Δεν υφίστανται ιδιωτικά Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα.
Η εισαγωγή των φοιτητών στα παραπάνω ιδρύματα εξαρτάται από την επίδοσή τους σε εξετάσεις εθνικού επιπέδου που λαμβάνουν χώρα στη Γ΄ τάξη του λυκείου.
Σύμφωνα με τον νόμο 4777/2021 για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, λαμβάνονται υπόψη κατά σειρά:
1. η ανά σχολή, τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.),
2. το σύνολο των μορίων που συγκεντρώνει ο υποψήφιος στα τέσσερα (4) πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα του οικείου επιστημονικού πεδίου.
Ειδικότερα:
Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο αποτελεί αυτοτελές και πλήρως αυτοδιοικούμενο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα με τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Το ΕΑΠ εδρεύει στην Πάτρα. Αποστολή του είναι η παροχή εξ αποστάσεως προπτυχιακής και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης. Ο νόμος 2552/1997 ρυθμίζει τη λειτουργία του.
Στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος που έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη και αποτελεί αυτοτελές και πλήρως αυτοδιοικούμενο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, λειτουργεί ως ακαδημαϊκή μονάδα του Ιδρύματος «Πανεπιστημιακό Κέντρο Διεθνών Προγραμμάτων Σπουδών», το οποίο συστάθηκε με τον νόμο 4610/2019 με σκοπό την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης σε ξένη γλώσσα, σε Έλληνες και αλλοδαπούς,
Στον τεχνολογικό τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης εντάχθηκε το 2002 και η Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (ΑΣΠΑΙΤΕ), η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα ως διάδοχος της Σχολής Εκπαιδευτικών Λειτουργών Επαγγελματικής και Τεχνικής Εκπαίδευσης (ΣΕΛΕΤΕ). Η Σχολή αποτελείται από 3 τμήματα εκπαιδευτικών μηχανικών διαφόρων ειδικοτήτων. Η φοίτηση αποσκοπεί στην άριστη τεχνολογική κατάρτιση των φοιτητών. Στην ΑΣΠΑΙΤΕ λειτουργεί και παιδαγωγικό τμήμα. Αποστολή του είναι η παροχή γνώσης στο πεδίο των ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών.
Με τον νόμο 4521/2018, ιδρύθηκε το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το οποίο ενσωμάτωσε:
- Το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά (ΤΕΙ Πειραιά)
- Το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθηνών (ΤΕΙ Αθηνών).
Επιπλέον, με τον νόμο 4559/2018, ολοκληρώθηκε η συνένωση:
- Του Ιονίου Πανεπιστημίου με το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ιονίων Νήσων (ΤΕΙ Ιονίων Νήσων)
- Του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου (ΤΕΙ Ηπείρου).
Με τον νόμο 4610/2019:
- Εντάσσονται στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας τα
- ΤΕΙ Θεσσαλονίκης
- ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας και
- ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης.
2. Εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας
3. Ιδρύεται το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο στο οποίο εντάσσεται το ΤΕΙ Κρήτης
4. Εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Πατρών το ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας (εκτός 4 τμημάτων)
5. Εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου το ΤΕΙ Πελοποννήσου και 4 τμήματα του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας
6. Εντάσσεται στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ).
Με τον νόμο 4589/2019 ολοκληρώνονται:
- Η συνένωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με το ΤΕΙ Θεσσαλίας
- Η ένταξη Τμημάτων του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδος στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Τα Ανώτατα Στρατιωτικά Ιδρύματα (ΑΣΕΙ) είναι ισότιμα με τα Ιδρύματα του Πανεπιστημιακού Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Παρέχουν ισότιμη εκπαίδευση και χορηγούν ισότιμα πτυχία με αυτά (νόμος 3187/2003).
Οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού (ΑΕΝ) είναι δημόσιες σχολές της ανώτατης βαθμίδας. Υπάγονται διοικητικά στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Από το ακαδημαϊκό έτος 2005-2006, οι ΑΕΝ αναγνωρίζονται ως ισότιμες με ιδρύματα τεχνολογικού τομές της ανώτατης εκπαίδευσης.
Τέλος, η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το κράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας. Η φοίτηση σε αυτές δεν υπερβαίνει τα 3 έτη. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν:
- Οι Ανώτερες Σχολές Χορού και Δραματικής Τέχνης, αρμοδιότητας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
- Οι Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης, αρμοδιότητας του Υπουργείου Τουρισμού
- Οι Ανώτερες Σχολές Υπαξιωματικών, αρμοδιότητας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας
- Η Ανώτερη Σχολή Αστυφυλάκων, αρμοδιότητας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.