14.2. İlköğretim ve Genel Ortaöğretimde Ulusal Reformlar

2024
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programlarının Hazırlanması
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, on yıllık uzun soluklu bir çalışmanın ürünüdür ve bu süreçte beceri temelli öğretim programlarını geliştirmek amacıyla birçok adım atılmıştır. Bu doğrultudaki somut ilk çalışma, 2014 yılında yapılan Millî Eğitim Kalite Çerçevesidir. Bu çerçevede öğrencilerin sahip olması gereken beceriler tanımlanmıştır. Beceri temelli bir eğitim anlayışı için atılan ikinci somut adım ise Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in Bakanlar Kurulu’nun 2015/8213 sayılı Kararı’yla 19 Kasım 2015 tarihli ve 29537 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesidir. Bu çerçeve kapsamında tanımlanan 8 anahtar yetkinlik, öğretim programlarına dâhil edilmiştir.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ne dayanan ve 2023 yılında tam zamanlı komisyon çalışmaları ile başlayan program geliştirme sürecinin ilk aşamasını ihtiyaç analizi oluşturmuştur. Bu kapsamda mevcut öğretim programlarına yönelik sorunlar ve ihtiyaçlar tespit edilmiş; bu sorunların nasıl giderilebileceği ve ihtiyaçların nasıl karşılanabileceği üzerine temel sorular sorularak bilimsel, ihtiyaca uygun bir yol haritası oluşturmak amacıyla çeşitli kaynaklardan veriler toplanmıştır.

81 il millî eğitim müdürlüğünde program değerlendirme komisyonları kurularak mevcut programların değerlendirilmesi yapılmış ve raporlama süreci yürütülmüştür. 2013 yılından itibaren öğretim programlarına ve ders kitaplarına gelen görüş ve öneriler Bakanlığımız tarafından arşivlenmiş ve bu görüşler üzerinde içerik analizi yapılarak çalışmalar raporlaştırılmıştır. Beceri temelli öğretim programı uygulayan ülkelerle ilgili durum tespit çalışmaları yapılmıştır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programlarında kullanılması kararlaştırılan beceri setleri ile ilgili çalışmalar sivil toplum kuruluşlarına gönderilerek onların görüş ve önerileri alınmıştır.

OECD, Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlarla ilgili güncel gelişmeler sürekli takip edilerek alana yönelik yurt dışındaki akademik yayınlar incelenmiş ve bunları raporlaştırılan komisyonlar oluşturulmuştur. 2017 Öğretim Programlarının konu ve kazanımlar açısından birçok farklı ülkenin öğretim programı ile karşılaştırıldığı analiz raporları oluşturulmuştur. Uluslararası sınavlarda ortalamanın üzerinde başarı gösteren ülkelerin öğretim programları, program geliştirme açısından incelenmiş ve raporlaştırılmıştır.

Beceri temelli öğretim programının hazırlık sürecinde 81 ilden öğrenci görüşleri alınmış ve 17 bin öğrencinin yanıtladığı anket çalışması yapılarak öğrencilerin beklentileri ve ihtiyaçları tespit edilmiştir. Ayrıca 81 ilden öğretmen görüşleri alınmış ve öğretmenlerin süreçte karşılaştıkları zorluklar, mevcut öğretim programlarına dair eksiklikler ve ihtiyaçlar hakkında kapsamlı bir veri toplama çalışması yapılmıştır. 2013 Öğretim Programlarının uygulamaya konulmasından itibaren günümüze kadar yapılan tüm akademik çalışmalar analiz edilerek raporlanmıştır.

İhtiyaç analizi sürecinde stratejik planlar, eylem planları ile ulusal ve uluslararası araştırma raporlarından yararlanılmıştır. Yapılan ihtiyaç analizi sonucunda mevcut öğretim programının bilişsel yükünün öğrenciler açısından ağır olduğu tespit edilmiş ve bu durum program geliştirme çalışmalarına temel gerekçe oluşturmuştur. Ayrıca uluslararası raporlar ve küresel ölçekli sınavlardan elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde ülkelerin eğitim sistemlerinin beceri odaklı ve bütüncül gelişim alanlarına hizmet eden bir anlayışa yöneldiği görülmüştür.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin ortaya çıkışına zemin hazırlayan unsurlar şunlardır:

• Bilgiye erişim yollarının arttığı günümüzde bilgiyi etkin bir şekilde kullanma ve beceriye dönüştür-me ihtiyacının ön plana çıkması,
• Bilim, teknoloji, ekonomi, sanat ve kültür alanlarındaki değişimler ile program geliştirmenin çağın gerekliliklerine uygun olması gerektiği anlayışı,
• Sosyal-duygusal öğrenme becerilerinin öğretim programlarının yapısına somut olarak nüfuz ettiril-mesine ihtiyaç duyulması,
• Ahlaklı, yetkin, erdemli; milleti ve insanlık için iyi, doğru, faydalı ve güzel olanı yapmayı ideal edinmiş öğrenciler yetiştirmek amacıyla millî ve manevi değerlerin öğretim programlarında somut, anlaşılır ve görünür kılınması,
• Sistem okuryazarlığıyla öğrenme sürecinde sistem düşünme becerisinin geliştirilmesi ve okuryazar-lık becerilerinin temel hedeflerine bütüncül olarak ulaşılması,
• Karmaşık ve kapsamlı bilgi kümelerinin diğer dersler ile yatayda ve kendi içinde dikeyde tutarlığının sağlanarak geçerli, güvenilir ve rafine bir içerik oluşturulması,
• Disiplinler arası ilişkilerin kurulması ve öğretim programlarını disiplin odaklı bilgi aktarımının öte-sine geçirerek öğrencilere bütüncül bir bakış açısı kazandırılması, kalıcı öğrenmelerin gerçekleşme-sinin desteklenmesi,
• Öğrencinin aktif ve çevresiyle etkileşim içinde olduğu, öğrenme sorumluluğunu aldığı öğrenme sü-recinde; yaşantısal öğrenme, bağlamsal öğrenme, sorgulamaya dayalı öğrenme, iş birlikli öğrenme, proje temelli öğrenme yaklaşımlarının öğretme-öğrenme yaşantılarında odağa alınması,
• Öğrenen farklılıklarının normal dağılım içerisinde kaybolmasının, yarıştırıcı ve ayrıştırıcı anlayışlar-dan uzak “farklılaştırma” etkinlikleriyle önlenmesi ve böylelikle öğrenme sürecinde sosyal adaletin sağlanması,
• Öğrenme kanıtları ile süreç ve durum temelli yaklaşımlar, geliştirici ölçme ve değerlendirme yak-laşımları ön plana alınarak öğrencilerin öğrenme hedeflerine ulaşma düzeylerinin nesnel ve açık olarak belirlenmesi,
• Öğrencilerin ilgi, ihtiyaç ve beklentilerine yönelik olarak bağlamsal ve çevresel özelliklerin dikkate alındığı okul temelli planlamaya olanak sağlaması ve öğretmen özerkliğinin güçlendirilmesi,
• Öğretmen yansıtmaları aracılığıyla öğretmenlerin hem kendilerinin hem de öğretim programlarının güçlü ve iyileştirilmesi gereken yönlerini değerlendirmelerinin sağlanması.

