Χρηματοδότηση

Η εκπαίδευση στην Ελλάδα αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα, το οποίο παρέχεται δωρεάν σε όλες τις βαθμίδες. Η χρηματοδότηση αποσκοπεί στη διασφάλιση υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης και προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών και συγχρηματοδοτούμενων πόρων.

Η προσχολική φροντίδα στη χώρα μας παρέχεται σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και παιδικούς σταθμούς οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών μέσω των δήμων, από τον κρατικό προϋπολογισμό τόσο με εθνικούς όσο και με συγχρηματοδοτούμενος πόρους. Οι πόροι περιλαμβάνουν κρατικές επιχορηγήσεις, δημοτική χρηματοδότηση, δωρεές και τέλη.

Για τη χορήγηση των εν λόγω επιχορηγήσεων λαμβάνονται υπόψη το ελάχιστο κόστος λειτουργίας ενός φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), καθώς και άλλα κριτήρια, όπως δημογραφικά και γεωγραφικά. Όσον αφορά τις λειτουργικές δαπάνες (δαπάνες συντήρησης κτιρίων, δαπάνες θέρμανσης κ.λπ.), τα ποσά που χορηγούνται βασίζονται στις ανάγκες. Οι δαπάνες μισθοδοσίας του προσωπικού που απασχολείται στα Δημοτικά Κέντρα Βρεφών/Νηπίων και Παιδικής Μέριμνας καλύπτονται από το Υπουργείο Εσωτερικών μέσω των Δήμων με μηνιαίες τακτικές επιχορηγήσεις.

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία χρηματοδοτούν έργα υποδομής, όπως για παράδειγμα την ανέγερση νέων κτιρίων ή παροχή του αναγκαίου εξοπλισμού, τη στήριξη της προσχολικής και βρεφικής φροντίδας κλπ. Εκτός από τα προαναφερθέντα, σημαντικοί πόροι εισρέουν στην εκπαίδευση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).

Η δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα παρέχεται δωρεάν από το κράτος στα: Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά σχολεία και ξεκινά από την ηλικία των 4 ετών, με φοίτηση στα νηπιαγωγεία ν. 4704/2020 

Τόσο η πρωτοβάθμια όσο και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Παιδείας , Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και το Υπουργείο Εσωτερικών μέσω των τοπικών αρχών. Τα κονδύλια καλύπτουν τη συντήρηση των σχολείων, τα σχολικά βιβλία, τον εξοπλισμό και την κατασκευή σχολείων.

Παράλληλα, η εταιρεία με τίτλο «Κτιριακές Υποδομές Α.Ε.» που είναι υπεύθυνη για την κατασκευή σχολείων στην Αττική και την προμήθεια, αποθήκευση και διανομή εξοπλισμού για τα σχολεία (π.χ. θρανία, έδρανα, πίνακες κ.λπ.) σε όλη την Ελλάδα. Επιπλέον, η εταιρεία κατασκευάζει σχολικά κτίρια οπουδήποτε στην Ελλάδα κατόπιν προγραμματικών συμβάσεων ή ανάλογων υπουργικών αποφάσεων, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες.

 Επίσης σε κεντρικό επίπεδο, το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ οργανώνει, συντονίζει και υλοποιεί τη διαδικασία παραγωγής και διανομής των διδακτικών βιβλίων σε όλα τα δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας, καθώς και σε ελληνικά σχολεία του εξωτερικού, βάσει αποφάσεων του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων. 

Σε τοπικό επίπεδο, η διαχείριση των πιστώσεων του Υπουργείου Εσωτερικών για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανατίθεται στους δήμους ή στις σχολικές επιτροπές, οι οποίες είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των οικείων δήμων. Σύμφωνα με τον ν. 5056/2023, από τις 30/6/2024 οι αρμοδιότητες των σχολικών επιτροπών ασκούνται από τον οικείο δήμο. Εξαίρεση και συνεπώς διατήρηση των σχολικών επιτροπών προκύπτει στην περίπτωση δήμων, στους οποίους λειτουργούν συνολικά περισσότερες από εκατό (100) σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η οικονομική λειτουργία των διατηρούμενων επιτροπών εποπτεύεται υποχρεωτικά από τον προϊστάμενο οικονομικών υπηρεσιών του δήμου. Όσον αφορά τις δαπάνες επισκευής και συντήρησης σχολικών κτιρίων, το Υπουργείο Εσωτερικών κατανέμει ποσά στους δήμους, οι οποίοι με τη σειρά τους, ανάλογα με το μέγεθος της αναλαμβανόμενης δράσης είτε τα διαχειρίζονται οι ίδιοι, είτε τα αποδίδουν στις σχολικές επιτροπές, μετά από απόφαση του οικείου δημοτικού οργάνου, προκειμένου να τα κατανείμουν ανάλογα με τις ανάγκες. 

