Skip to main content
European Commission logo

Eurydice

EACEA National Policies Platform:Eurydice
Πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Greece

5.Πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Last update: 14 December 2023

Η δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα παρέχεται δωρεάν από το κράτος στα:

  • Νηπιαγωγεία
  • Δημοτικά σχολεία

Η φοίτηση στο Νηπιαγωγείο είναι διετής. Είναι υποχρεωτική για παιδιά 4-5 ετών. Από το  σχολικό έτος 2021-2022 η δίχρονη προσχολική εκπαίδευση εφαρμόζεται  στο σύνολο των δήμων της χώρας (332 δήμοι) (Νόμος 4704/2020).

Η φοίτηση στο Δημοτικό σχολείο είναι εξαετής. Περιλαμβάνει τις τάξεις Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ. Στην Α΄τάξη εγγράφονται μαθητές ηλικίας 6 ετών.

Μετά το πέρας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι μαθητές φοιτούν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία αποτελεί χωριστή βαθμίδα εκπαίδευσης. Περιλαμβάνει δύο κύκλους σπουδών:

  • Γυμνάσιο
  • Λύκειο (Γενικό ή Επαγγελματικό)

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε το Κεφάλαιο 6.

Η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα αποτελείται από:

  • Τη διετή υποχρεωτική φοίτηση των νηπίων ηλικίας 4 και 5 ετών στο Νηπιαγωγείο.
  • Την εξαετή φοίτηση των μαθητών στο Δημοτικό σχολείο.
  • Την τριετή φοίτηση των μαθητών στο Γυμνάσιο.

Τα προγράμματα σπουδών εκπονούνται σε κεντρικό επίπεδο και έχουν καθολική ισχύ σε όλα τα σχολεία της επικράτειας της οικείας βαθμίδας.

Οι στόχοι της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Νηπιαγωγείο

Σκοπός του Νηπιαγωγείου, βάσει του νόμου 1566/1985, είναι να βοηθήσει τα νήπια να αναπτυχθούν σωματικά, συναισθηματικά, νοητικά και κοινωνικά και ειδικότερα:

  1. Να καλλιεργούν τις αισθήσεις τους και να οργανώνουν τις πράξεις τους, κινητικές και νοητικές.
  2. Να εμπλουτίζουν και να οργανώνουν τις εμπειρίες τους από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και να αποκτούν την ικανότητα  να διακρίνουν τις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις που υπάρχουν μέσα σε αυτό.
  3. Να αναπτύσσουν την ικανότητα κατανόησης και έκφρασης με σύμβολα γενικά και ιδιαίτερα στους τομείς της γλώσσας, των μαθηματικών και της αισθητικής.
  4. Να δημιουργούν διαπροσωπικές σχέσεις, που θα τα βοηθήσουν στη βαθμιαία και αρμονική ένταξή τους στην κοινωνία.
  5. Να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες ελεύθερα και αβίαστα μέσα στο πλαίσιο του οργανωμένου περιβάλλοντος και να προσαρμόζονται στην αμφίδρομη σχέση ατόμου και ομάδας.

Δημοτικό σχολείο

Σκοπός του Δημοτικού σχολείου, βάσει του νόμου 1566/1985, είναι η πολύπλευρη πνευματική και σωματική ανάπτυξη των παιδιών και ειδικότερα:

  1. Να διευρύνουν και να αναδιατάσσουν τις σχέσεις της δημιουργικής τους δραστηριότητας με τα πράγματα, τις καταστάσεις και τα φαινόμενα που μελετούν.
  2. Να οικοδομούν τους μηχανισμούς που συμβάλλουν στην αφομοίωση της γνώσης, να αναπτύσσονται σωματικά, να βελτιώνουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
  3. Να κατακτούν το περιεχόμενο των βασικότερων εννοιών και να αποκτούν, βαθμιαία, την ικανότητα να ανάγονται από τα δεδομένα των αισθήσεων στην περιοχή της αφηρημένης σκέψης.
  4. Να αποκτούν την ικανότητα ορθής χρήσης του προφορικού και γραπτού λόγου.
  5. Να εξοικειώνονται βαθμιαία με τις ηθικές, θρησκευτικές, εθνικές, ανθρωπιστικές και άλλες αξίες και να τις οργανώνουν σε σύστημα αξιών.
  6. Να καλλιεργούν το αισθητικό τους κριτήριο, ώστε να μπορούν να εκτιμούν τα έργα της τέχνης και να εκφράζονται ανάλογα, μέσα από τα δικά τους καλλιτεχνικά δημιουργήματα.

Μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις

Κατά τα τελευταία σχολικά έτη έχουν πραγματοποιηθεί οι εξής βασικές παρεμβάσεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση:



Α) Η θεσμοθέτηση της δίχρονης φοίτησης στο Νηπιαγωγείο από την ηλικία των 4 ετών, η οποία ετέθη πλήρως σε εφαρμογή από το σχολικό έτος 2021-22, με σκοπό:

  • Να καλύψει μια κοινωνική ανάγκη.
  • Να λειτουργήσει αντισταθμιστικά στις άνισες ευκαιρίες που παρέχουν τα διαφορετικά κοινωνικά περιβάλλοντα προέλευσης των μαθητών.

Β) Η δημιουργία του νέου, αναβαθμισμένου Ολοήμερου Σχολείου (Νόμος 4957/2022).  Το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα, το οποίο προσφέρει διευρυμένο ωράριο μέχρι τις 17:30 μ.μ. (έως και 2 ώρες επιπλέον), ετέθη σε εφαρμογή κατά το σχολικό έτος 2022-23 περίπου στο 50% των τμημάτων που λειτουργούν σήμερα ως ολοήμερα, δηλαδή σε σχεδόν 5.000 τμήματα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και περιφέρεια. Αυτή η σημαντική μεταρρύθμιση εισήγαγε ένα νέο εμπλουτισμένο διδακτικό πρόγραμμα σε διευρυμένη καθημερινή βάση, με σκοπό:

  • Να διευρύνει τον διδακτικό χρόνο για μελέτη/προετοιμασία στη γλώσσα και τα μαθηματικά και ταυτόχρονα να τον εμπλουτίσει με σημαντικό αριθμό δημιουργικών και ελκυστικών δραστηριοτήτων, όπως ρομποτική, πειράματα, διαδίκτυο, χειροτεχνίες και κατασκευές, μουσικά όργανα κλπ. 
  • Να αξιοποιηθεί δημιουργικά ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών τα απογεύματα στο σχολείο. Με αυτόν τον τρόπο οι γονείς απαλλάσσονται από το οικονομικό βάρος, καθώς δεν χρειάζεται να ψάξουν για να βρουν επιπλέον εξωσχολικές δραστηριότητες.

Γ)  Επιπλέον, η επέκταση του προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος του Νηπιαγωγείου αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη προετοιμασία των παιδιών για το Δημοτικό Σχολείο, στην παροχή  ποιοτικής και δημιουργικής μάθησης μέσα από το παιχνίδι, στη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των παιδιών και, τέλος, στην βελτιστοποίηση των επικοινωνιακών ικανοτήτων τους. Σημαντικός στόχος επίσης είναι και η υποστήριξη  της οικογένειας και ειδικότερα των γονέων που εργάζονται.

Δ) Με το νόμο 4547/2018, το πλαίσιο υποστήριξης των σχολικών μονάδων και του εκπαιδευτικού έργου μεταβαίνει από μονοπρόσωπα όργανα προς μια αλληλεπιδραστική και δυναμική σχέση ανάμεσα στο σχολείο και στις δομές υποστήριξης.

Το σχολείο αναμένεται έτσι να μπορεί να διαμορφώνει τις ανάγκες του με τον ετήσιο προγραμματισμό εκπαιδευτικού έργου, να αιτείται υποστήριξης και οι δομές υποστήριξης να ανταποκρίνονται και παράλληλα να ενισχύουν αλλαγές μέσα από τον περιφερειακό σχεδιασμό και την υποστήριξη σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης.

Επιπλέον, ο νόμος 4823/2021 επιδιώκει να δημιουργήσει μια νέα δυναμική στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι, οι παιδαγωγικές πρακτικές και οι μορφές εξέτασης και διαμορφωτικής αξιολόγησης διαμορφώνονται από τις σχολικές μονάδες και τις ομάδες σχολείων, με τη συνεργασία των:

  • ΚΕΔΑΣΥ (Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης),
  • ΚΕΠΕΑ (Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία),
  • Συμβούλων Εκπαίδευσης, των Περιφερειακών Εποπτών Ποιότητας της Εκπαίδευσης και των Εποπτών Ποιότητας της Εκπαίδευσης.

Αντίστοιχα προς τη δημόσια πρωτοβάθμια εκπαίδευση, λειτουργούν και ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα οποία δεν ανήκουν στο Κράτος, αλλά ιδρύονται και συντηρούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Περισσότερα στοιχεία για το θέμα αυτό παρέχονται στο Κεφάλαιο 2.4.