Yukarıdaki amaçlar doğrultusunda hazırlanan Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı 23/05/2024 tarih ve 20 sayılı kurul kararı ile onaylanmıştır. Söz konu öğretim programları 2024-2025 eğitim öğretim yılında anaokulu, 1 ve 5. sınıflarda Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları uygulanmaya başlanacaktır. Gelecek eğitim öğretim yıllarında ise kademeli geçiş gerçekleştirilecektir. 

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Kapsamında Öğretim Programlarının Güncellenmesi

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli; öğretim programlarının temel yaklaşımı, öğrenci profili, Erdem-Değer-Eylem Çerçevesi, beceriler çerçevesi bileşenlerinden oluşan bütüncül bir modeldir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin merkezinde bulunan insan; zihinsel, duygusal, bedensel, sosyal ve manevi gelişim yönleriyle bütüncül olarak ele alınmaktadır. Buna göre insanın kendini tanımasına ve keşfetmesine olanak tanıyarak kişilerin ilgi ve kabiliyetlerine göre esnek ve özgür öğrenme ortamlarının yaygınlaştırıldığı, hak ve gelişim temelli bir öğrenme süreci yapılandırılmıştır.

Eğitim, TYMM’de herkesin hayat boyu erişiminin teminat altına alındığı temel bir hak olarak görülmektedir.  Bu sebeple tüm politika ve uygulamalar, eğitim hakkının kullanımını ve fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla uygulamaya geçirilmektedir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, bu bakış açısından yola çıkarak öğrencilerin inanç, kimlik ya da sosyoekonomik durumları nedeniyle dezavantajlı olmadığı bir öğrenme süreci tasarlar ve bu farklılıkları dikkate alarak olası dezavantajları giderici tedbirlerle herkes için adil bir eğitim sürecini tahkim etmeyi amaçlamaktadır.

TYMM ile bireyin bilişsel, sosyal, duygusal, fiziksel ve ahlaki gelişiminin bütüncül bir anlayışla sağlanması amaçlanmıştır. Bu bağlamda; bilgi ve becerinin sentezlendiği soyut zihinsel süreçlerin somutlaştırıldığı, millî, manevi ve evrensel değerlerin öğretim programlarına nüfuz ettirilerek öğrenciye kazandırıldığı, öğrencinin aktif ve çevresiyle etkileşim halinde olduğu, nesnel ve açık ölçme ve değerlendirmeye imkân veren öğretim programları hazırlanmıştır.

TYMM’nin nihai hedefi ise yetkin ve erdemli insanlar yetiştirmektir. Yetkinlik ve erdemin merkezde olduğu Maarif Modeli öğrenci profilinde, öğrencilerin bilgi, beceri, eğilim ve değerleri göz önünde bulundurulmaktadır. TYMM’de öğrencilerin çok yönlü gelişmeleri, farklı alanlarda bilgi ve becerilere sahip olmaları amaçlanarak disiplinler arası ilişkilere de yer verilmiştir. Disiplinler arası ilişkiler ile öğretim programları disiplin odaklı bilgi aktarımının ötesine taşınmış, öğrencilerin bütüncül bir bakış açısı kazanmaları ve kalıcı öğrenmelerin gerçekleşmesi sağlanmıştır. Yeni öğretim programlarında; beceriler, birbiriyle ilişkileri ve anlam özellikleriyle öğrenme sürecinin bir parçası olarak modellenmiştir. Beceriler arası ilişkilendirmeler ile beceri geliştirme süreci dinamik bir yapıya kavuşturulmuş, dolayısıyla sürecin niteliğinin artmasına katkı sağlanmıştır.

Okul temelli planlama yoluyla ilk kez bağlamsal ve çevresel özellikler dikkate alınmış ve bu özelliklerin yeni öğretim programlarında yer bulması sağlanmıştır. Zümre öğretmenler kurulu tarafından ders kapsamında gerçekleştirilecek araştırma ve gözlem, sosyal etkinlikler, proje çalışmaları, yerel çalışmalar, okuma etkinlikleri gibi çalışmalara ayrılan süreyi ifade eden okul temelli planlama ile öğretmenlere öğretim programını uyarlama imkânı tanınmıştır. 

Yeni öğretim programlarında süreç ve durum temelli ölçme ve değerlendirme anlayışı benimsenmiş ve bu anlayışa uygulamaya dönük olarak yer verilmiştir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarının süreç temelli bir anlayışa dayanması ile öğrenci gelişimini takip etme ve öğretim yöntemlerini iyileştirme amaçlanarak ölçme ve değerlendirme sürecine öğrenme çıktılarına ulaşmada önemli bir rol verilmiştir. TYMM ile getirilen en önemli yeniliklerden biri, farklılaştırma bölümüdür. Farklılaştırma uygulamaları ile öğrenci farklılıklarının göz ardı edilmesinin önüne geçilmiş ve ayrıştırıcı ile yarıştırıcı zihniyetten uzak, sosyal adaletin sağlandığı etkinlikler oluşturulması hedeflenmiştir.

TYMM’nin kazandırdığı program dışı etkinlikler ile zihinsel, sosyal-duygusal, fiziksel ve ahlaki gelişimi desteklemek; kazanılan becerilerin gerçek hayatta uygulanmasına olanak tanımak, okullarda yürütülen akademik çalışmaları zenginleştirmek, zamanı etkili kullanmak ve estetik duyarlılığı artırmak amaçlanmıştır. Bu amaçla öğretim programlarına sosyal sorumluluk programı ve hayat boyu öğrenme eklenmiştir. Yapılan ihtiyaç analizleri sonucunda önemli bir beklenti olarak ortaya çıkan müfredat yoğunluğunu azaltmak amaçlanmış; öğrenciye bilişsel yük olmanın dışında başka bir işe yaramayan, anlamlı öğrenmeye hizmet etmeyen, yaşam becerilerinin gelişimine katkı sağlamaktan uzak içerikler öğretim programlarında kaldırılarak ortalama %35 oranında içerik sadeleşmesi yapılmıştır.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Kapsamında Öğretim Programları ve Ders Kitaplarının Geliştirilmesi