Η κατανομή των κονδυλίων από το Υπουργείο Εσωτερικών στους δήμους βασίζεται στα ακόλουθα κριτήρια: ο αριθμός των τάξεων στα σχολικά κτίρια κατά 30% και ο αριθμός των μαθητών κατά 70%.

Από το 2025 προβλέπεται επιπλέον χρηματοδότηση για την ανακαίνιση των σχολικών κτιρίων. Το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού βρίσκεται σε εξέλιξη, με προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και τις ελληνικές τράπεζες, το οποίο θα ανακαινίσει 645 σχολικά κτίρια σε 249 δήμους σε όλη τη χώρα. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να παραδώσει τα πρώτα ανακαινισμένα σχολεία έως τον Σεπτέμβριο του 2025. 

Τα κονδύλια που διατίθενται από το Υπουργείο Εσωτερικών για τη μεταφορά των μαθητών διαχειρίζονται επίσης σε περιφερειακό επίπεδο.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι το Υπουργείο Εσωτερικών επιχορηγεί άμεσα τους Δήμους της χώρας, όπου λειτουργούν όπου λειτουργούν Μουσικά και Καλλιτεχνικά Σχολεία και σχολεία με παιδιά από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και όπου παρέχονται σχολικά γεύματα.

Οικονομική αυτοτέλεια και έλεγχος

Τα σχολεία δεν διαθέτουν αυτονομία στη διαχείριση των δημόσιων πόρων, στη συγκέντρωση κεφαλαίων και στην πρόσληψη προσωπικού. Η λήψη αποφάσεων γίνεται από τις ανώτερες εκπαιδευτικές αρχές σε     κεντρικό επίπεδο. Ωστόσο, σε ορισμένους δήμους, οι σχολικές επιτροπές επιβλέπουν τις προσπάθειες αυτοδιαχείρισης. 

Όλα τα παραπάνω αποφασίζονται σε κεντρικό επίπεδο από τις ανώτατες εκπαιδευτικές αρχές. 

Όσον αφορά τον προϋπολογισμό, την απογραφή, τα δάνεια, την περιουσία και τη γενική οικονομική διαχείριση, οι σχετικές διατάξεις που ισχύουν για τα δημοτικά κέντρα φροντίδας παιδιών και βρεφών/νηπίων είναι οι ίδιες με αυτές που ισχύουν για τους Δήμους. Επιπλέον, οι προμήθειες διενεργούνται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις περί προμηθειών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως αυτές ισχύουν κάθε φορά. (Νέος Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας) 

Δίδακτρα στη δημόσια εκπαίδευση

Η δημόσια εκπαίδευση είναι δωρεάν, συμπεριλαμβανομένων των βιβλίων και των υλικών.

Τα δημοτικά κέντρα φροντίδας παιδιών και βρεφών/παιδιών (Παιδικοί Σταθμοί, Βρεφονηπιακοί Σταθμοί) ενδέχεται να απαιτούν διατροφικά τέλη σε μηνιαία βάση από τις οικογένειες των φιλοξενούμενων παιδιών, ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνατότητες. Το Διοικητικό Συμβούλιο των εν λόγω κέντρων καθορίζει τις προϋποθέσεις για να απαλλαγεί μια οικογένεια από αυτή την εισφορά ή να καταβάλει χαμηλότερη.

Κατά την εγγραφή, προτεραιότητα στην επιλογή έχουν τα παιδιά εργαζόμενων γονέων, τα παιδιά ανέργων ή μειονεκτούντων οικογενειών και κατά προτίμηση τα παιδιά που έχουν ανάγκη ιδιαίτερης φροντίδας για κοινωνικούς λόγους (π.χ. παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών, χωρισμένων γονέων ή που έχουν γονέα με ειδικές ανάγκες).

Η δράση «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» που συγχρηματοδοτήθηκε από το ΠΔ 2014-2020 και συγκεκριμένα από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» . συνεχίζεται στη νέα περίοδο του ΠΔ 2021-2027 μέσω των Περιφερειακών Προγραμμάτων της χώρας. Δικαιούχος των πράξεων είναι το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και η πρόσκληση απευθύνεται στην εισαγωγή παιδιών σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς, παιδικούς σταθμούς και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών με αναπηρία (ΚΔΑΠ ΜΕΑ). Το πρόγραμμα επιχορηγεί τους Δημοτικούς Παιδικούς και Βρεφικούς Σταθμούς/Παιδικούς Σταθμούς για τη φιλοξενία βρεφών, νηπίων και παιδιών σε αντίστοιχες δομές. Οι δικαιούχοι λαμβάνουν ένα κουπόνι, το οποίο καταβάλλεται από την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α.).

Πλέον, υπάρχει και το πρόγραμμα «Νταντάδες της γειτονιάς», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα «Ανθρώπινο Δυναμικό, Κοινωνική Συνοχή» του ΕΣΠΑ 2021-2027 και απευθύνεται σε γονείς σε όλη την επικράτεια, για κάλυψη μέρους της αμοιβής υπηρεσίας φροντιστή για βρέφη από 2 μηνών έως 2,5 ετών. 

Οικονομική ενίσχυση των οικογενειών των μαθητών

Τα οικογενειακά επιδόματα, που έχουν καθιερωθεί νομοθετικά, χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

• στο επίδομα για το ανήλικο παιδί ή το παιδί που σπουδάζει, το οποίο παρέχεται από τον εργοδότη στον εργαζόμενο, που αμείβεται με μισθό ή ημερομίσθιο, για κάθε παιδί που είναι άγαμο και δεν υπερβαίνει το 18ο έτος της ηλικίας του ή το 19ο έτος, εφόσον φοιτά στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το εν λόγω επίδομα για τους δημόσιους υπαλλήλους ανέρχεται στο ποσό των 50 ευρώ για 1 τέκνο, σε εβδομήντα συνολικά για 2 τέκνα, σε 120 για 3 τέκνα, σε 170 συνολικά για 4 τέκνα και προσαυξάνεται κατά 70 ευρώ ανά επιπλέον τέκνο.

• στο επίδομα παιδιού (ν. 4512/18  όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τον ν. 4659/2020) το οποίο λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων και εξαρτάται από το ύψος του οικογενειακού εισοδήματος. Το επίδομα χορηγείται για κάθε εξαρτώμενο τέκνο έως και 18 ή 19 ετών εάν εξακολουθεί να φοιτά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Προϋπόθεση για τη χορήγησή του είναι οι πολίτες να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε έτη. Οι πολίτες τρίτων χωρών θα πρέπει να διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα τα τελευταία 12 χρόνια. Το επίδομα αυτό καταβάλλεται από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων & Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.). Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση Γ.Π. οικ. Δ22/11/2705/58/17.1.2018 ρυθμίζονται όλες οι λεπτομέρειες για τη διαδικασία χορήγησης του επιδόματος παιδιού, ενώ σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με τον αριθμό Γ.Π. οικ. 23123/2023, από το 2024, τροποποιείται ο τρόπος καταβολής επιδόματος. 

Επιπλέον, οι οικογένειες των μαθητών ενισχύονται οικονομικά για τη μεταφορά των μαθητών. Έτσι λοιπόν, η μεταφορά των μαθητών δημοσίων σχολείων που κατοικούν σε απομακρυσμένες περιοχές, γίνεται με βάση την Κοινή Υπουργική Απόφαση 50025/Β/19-9-2018 και την τελευταία τροποποίησή της 2051/Β/5-4-2024 από τις Περιφέρειες, με δημόσια συγκοινωνία ή με ίδια μέσα της Περιφέρειας ή του Δήμου είτε μέσω ειδικών μαθητικών δελτίων είτε με δημόσια σύμβαση υπηρεσιών ανάλογα με τη χιλιομετρική απόσταση τόπου κατοικίας-σχολικής μονάδας. Αν η μεταφορά των μαθητών είναι αδύνατη ή κρίνεται οικονομικά ασύμφορη και οι μαθητές έχουν εγκατασταθεί σ’ άλλη κατοικία πλησίον του σχολείου τους, αποκλειστικά και μόνο με σκοπό τη φοίτησή τους στην εν λόγω σχολική μονάδα, χορηγείται μηνιαίο επίδομα €85. Αν οι μαθητές μεταφέρονται με ευθύνη εκείνων που έχουν τη γονική μέριμνα, ή των νόμιμων επιτρόπων τους, χορηγείται επίδομα υπολογιζόμενο βάσει της χιλιομετρικής (μονής) απόστασης της κατοικίας από το σχολείο με κόστος ίσο με € 0,40/χιλιόμετρο και για τις ημέρες παρουσίας του μαθητή στο σχολείο. Το εν λόγω επίδομα δεν μπορεί να υπερβαίνει τα €1500 ανά μαθητή ανά σχολικό έτος.