Günümüzde sosyal, kültürel alanlar ile ekonomi, teknoloji alanlarında gerçekleşen hızlı değişim ve dönüşümler insanların sahip olması gereken bilgi ve becerilerin farklılaşmasını, eğilimlerin farklı şekilde işe koşulmasını ve değerlerin tabii bir şekilde kazandırılmasını gerektirmektedir. Bu değişim sürecinde zihinsel faaliyetlerin insanlar tarafından anlamlandırılıp kullanılması için değişim ve dönüşümün bir bütün olarak tanımlanması gerekmiştir. Buna göre söz konusu dönüşümlerin birer yansıması olarak öğrencileri çağın gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatmak için çeşitli yenilikçi politika ve uygulamaları öğretim programları aracılığıyla hayata geçirmek amaçlanmıştır. Bu kapsamda, TYMM bireyin bütün davranış örüntülerine hitap edecek şekilde alana ait bilgi kümlerini beceri örgüsü temelinde bütüncül bir yaklaşım ile ele almaktadır. Model kapsamında üst düzey düşünme becerileri, kavramsal beceriler, sosyal duygusal öğrenme becerileri, alan becerileri, okuryazarlık becerileri ve bu becerilerin işe koşulmasında tetikleyici işlevi olan eğilimler tanımlanmıştır. 

Bu bağlamda geliştirilen öğretim programları, modelde tanımlanan bileşenlerinin tamamı göz önünde bulundurularak, okul öncesinden ortaöğretimin sonunda kadar sarmal bir yapıda hazırlanmıştır. Önceki öğretim programlarında da becerilere yer verildiği görülmekle birlikte yenilenen programlarda becerilerin sürecin hangi aşamasında ve nasıl verileceğine dair rehberlik edilmiştir. TYMM kapsamında hazırlanan öğretim programlarında alana ait bilgi kümleri her bir öğrenme çıktısında beceri örgüsü temelinde yapılandırılmış, öğrenme-öğretme uygulamalarında bu becerilerin öğrencilere nasıl kazandırılacağına dönük somut yaşantılara yer verilmiştir. Ayrıca, beden ve ruh bütünlüğünü esas alan modelin temel bileşenlerinden biri olan erdem-değer-eylem çerçevesi programlara yansıtılmıştır. Böylece değerler programın diğer ögelerinden, becerilerden ve alan içeriğinden ayrık bir şekilde değil programın akışı içerisinde doğal olarak işlenmektedir. Benzer şekilde bütüncül bir akademik yaklaşımın gereği olarak öğretim programları beceri örgüsü temelinde öğretim süreçlerini zenginleştirmek üzere disiplinler arası niteliğinin yanında disiplinler üstü ve disiplinler ötesi yaklaşımlar esas alınarak tasarlanmıştır. 

TYMM kapsamında Ortaöğretim Genel Müdürlüğünce TYMM Ortak Metni ile 9 dersin öğretim programı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğünce 10 dersin öğretim programı, Din Öğretimi Genel Müdürlüğünce 7 dersin öğretim programı 26 Nisan 2024’te kamuoyunun görüş ve önerisine sunulmuştur. Görüş ve öneriler, şeffaflık, bilimsellik ve katılımcılık ilkelerinin gereği olarak değerlendirilerek öğretim programlarına yansıtılmıştır. Yeni müfredata ilişkin 26 dersin TYMM öğretim programları, 16-22 2024 Mayıs’ta kurul gündemine alınarak görüşülmüş ve  Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı 23/05/2024 tarihli 20 sayılı Kurul Kararına göre onaylanmış olup 2024-2025 eğitim öğretim yılından itibaren okul öncesi, 1., 5. ve 9.sınıflardan başlamak üzere kademeli olarak uygulamaya başlanmıştır. 

Öğretim programında yer alan kavramsal beceriler ile alan becerilerinin yanı sıra sosyal duygusal beceriler, okuryazarlık becerilerine ve Erdem-Değer-Eylem modeline ders kitaplarımızda yer verilmiştir. Ders kitabında bu beceriler ve değerlerin öğrencilere bireysel ve grupla çalışma yöntemleri, eğitsel oyunlar ve ders içi- ders dışı etkinlikler ile kazandırılması hedeflenmiştir. Bu sayede ahlaklı ve erdemli bireyler yetiştirirken eleştirel düşünebilen, sorgulayan, araştıran, sorumluluk ve ülkü sahibi nesiller yetişmesi amaçlanmıştır.

Ders kitaplarımızda yer alan etkinlikler öğrenciyi bireysel çalışmalardan ziyade iş birlikli öğrenmelere yönlendirmektedir. Hazırlanan ders kitaplarında karekodlar içerisinde etkinlikler, animasyonlar, simülasyonlar ve dijital tarih, artırılmış gerçeklik ve yapay zekâ ile desteklenmiş uygulamalara yer verilmiştir. Bu sayede öğrencilerimizin herhangi bir yardımcı kaynağa ihtiyaç duymadan öğrenim görmesi hedeflenmiştir. 

Hazırlanan ders kitaplarında öğrencilerin kelime hazinesini geliştirecek şekilde Türkçenin doğru ve etkili kullanımı özellikle vurgulanmıştır. Türkçenin doğru kullanımı ve geliştirilmesi ders kitaplarımızda önemli bir politika olarak ele alınmıştır. Ders kitaplarımızda sadece sonuca odaklanan bir yaklaşımdan ziyade öğrencilerin süreç içindeki öğrenme düzeylerini takip etmek için geliştirici (biçimlendirici) ölçme ve değerlendirme uygulamaları kullanılmıştır. Ayrıca somut ve gözlemlenebilir öğrenme kanıtlarıyla ölçme ve değerlendirme süreçlerinin daha nesnel ve açık hale getirilmesi amaçlanarak süreç ve durum temelli ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yer verilmiştir. Bu ölçme değerlendirme yaklaşımına uygun olarak tasarlanan formlar kitaplarımızda yer almıştır. Bu formlar öğrencilerin öz düzenleme becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.