Προβλέπεται, επίσης, η δυνατότητα μεταφοράς των μαθητών που φοιτούν στα Μουσικά, Καλλιτεχνικά και Διαπολιτισμικά σχολεία που μεταφέρουν βαριά και ογκώδη μουσικά όργανα - χωρίς χιλιομετρικούς περιορισμούς - όπως και η μεταφορά μαθητών του δημοτικού για την υποχρεωτική διεξαγωγή του αντικειμένου της κολύμβησης. Ομοίως, επιτρέπεται η μεταφορά προσφύγων και μεταναστών με επιβατικά οχήματα ιδιοκτησίας των Ο.Τ.Α, από και προς τις δομές φιλοξενίας ή όπου κρίνεται αναγκαίο, μετά από απόφαση του οικείου Δημάρχου ή Περιφερειάρχη. ( ν. 4445/2016).

Ως προς τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων και αξιολόγησης, υφίσταται πλέον η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων για τη μεταφορά μαθητών. Παράλληλα, σύμφωνα με την τελευταία ΚΥΑ 2501/Β/5-4-2024 έχουν πλέον προστεθεί ειδικές διατάξεις για τη μεταφορά μαθητών με αναπηρίες και άλλες ευάλωτες ομάδες, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτησή τους.

Στους Δημοτικούς Βρεφονηπιακούς και Παιδικούς Σταθμούς, η μεταφορά των παιδιών μπορεί να γίνεται με μεταφορικό μέσο που διαθέτει ο παιδικός σταθμός. Το κόστος μεταφοράς των παιδιών καθορίζεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του παιδικού ή βρεφονηπιακού σταθμού και μπορεί να καλυφθεί με πρόσθετη εισφορά των γονέων ανάλογα με την οικονομική τους δυνατότητα.

Μία άλλη μορφή ενίσχυσης των οικογενειών προβλέπεται μέσα από το Πρόγραμμα «Σχολικά Γεύματα» (ν. 4455/2017 όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4756/2020 και το Π.Δ. 77/2023) που αφορά την υπογραφή συμβάσεων για τη δωρεάν παροχή σχολικών γευμάτων. Το πρόγραμμα έχει στόχο την εξυπηρέτηση αναγκών σίτισης και απευθύνεται σε μαθητές σχολικών μονάδων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Την εφαρμογή και εποπτεία του προγράμματος έχει πλέον το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ενώ η υλοποίηση γίνεται από τον ΟΠΕΚΑ. Οι γεωγραφικές περιοχές εφαρμογής του με βάση τα ποσοστά ανεργίας, πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή αποκλεισμό και άλλους κοινωνικοοικονομικούς δείκτες, όπως και οι προδιαγραφές, τα κριτήρια αξιολόγησης και κάθε αναγκαία διαδικασία για την υλοποίηση του προγράμματος, καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Οι δαπάνες χρηματοδοτούνται από την επισιτιστική βοήθεια του ΤΕΒΑ (Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους) με πόρους από το ΕΣΠΑ και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), μέσα από το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Ανθρώπινο Δυναμικό, Κοινωνική Συνοχή» 2021-2027.

Τέλος, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία (ν. 5078/2023) προβλέπονται φοροελαφρύνσεις για τις οικογένειες με τέκνα.

Οικονομική ενίσχυση των οικογενειών των μαθητών με ειδικές ανάγκες

Στα βρέφη και νήπια κάθε σταθμού της προσχολικής αγωγής και μέριμνας παρέχεται η απαραίτητη ποιοτικά και ποσοτικά τροφή (πρωινό και μεσημεριανό) κάθε μέρα.

Στο ίδιο πλαίσιο, η παρακολούθηση της υγείας των παιδιών κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στον βρεφονηπιακό ή παιδικό σταθμό αποτελεί υποχρέωση του φορέα στον οποίο ανήκει ο Σταθμός και ενεργείται από παιδίατρο, ο οποίος επισκέπτεται τον σταθμό ανά 15 ημέρες. Εξάλλου, για κάθε παιδί τηρείται Φάκελος Υγείας ο οποίος ενημερώνεται από τον παιδίατρο ο οποίος και καλεί τους γονείς σε ενημερωτικές συγκεντρώσεις σχετικές με θέματα υγιεινής των παιδιών, τουλάχιστον τρεις φορές μέσα στη σχολική χρονιά.

Στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρέχονται δωρεάν τα βιβλία και το εποπτικό υλικό και καλύπτεται η δαπάνη μεταφοράς των μαθητών των απομακρυσμένων περιοχών. Επίσης παρέχεται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, δωρεάν σίτιση και στέγαση ορισμένου αριθμού μαθητών με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.
Η κοινωνική βοήθεια προς τους μαθητές συνίσταται σε υποτροφίες, δωρεές και οικονομικές ενισχύσεις που διαθέτουν διάφορα κληροδοτήματα, ιδιώτες και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, σε εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων-επιπέδων εκπαίδευσης.

Σύμφωνα με το ν. 4186/2013, στους μαθητές των Επαγγελματικών Λυκείων μπορεί να χορηγούνται υποτροφίες ή βραβεία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Για τη σύνταξη των σχετικών προγραμμάτων, λαμβάνονται υπόψη εκπαιδευτικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια, όπως είναι η σχολική επίδοση, η οικογενειακή κατάσταση, το εισόδημα και οι επαγγελματικοί τομείς, ειδικότητες και εξειδικεύσεις που χαρακτηρίζονται ως ιδιαιτέρως σημαντικοί για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Σε όλους τους μαθητές προβλέπεται υγειονομική περίθαλψη μέσω των γονέων τους που είναι άμεσα ασφαλισμένοι σε Δημόσιο Ασφαλιστικό Φορέα.

Οικονομική ενίσχυση των μαθητών

Στα βρέφη και νήπια κάθε σταθμού της προσχολικής αγωγής και μέριμνας παρέχεται η απαραίτητη ποιοτικά και ποσοτικά τροφή (πρωινό και μεσημεριανό) κάθε μέρα.

Στο ίδιο πλαίσιο, η παρακολούθηση της υγείας των παιδιών κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στον βρεφονηπιακό ή παιδικό σταθμό αποτελεί υποχρέωση του φορέα στον οποίο ανήκει ο Σταθμός και ενεργείται από παιδίατρο, ο οποίος επισκέπτεται τον σταθμό ανά 15 ημέρες. Εξάλλου, για κάθε παιδί τηρείται Φάκελος Υγείας ο οποίος ενημερώνεται από τον παιδίατρο ο οποίος και καλεί τους γονείς σε ενημερωτικές συγκεντρώσεις σχετικές με θέματα υγιεινής των παιδιών, τουλάχιστον τρεις φορές μέσα στη σχολική χρονιά.

Στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση παρέχονται δωρεάν τα βιβλία και το εποπτικό υλικό και καλύπτεται η δαπάνη μεταφοράς των μαθητών των απομακρυσμένων περιοχών. Επίσης παρέχεται, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, δωρεάν σίτιση και στέγαση ορισμένου αριθμού μαθητών με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.

Η κοινωνική βοήθεια προς τους μαθητές συνίσταται σε υποτροφίες, δωρεές και οικονομικές ενισχύσεις που διαθέτουν διάφορα κληροδοτήματα, ιδιώτες και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, σε εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτήρια όλων των βαθμίδων-επιπέδων εκπαίδευσης.

Σύμφωνα με το Νόμο 4186/2013, στους μαθητές των Επαγγελματικών Λυκείων μπορεί να χορηγούνται υποτροφίες ή βραβεία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Για τη σύνταξη των σχετικών προγραμμάτων, λαμβάνονται υπόψη εκπαιδευτικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια, όπως είναι η σχολική επίδοση, η οικογενειακή κατάσταση, το εισόδημα και οι επαγγελματικοί τομείς, ειδικότητες και εξειδικεύσεις που χαρακτηρίζονται ως ιδιαιτέρως σημαντικοί για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Σε όλους τους μαθητές προβλέπεται υγειονομική περίθαλψη μέσω των γονέων τους που είναι άμεσα ασφαλισμένοι σε Δημόσιο Ασφαλιστικό Φορέα.