Harezmî Eğitim Modeli

Harezmî Eğitim Modeli, Türkiye’nin eğitim vizyonunu yansıtan ve öğrencileri 21. yüzyılın becerileriyle donatarak yetkin ve erdemli bireyler olarak yetiştirmeyi amaçlayan yenilikçi bir eğitim modelidir. Disiplinlerarası yaklaşımı, öğrenci merkezliliği ve problem temelli öğrenme metodolojisi ile öğrencilerin aktif katılımını, üst düzey düşünme becerilerini ve gerçek dünya sorunlarına çözüm üretme yeteneklerini geliştirir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile olan güçlü ilişkisi sayesinde, ülkenin eğitim hedeflerine ulaşmada önemli bir rol oynamaktadır. Uluslararası iş birliklerine verdiği önem ile Harezmî Eğitim Modeli, dünya çapında eğitimde sürekli iyileştirme ve yenilik arayışına katkıda bulunmaya hazırdır. Harezmî Eğitim Modeli, Türkiye’de geliştirilmiş disiplinlerarası, öğrenci merkezli ve problem temelli bir eğitim yaklaşımıdır. Model, öğrencilerin gerçek yaşam sorunlarını veri temelli olarak belirlemesini ve bu sorunlara yenilikçi çözümler üretmesini teşvik ederken, öğretmenlerin süreci disiplinlerarası bir yaklaşımla planlamasına olanak tanır. Adını ünlü bilim insanı Harezmî’den alan bu model, bilgi işlemsel düşünme becerisinin hayata adapte edilmesini, programlama ve öğretim araçlarının etkin kullanılmasını hedefler. Harezmi Eğitim Modeli, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin hedeflerini destekleyen ve bilgi temelli eğitimden beceri temelli eğitime geçişi kolaylaştıran önemli bir model olarak öne çıkmaktadır. 

Modelin Temel Unsurları ve İlkeleri 

Harezmî Eğitim Modeli’nin temelinde çeşitli ilkeler ve unsurlar yatmaktadır: 

Disiplinlerarası Yaklaşım: Model, bilgisayar bilimlerini fen ve matematik bilimleri, sosyal bilimler, dil bilimleri, sanat, tasarım ve spor bilimleri ile bütünleştirir. Farklı disiplinlerin eş değerde yer aldığı işbirlikli bir öğrenme ortamını benimser. 
Hayatın İçinden Sorunlar: Öğrenciler, çevrelerinde karşılaştıkları gerçek yaşam problemlerini belirleyerek bu sorunlara çözüm ararlar. Bu yaklaşım, öğrenmeyi daha anlamlı ve motive edici hale getirir. 

Öğrenci Merkezlilik: Model, öğrenciyi merkeze alarak öğretmeni çözüm odaklı ve tasarımcı rolüne teşvik eder. Öğrencilerin ilgi alanları, becerileri ve öğrenme gereksinimlerine odaklanır. Öğrenciler, öğretmenleriyle birlikte müfredatın şekillenmesine aktif olarak katılırlar. 

Bilgi İşlemsel Düşünme: Model, öğrencilerin algoritmik düşünme becerilerini geliştirmeyi ve bu becerileri farklı alanlara uygulamalarını destekler. 

İşbirlikli Çalışma: Öğrenciler ve öğretmenler birlikte düşünme, birlikte tasarlama ve birlikte öğrenme süreçlerini deneyimlerler. Akran iş birliği öğrenme ortamları teşvik edilir. 

Teknoloji Entegrasyonu: Model, teknolojik araçların öğretmenler ve öğrenciler tarafından doğru ve etkin kullanımını teşvik eder. Öğrencilerin teknoloji kullanarak üretim yapmaları desteklenir. 

Sürekli Gelişim ve AR-GE: Harezmi Eğitim Modeli, sürekli değerlendirilip güncellenen bir yapıya sahiptir. Uygulamalardan elde edilen veri ve deneyimler, modelin geliştirilmesinde kullanılır. Okul, ilçe, il ve Bakanlık düzeyinde AR-GE süreçleri yürütülür.

Genç AR-GE

MEB olarak Türkiye Yüzyılı inancıyla ve TYMM’nin işaret ettiği erdem, değer ve eylem modeli doğrultusunda ülkemizdeki her bir bireyin erken yaşlardan itibaren çevreye duyarlı, millî ve manevi kültüre sahip ve çağa yön verebilecek donanıma sahip şekilde yetişmesi amacıyla artan bir ivmeyle çalışmalarımızı sürdürmekteyiz.

Öğrencilerimizin ilgi ve istidatlarına göre bedensel, zihinsel, ahlâkî, duygusal alanlarda dengeli ve sağlıklı bir gelişim göstermelerini sağlamak; özgür ve bilimsel düşünme yeteneğine sahip, girişimci bireyler yetiştirmek için On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028) kapsamında 746 numaralı politika; “Gençlerin fiziki, sosyal ve muhakeme yönüyle gelişimleri ile yenilikçi ve girişimci niteliklerini destekleyen bilim, sanat, kültür ve spor faaliyetlerine katılımları özendirilecektir.” hedefiyle belirtilmiştir. Bu politikaya bağlı olarak 746.2 numaralı tedbir ise “Gençlerin yeşil ve dijital dönüşümün etkilerine ve geleceğin ihtiyaçlarına uyum sağlayabilmesi ve üretkenliklerinin desteklenmesi için gerekli becerileri kazanmalarına yardımcı programlar geliştirilecektir.” olarak belirtilmiştir. Bu politika ve tedbir maddesinden hareketle 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında “İl millî eğitim müdürlüklerinin Ar-Ge birimleri tarafından Genç Ar-Ge faaliyetleri düzenlenecektir.” ifadesi yer almıştır.

MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı koordinasyonunda, il millî eğitim müdürlükleri Ar-Ge birimleri tarafından hayata geçirilen “Genç Ar-Ge” faaliyetleriyle başta dezavantajlı gruplarda yer alan öğrenciler olmak üzere tüm öğrencilerimizin erken yaşlarda yetenek ve kapasitelerinin keşfedilerek bilimsel, teknolojik ve meslekî alanlarda kabiliyetlerini geliştirebilecekleri çalışmalara yönlendirilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda Türkiye’nin 81 ilinde “Genç Ar-Ge” başlığı altında bilim, teknoloji, mühendislik, sanat ve matematik odaklı çalışmalardan beceri gelişimini destekleyen üretim odaklı atölyeler ile proje yarışmalarına kadar katılımcılığı, girişimciliği ve toplumsal farkındalığı artırıcı nitelikte çalışmalar sürdürülmektedir.

Farklı temalarda sürdürülen bu çalışmaları görünür kılmak ve iyi uygulamaları yaygınlaştırmak amacıyla Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından internet sitesi kurulmuş olup Nisan 2025 itibarıyla söz konusu sitenin kamuoyu ile paylaşılması planlanmaktadır. Ayrıca “Genç Ar-Ge” faaliyetleri kapsamında gerçekleştirilen çalışmaların takibinin sağlanarak mükerrerliğin önlenmesi ve çalışmalara gerekli dönütlerin verilmesi amacıyla 6 aylık periyotlarla il millî eğitim müdürlükleri Ar-Ge birimleri tarafından “Genç Ar-Ge Faaliyetleri İzleme ve Değerlendirme Tablosu” hazırlanarak Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığına gönderilecek ve böylece etkin bir süreç takibi sağlanacaktır.