Ιδιωτική εκπαίδευση

Στη χώρα μας λειτουργούν ιδιωτικές δομές προσχολικής αγωγής και φροντίδας (κερδοσκοπικού και μη χαρακτήρα), καθώς και μονάδες απασχόλησης βρεφών ή/και παιδιών για λίγες ώρες και βρεφονηπιακούς σταθμούς ολοκληρωμένης φροντίδας που λειτουργούν υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας (Υπουργική Απόφαση . ΦΕΚ 607/Β/ 9-2-2023). καθώς και ιδιωτικά νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια, που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, το οποίο ασκεί εποπτεία και έλεγχο μέσω των περιφερειακών του οργάνων διοίκησης, όπως αντίστοιχα συμβαίνει και με τα δημόσια σχολεία της κάθε περιοχής. Τα ως άνω αναφερόμενα ιδιωτικά σχολεία έχουν την ίδια οργάνωση και λειτουργία με τα αντίστοιχα δημόσια σχολεία, χορηγούν ισότιμους τίτλους σπουδών και ακολουθούν το ισχύον πρόγραμμα διδασκαλίας. Άδεια για ίδρυση ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων χορηγείται σε Φυσικά και Νομικά Πρόσωπα ύστερα από απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.

Στα ιδιωτικά σχολεία κάθε κατηγορίας καταβάλλονται δίδακτρα ως αποζημίωση για τις παρεχόμενες από αυτά υπηρεσίες.

Στο σύνολο των διδάκτρων σε νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια και λύκεια ιδιωτικής εκπαίδευσης περιλαμβάνονται:

• Δίδακτρα για τη διδασκαλία όλων των υποχρεωτικών μαθημάτων με συγκεκριμένο αριθμό ωρών διδασκαλίας, που διδάσκονται σε κάθε τάξη ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου σύμφωνα με το ωρολόγιο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων)
• Δίδακτρα για ώρες διδασκαλίας υποχρεωτικών μαθημάτων που διδάσκονται πέραν των ωρών διδασκαλίας που είναι υποχρεωτικές για όλους τους μαθητές
• Δίδακτρα για τη διδασκαλία μαθημάτων που δεν είναι υποχρεωτικά ή για άλλες εκπαιδευτικές και μη δραστηριότητες, καθώς και τα τυχόν κόμιστρα για την προαιρετική μεταφορά των μαθητών.

Εάν το ιδιωτικό εκπαιδευτήριο προσφέρει μαθήματα για το International Baccalaureat (IB) ή εάν προσφέρει μαθήματα και στις δύο βαθμίδες της εκπαίδευσης, προσαρμόζονται ανάλογα και τα δίδακτρα. Η πιθανή έκπτωση στα δίδακτρα, εάν για παράδειγμα φοιτούν δύο αδέρφια, αποφασίζεται από το ίδιο το σχολείο. Προβλέπονται παροχές υγείας και ασφάλισης καθώς και γεύματα, όχι όμως οικογενειακά επιδόματα ή φοροαπαλλαγές που προκύπτουν από τη φοίτηση των μαθητών σε ιδιωτικό σχολείο.

Τα δίδακτρα που ισχύουν κάθε έτος για την πρώτη τάξη νηπιαγωγείων, δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων καθορίζονται αντίστοιχα με απόφαση των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων και πρέπει να δημοσιοποιούνται αποκλειστικά εντός των μηνών Ιανουαρίου Φεβρουαρίου του αμέσως προηγούμενου σχολικού έτους. Στο διάστημα αυτό θα πρέπει να κοινοποιούνται στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων η οποία τα αναρτά στην ιστοσελίδα του Υπουργείου. Η παράλειψη της δημοσίευσης εντός της ανωτέρω προθεσμίας έχει ως συνέπεια τη διατήρηση των διδάκτρων του τρέχοντος έτους και για το επόμενο έτος.

Ωστόσο, το ύψος της τυχόν αύξησης των διδάκτρων που καταβάλλονται στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια και λύκεια υπολογίζεται με μαθηματικό τύπο βάσει της μεταβολής του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή, της μέσης αύξησης των αμοιβών των εκπαιδευτικών ιδιωτικών σχολείων και το ανώτατο ποσοστό αύξησης διδάκτρων. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης το αργότερο μέχρι το Μάιο κάθε έτους καθορίζεται η μέση αύξηση των αμοιβών των εκπαιδευτικών των ιδιωτικών σχολείων για το τρέχων διδακτικό έτος και ανακοινώνεται το ανώτατο ποσοστό αύξησης των διδάκτρων (Νόμος 4777/2021) .

Όσον αφορά τη μετακίνηση των μαθητών από και προς το ιδιωτικό σχολείο, συχνά αυτή γίνεται με τα ιδιόκτητα σχολικά λεωφορεία του εκπαιδευτηρίου.