MEBİ Bireysel Öğrenme Platformu

MEBİ, Bakanlığımız tarafından geliştirilen ve öğrencilerin bilgi birikimi, deneyimleri ve yeteneklerini dikkate alarak öğrenmeyi kişiselleştiren yenilikçi bir dijital bireysel öğrenme platformudur. Öğrencilerin ihtiyaçlarına ve öğrenme tarzlarına uygun materyaller sunan MEBİ, öğrenme süreçlerinde öğrencilerin aktif rol almalarını sağlar ve bireysel gereksinimlere uygun içeriklere erişim imkânı tanır. MEBİ, öğrencilerin konuları pekiştirmelerine ve öğrendiklerini kalıcı hale getirmelerine olanak sağlar.

MEBİ, öğrencilerin öğrenme süreçlerini daha etkili ve verimli hale getirmek için geliştirilen Bireysel Öğrenme Algoritması ile donatılmıştır. Bu algoritma, her öğrencinin öğrenme yolculuğunu takip eder, eksiklerini tespit eder ve kişisel ihtiyaçlarına göre yönlendirmeler yapar. Ortaöğretim düzeyinde öğrenim gören öğrenciler için hazırlanan MEBİ, öğrencilerin okul derslerini pekiştirmelerinde ve YKS hazırlık sürecini desteklemek ve eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır.

ÖğretmenİZ Dijital Platformu

Bakanlığımız tarafından 24 Kasım 2023 tarihinde hayata geçirilen ÖğretmenİZ, öğretmenlerimizin sanatsal ve kültürel çalışmalarının,  ulusal ve uluslararası düzeyde fark yaratan projelerinin ve iyi uygulama örneklerinin yayımlandığı dijital bir platformdur. Bu platformda, öğretmenlerimizin uzmanlık alanlarına yönelik deneyimlerine,  kültürel ve sosyal birikimlerine yer verilir. Bu sayede göreve yeni başlayan öğretmenler için ilham verici içerikler sunulurken, öğretmenlik mesleğinin toplumdaki önemi ve değeri de desteklenmiş olur.

ÖğretmenİZ platformunda üç aylık periyotlarla yayımlanan ve içeriği tamamen öğretmenlerimizin eser ve çalışmalarından oluşan ÖğretmenİZ dergisi yayınlanmaktadır. Edebi eserler, sanatsal ve proje çalışmaları ile ülkemizden ve dünyadan güncel eğitim haberlerinin yer aldığı ÖğretmenİZ dergisi ile öğretmenlerimizin farklı alanlardaki çalışmalarını bir araya getirerek deneyimlerini paylaşabildiği ve birbirinden ilham alabildikleri bir köprü görevi görmek amaçlanmaktadır. 2023 yılından bu yana 5 sayısı ve Müzeler Haftası özel sayısı yayımlanan dergide 130 öğretmenin çalışması yer almıştır.
Platformda, 18 kategoride yayın yapan ÖğretmenİZ video kanalı bulunmaktadır. Kanal aracılığıyla, ülkemizin dört bir yanında Bakanlığımıza bağlı okul ve kurumlarda görev yapan öğretmenlerimizin nitelikli çalışmalarını, ülkemizde ve dünyada öne çıkmış projelerini, tecrübelerini ve eğitime dair geliştirdikleri yeni bakış açılarını kendi seslerinden geniş kitlelerle paylaşma imkânı sunulmaktadır.  Bu sayede başta mesleğe yeni başlayan öğretmenler olmak üzere tüm öğretmenlerimize ilham olmak, örnek başarı hikâyelerinin ve iyi örneklerin yaygınlaşmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır. 2023 yılından bu yana kanalda 310 öğretmenimizin video içeriği yayınlanmıştır.

Dinamik Ders Dili (Teknoloji Odaklı Öğrenme Senaryoları)

Dinamik Ders Dili, öğrenme ortamlarında teknolojinin etkin kullanılmasını desteklemeyi ve öğretmenlerin dijital becerilerini geliştirerek etkileşimli ders akışları sunmayı hedeflemektedir. Bu amaçla ilkokul ve ortaokul kademesinde öğretim programları ile uyumlu yenilikçi, özgün senaryolar geliştirilmektedir. Böylelikle fatih projesini destekleyici etkileşimli tahtaların daha etkili ve verimli kullanımı sağlanacaktır. Proje, Eylül 2023’te başlamış 2 yıllık bir süreci kapsayarak farklı branşlardaki öğretmenlere yönelik çalışmalar yürütmektedir.

Proje kapsamında Türkçe, fen bilimleri, sosyal bilgiler, matematik, sınıf ve İngilizce branşlarına yönelik ekipler oluşturulmuştur. Çalışmalar program, ölçme ve değerlendirme, alan, rehberlik ve bilişim alanlarında incelenerek iyileştirme ve geliştirme yapılmaktadır. Geliştirilen senaryoların uygulanabilirliğini değerlendirmek adına pilotlama çalışmaları yapılmış elde edilen veriler ışığında raporlaştırılmış ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmaların verimliliğini artırmak adına Mayıs 2024 ayında ekip ile “Senaryo Geliştirme” çalıştayı gerçekleştirilmiştir. 

Proje çıktılarının öğretmenlere ulaşması için “Yenilikçi Yaklaşımlar ve Teknoloji Kullanımı Eğitici Eğitimi” 6 farklı branşa yönelik gerçekleştirilerek farklı branşlarda toplamda 319 öğretmen yenilikçi yaklaşımlar ve teknoloji kullanımı eğiticileri olarak belirlenmiştir. Mahalli olarak eğitimler verilerek öğretmenlerin sınıflarında aktif öğrenme ortamlarını oluşturması hedeflenmektedir. Öğretmenlerin senaryo hazırlama, yenilikçi yaklaşımlar hakkında bilgi sahibi olmaları ve teknoloji kullanımını derslerine adapte edebilmeleri için ÖBA platformunda sunulmak üzere kurs içeriği hazırlanmaktadır. Öğretmenlerin, senaryoları sınıflarında uygularken kaynak olması adına “Yenilikçi Yaklaşımlara Teknoloji Odaklı Öğrenme Senaryoları Öğretmen El Kitabı” hazırlanmıştır. Geliştirilen senaryolar ve öğretmenlerin ihtiyacı olacak materyallerin sunumu için EBA platformu çalışmalarına başlanmıştır. 

Okul ve Öğretmen Ağları 

eTwinning, Avrupa’daki tüm öğretmenlerin öğrencilerini dâhil ettikleri, deneyim ve bilgi paylaşımına olanak sağlayan, birlikte pedagojik dayanağı olan projeler geliştirdikleri, güvenli ve web tabanlı bir sosyal okul ağıdır. 46 ülkenin proje faaliyetinde yer aldığı bu ağdaki amaç, öğretmen ve öğrencilerin bilişim teknolojileri kullanımını geliştirerek, teknolojiyi uyguladıkları müfredata entegre etmelerini ve yenilikçi öğretim yöntem ve tekniklerini kullanmalarını teşvik ederek öğretmen ve öğrencilerin İngilizce başta olmak üzere Avrupa dillerinde iletişim becerilerini geliştirmektir. Öğretmenlerin proje ile bağlarını artırmak üzere toplamda 10.000’den fazla öğretmenin katılım sağladığı 19 çevrim içi eğitim gerçekleştirilmiştir. 

Scientix Projesi

Ülkemizin de dâhil olduğu, amacı Avrupa genelinde gerçek yaşam problemlerini çözmeye yönelik fen, matematik, mühendislik ve teknoloji (STEM) eğitimi ile ilgili projelerden tüm Avrupa’nın haberdar olmasını sağlamak olan Scientix projesi, üretilen öğrenim materyallerinin ve araçlarının yaygınlaştırılmasını ve paylaşılmasını kolaylaştırmak için toplamda 567 Scientix elçisine sahiptir. Scientix projesi ve STEM eğitiminin yaygınlaştırılması deneyimlerin paylaşılması amacıyla çalıştay, yüz yüze / uzaktan eğitimler gerçekleştirilmiştir. 

Yenilikçi Sınıflar

Bakanlığımızın 2024-2028 Stratejik Planı’nda yer alan “Türkiye Yüzyılı vizyonu doğrultusunda fiziki ve teknolojik altyapısıyla güçlü, nitelikli personelle eğitime erişimi ve eğitimde kaliteyi artıracak, etkin ve hesap verebilen kurumsal yapıyı geliştirmek.” amacını gerçekleştirmek üzere “Okullara yenilikçi sınıflar kurulacaktır” stratejisi belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 2023-2024 eğitim öğretim yılı itibariyle MEB tarafından bilgisayar teknolojileri (BT) laboratuvarlarının dönüşümü ve yenilikçi sınıfların kurulmasına yönelik olarak 81 ilde ortaokul ve lise kademesinde tüm branş öğretmenlerinin aktif öğrenme için kullanabileceği 500 sınıfın yenilikçi öğrenme ortamları olarak dönüştürülmesi çalışmaları başlatılmıştır. Çalışma kapsamında bütün öğretmen ve öğrencilerimizin nitelikli eğitime erişimini sağlamak üzere yenilikçi politikaların uygulanmasını sağlamak, FATİH Projesinin yenilikçi yaklaşımını güçlendirmek, eğitimde güncel teknolojilerin kullanımını sağlamak, eğitimde yeniliğe odaklanan ulusal ve uluslararası faaliyetleri yürütmek amacıyla öğrencilerimizin üst düzey becerilerini geliştirecek ve aktif öğrenme yaklaşımını destekleyecek öğrenme ortamları kurulmaktadır. Şimdiye kadar 500 Yenilikçi Sınıf için okul belirleme, alan tasarımı, bilişim altyapısı ve teknoloji ekipman-donanım belirleme çalışmaları yürütülmüştür. Bu doğrultuda yenilikçi sınıflarda 12 dizüstü bilgisayar, 8 masaüstü bilgisayar, robotik kitler, 3D yazıcı, akıl ve zekâ oyunları yer alacaktır. 

AB Kod Haftası (EU Code Week) Projesi

AB Kod Haftası (EU Code Week), programlama ve diğer teknolojik aktivitelerle yaratıcılığı, problem çözmeyi ve iş birliğini teşvik eden bir taban hareketidir. Amaç, programlamayı daha görünür kılmak, bireylerin fikirlerini kodlamayla nasıl hayata geçirebileceğini göstermek ve bu becerileri destekleyerek kişileri öğrenmeye teşvik etmektir. Öğrenciler, öğretmenler ve her yaştan bireyler için programlama becerileri geliştirmeyi amaçlayan etkinlikler düzenlenmektedir. Her yıl Ekim ayında düzenlenen Kod Haftası, dijital becerilerin geliştirilmesine yönelik en geniş katılımlı sosyal etkinliklerden biridir. Öğretmenler, robotik, yapay zekâ, 3D baskı, oyun tasarımı gibi 18 farklı konu başlığında etkinlikler düzenleyebilir. 

Eğitim Teknolojileri Kuluçka ve İnovasyon Merkezi (ETKİM)

MEB tarafından 2023 yılında, ODTÜ Teknokent’te Eğitim Teknolojileri Kuluçka ve İnovasyon Merkezi (ETKİM) açılmıştır. Eğitim teknolojileri sektörünü tanımak, tanıtmak, yönlendirmek ve güçlendirmek için yoğun faaliyetler yürütülen ETKİM’de dijital eğitim ve inovasyon ekosistemi kapsamında yürütülecek faaliyetler ile MEB eğitim teknolojilerinin aktif kullanımı için güçlü bir iş birliği modeli geliştirerek okullara yönelik dijital eğitim stratejilerini uygulama, teknoloji destekli iyi uygulama örnekleri sunma ve kapasite geliştirme faaliyetlerini desteklemeye devam etmektedir.

Temel Eğitimde Öğrenme Kayıplarının Giderilmesi ve Öğretimin Güçlendirilmesi Projesi Bu projenin temel amacı; temel eğitim düzeyinde öğrenme kayıplarının tespit edilmesi, öğrenme kayıplarının giderilmesi ve öğretimin güçlendirilmesidir. Ülke genelini örnekleyebilecek 7 bölgeden seçilen 20 ilde yürütülmektedir. Proje illeri, öğrenme kayıplarının yaygın olabileceği deprem illerinden, afet bölgelerinden, göçün yoğun yaşandığı illerden ve normal koşullarda afet dışındaki nedenlere bağlı olarak öğrenme kayıplarının yoğun yaşanabileceği illerden belirlenmiştir. Daha önceki iki fazda yoğunluk olarak deprem bölgesi ve deprem bölgesinden göçlerin fazla olduğu illerden seçilen iller ile pilot uygulama yapılmış ve uygulama çıktıları çalışmanın başarılı olduğunu göstermiştir. Devam edecek üçüncü ve dördüncü fazda bu kapsam genişletilerek proje il sayısı 20’ye çıkarılmış ve böylece proje çıktılarının yaygınlaştırılması için bir adım atılmıştır. Pilot iller Türkiye örneklemini temsil edecek yoğun göç alan ve yoğun göç veren iller arasından seçilmiştir. Böylece deprem faktörü yanı sıra farklı nedenlerle öğrenme kayıplarının yaşanacağı bir örneklem grup oluşturulmuştur.

Projenin üçüncü ve dördüncü faz çalışmaları kapsamında ilkokul ve ortaokul kademesindeki öğrencilerimize hayat bilgisi, matematik, Türkçe, fen bilgisi, sosyal bilgiler derslerinde tespit, müdahale, önleme ve güçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilecektir. İlk iki fazda Türkçe ve matematik derslerinde uygulama sonuçlarının başarılı olarak raporlanmıştır. 2024-2025 Eğitim Öğretim yılı ile birlikte bu derslere ek olarak hayat bilgisi, fen bilgisi, sosyal bilgiler dersleri de eklenerek temel dersler düzeyinde birinci ve ikinci eğitim öğretim dönemini içeren değerlendirme bataryaları ve müdahale programları hazırlanmıştır. Üçüncü ve dördüncü faz içerisinde hazırlanacak dokümanlar Türkiye Maarif Modeli kapsamında hazırlanacaktır. Ayrıca birinci ve ikinci faz içerisinde hazırlanan Türkçe ve Matematik derslerinin ikinci dönem eğitim materyalleri Türkiye Maarif Modeli kapsamında güncellenerek revize edilecektir.  Projenin toplumda görünürlüğünün sağlanması için öğrenci, öğretmen ve ailelere yönelik etkili bir iletişim stratejisinin uygulanması planlanmaktadır. Proje sonuçlarının ilkokul ve ortaokul düzeyindeki öğrenci, öğretmen, okul yöneticisi ve velileri etkileyeceği beklenmektedir. Proje sürecinde ulaşılması hedeflenen öğrenci sayısı 80 bin, öğretmen sayısı ise 6000 olarak öngörülmektedir. 

Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi

Öğrencilerin Söz Varlığının Tespiti Geliştirilmesi ve İzlenmesi Projesi Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında yürütülecek olan bir projedir. Türkçe alan becerilerinin geliştirilmesi kapsamında hazırlanan bu proje, öğrencilerin kelime hazinesini genişletmeyi ve ders kitaplarının içerdiği söz varlığını zenginleştirmeyi amaçlamaktadır. Proje 2024-2026 yılları olmak üzere 3 yıl boyunca devam edecek olup proje kapsamında 18 iş paketi oluşturulmuştur. Hedef kitlesi, okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri olup bu kapsamda; öğrencilerin kelime hazinesini tespit etmek ve geliştirmek, öğrencilerin kavram bilgisini geliştirmek, ders kitaplarındaki söz varlığını tespit etmek ve zenginleştirmek, öğrencilerin Türkçe dil gelişimini destekleyerek millî, manevi ve kültürel değerlere bağlılıklarını güçlendirmek ve de okuma kültürünün oluşturulmasına yönelik çalışmalar yürütmek amaçlanmıştır.

Millî Kültür ve Değerler Eğitimi Projesi 

Millî Kültür ve Değerler Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Merkezi öğrencilerin millî, manevi, insani, ahlaki ve kültürel değerlere sahip, duyarlı, bilinçli, sorumlu şahsiyetler olarak yetiştirilmesine katkı sağlamak amacıyla Bakanlığımız bünyesinde oluşturulan bir merkezdir. Bu merkezin çalışma süresi 4 yıl olarak öngörülmüş olup başta öğrenci, öğretmen ve okul yöneticileri olmak üzere bakanlığımızın tüm çalışanları ile velilerimize yönelik izleme, araştırma, bilinçlendirme ve yetkinlik geliştirmeye yönelik millî kültür ve değerler eğitimi çalışmaları yapılacaktır. Kurulacak merkez Millî Kültür ve değerler eğitimiyle toplumsal duyarlılığı artırmak ve öğrencilerin sorumluluk sahibi iyi bir insan olarak yetişmelerine yönelik eğitici ve geliştirici faaliyetler yürütülecektir. Söz konusu faaliyetlerle ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde yapılan çalışmaları takip etmek ve Millî Kültür ve değerler alanında çalışmalar yapan kurum ve kuruluşlar ile iş birlikleri kurmak üzere çalışmalarını yürütecektir.

Millî kültür ve değerler eğitimi bağlamında başarılı proje ve iş birliklerinin iyi örneklerinin sunulması konferansı düzenlenecektir. Bu konferansta her ilde çeşitli başlıklar altında valiliklerce ya da belediyelerce Millî Eğitim Bakanlığıyla iş birliği içerisinde yürütülen çocukların kültürel, sportif, sanatsal faaliyetleriyle okuma alışkanlığı ve benzeri diğer tüm konularda okul dışı destek faaliyetleri belirlenecektir. Bu okul dışı uygulamalar arasından seçimler yapılarak belirlenen iyi örnekler konferansta sergilenecektir.

Su Verimliliği Seferberliği

İklim değişikliği etkileri ile mücadele, uyum ve direncinin artırılması ve su verimliliği ilkesiyle sürdürülebilir su yönetiminin sağlanması maksadıyla Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda başlatılan “Su Verimliliği Seferberliği” kapsamında kentsel, tarımsal ve endüstriyel kullanımlar başta olmak üzere yüksek su tüketimine sahip sektörlerde suyun verimli kullanımına yönelik çalışmalar yürütülmektedir.

Ülkemizin su kaynaklarının korunması ve gelecek nesillere aktarılması için, erken yaşlardan itibaren su bilinci oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda “Su Verimliliği Seferberliği” kapsamında su verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılması ve toplumsal farkındalığın artırılması maksadıyla Bakanlığımız ve Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğiyle okul öncesi, ortaokul ve lise öğrencileri için ‘’Su Verimliliği’’ temalı materyaller ve eğitici rehberleri hazırlanmıştır. Hazırlanan eğitim materyalleri, çocukların ve gençlerin suyun değerini anlamalarını, su tasarrufu alışkanlıkları kazanmalarını ve çevreye duyarlı bireyler olarak yetişmelerini hedeflemektedir.

Söz konusu materyal desteğiyle eğitici eğitimleri planlanmakta öğretmen ve öğrenci eğitimleri yürütülmektedir. Ayrıca akran eğitimleri planlaması yapılmış ve su verimliliği eğitimlerinde akran eğitimi de uygulanmaktadır. Bu sayede öğrenciler arasında işbirliği, empati, problem çözme ve iletişim becerilerinin gelişmesine katkıda bulunulmaktadır.

İftarda Konuşalım Ramazan Söyleşileri

Ramazan ayı boyunca yapılan ve diğer yıllarda da yapılması planlanan “İftarda Konuşalım” projesi ile Türkiye Yüzyılı Maarif Model “Erdem-Değer-Eylem” çerçevesinde zengin kültürel mirasımız olan millî ve manevi değerlerimizin yanı sıra evrensel değerlerin nesillere aktarılması, gençlerin akademik bilgiyle manevi değerleri bütünleştirebilen bireysel ve toplumsal farkındalığı yüksek bilinçli bireyler olmaları amaçlanmaktadır. Lise düzeyindeki öğrencilerin, Sayın Bakanımız Yusuf TEKİN ve alanında uzman konukların bir araya gelerek iftar öncesinde ve iftar vaktinde bilgi ve deneyimlerin keyfli bir sohbet ortamında paylaşıldığı “İftarda Konuşalım” programı ile interaktif söyleşiler gerçekleştirilmiştir. Bu söyleşiler, gençlerimizin toplumsal değerlerimiz ile küresel değerler arasındaki bağlantıyı kurmalarına; sorumluluk, adalet, dayanışma, hoşgörü, çevre bilinci, teknolojinin doğru kullanımı, gönüllülük ve sürdürülebilirlik gibi değerler hakkında farkındalıklarının artmasına, farklı bakış açıları kazanmalarına imkân tanımıştır.

Afet ve Acil Durumlarda Çocuk Hakları ve Eğitimi Projesi

6 Şubat 2023’teki depremler, özellikle çocukları etkileyerek ciddi hak kayıplarına yol açmıştır. Bu nedenle, afet durumlarında çocuk hakları temelli bir yaklaşımın geliştirilmesi önemlidir. Afet öncesi, sırası ve sonrasında çocukların korunması için MEB personelinin çocuk hakları konusunda bilgi ve farkındalıklarının artırılması gerekmektedir. Bu yaklaşım, afet yönetiminin her aşamasında çocukların haklarının korunmasını sağlamak için kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Proje, Türkiye’de afet durumlarında çocuk haklarının Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmeleri çerçevesinde korunmasını amaçlamaktadır. MEB-UNICEF ortaklığında 2024 yılında yürütülecek projede, öğretmenler, okul yöneticileri ve MEB personeli gibi hedef kitlelere yönelik eğitimler ve çocuk hakları temelli eğitim setleri hazırlanacaktır. Ayrıca, afet ve acil durum eylem planlarının çocuk hakları temelli incelenmesi sağlanacak ve ilgili raporlar oluşturulacaktır.

Sağlıklı Okul Bahçelerinde Eğleniyoruz (SOBE) Projesi

SOBE projesi ile öğrencilerin günlük rutinleri içinde hareketli yaşamalarına ortam sağlamak, oyun yoluyla bilişsel, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemek amacıyla okul bahçelerinin düzenlenmesi planlanmakta ve bu sayede geleceğimizin mimarı çocuklarımızın sağlıklı büyümesine katkı sağlamak amaçlanmaktadır. Çocukların bilişsel, fiziksel, sosyal ve duygusal iyi olma durumunu ve sosyal yönlerini geliştireceği, öğrencilerin doğal ortamda ve okulda arkadaşlarıyla uyum içerisinde oynayarak vakitlerini daha iyi değerlendirebilmelerine imkân sağlamak önem arz etmektedir. Bu amaçla 655 okulda geleneksel oyun çizimleri ve tartan zeminli parkurlar bulunan parklar yapıldı. 2025 yılında da projenin yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Bilinçle İlerleme Zamanı (BİZ) Projesi

"Bilinçle İlerleme Zamanı” (BİZ) Projesi,  Bakanlığımız ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın iş birliğiyle hayata geçirilmiştir. Proje, ilkokul 1. sınıfa başlayan öğrenciler ile ailelerinin okula uyum sürecini desteklemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda; öğrencilerin okula aidiyet duygusunu geliştirmek, eğitim yolculuğunun başında kalıcı ve anlamlı izler bırakmak, ailelerin eğitim sürecindeki önemini vurgulamak ve okul-aile iş birliğini güçlendirmek hedeflenmektedir. Proje etkinlikleri çerçevesinde, öğrenciler ve velilere yönelik sinema, söyleşi, kortej ve tiyatro gösterileri düzenlenmiştir.

Birlikte İyiliği Resmediyoruz (BİR) Projesi

Bu projeyle öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin toplumsal sorumluluk bilincini artırmak, gönüllülük faaliyetlerine katılmayı teşvik etmek amaçlanırken toplumsal sorumluluk bilincini artırmak, kişisel gelişimi desteklemek, topluma katkı sağlamak, farkındalık oluşturmak, katılımı teşvik etmek, sürdürülebilirlik ve uzun vadeli etki elde etmek hedeflenmektedir.

“Birlikte İyiliği Resmediyoruz” projesinde yer alan “Çevre Gönüllüleri,  İlk Yardım Elçileri,  Genç MEB AKUB” gönüllük temalarına ait etkinlik programı “Dünya Çevre Günü” olan 5 Haziran 2024 tarihinde öğrenci, öğretmen ve Bakanlığımız personeli ile ilgili kurum, kuruluş ve STK’lerin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında gönüllülük konulu seminer, konferans, dijital içerikler ve aile-okul iş birliğinde faaliyetler hazırlanmıştır.

Afet Öncesinden Sonrasına Eğitim Projesi

Bu proje, afet ve acil durum bilinci ve farkındalığı oluşturmak, afet ve acil durumlara yönelik hazırlık tedbirlerini geliştirmek, afet ve acil durumlarda müdahale hizmetlerini geliştirmek, afet ve acil durum sonrası iyileştirme çalışmalarını geliştirmenin amaçlamaktadır.  UNICEF ile işbirliği çerçevesinde 2023 Eylül’de 1. faz olarak başlatılmış, 2024 Nisan da 2. fazı hayata geçirilmiştir. 3. faz çalışması ise 2025 Nisan da başlatılacaktır. Projenin her bir fazı 3’er ay olarak uygulanmaktadır.

Projenin 1. ve 2.  Fazında;

• MEB Afet ve Acil Durum Yönetimi Eylem Planı yürürlüğe konulmuştur (2023-2030)
• Afet ve Acil Durum Yönetim Rehberi hazırlanmıştır.
• 4 animasyon, 7 afiş ve10 etkileşimli içerik ile 10 kutu oyunu içeren afete hazırlık oyun sandığı hazırlanmış ve çoğaltılarak illere 3’er adet gönderilmiştir (243 sandık-2430 kutu oyunu).
• 243 sandık 4 eğitim kademesi için verilecek farkındalık eğitimi sunum içerikleri hazırlanmıştır.
• 83 Milli Eğitim Bakanlığı Arama Kurtarma Birimi (MEB AKUB) liderine Liderlik eğitimi verilmiştir.
• 83 MEB AKUB üyesine Arama Kurtarma Eğiticisi eğitimi gerçekleştirildi
• 2490 olan üye sayısı depremde arama kurtarma eğitimleri verilerek 10.000 üyeye çıkartılmıştır.
• 255 öğretmene “Hikâyelerle ve Oyunlarla Afet Eğitimi Eğitici Eğitimi’ verilmiştir.
• Eğitici öğretmenlerce 81 ilde (965’i deprem bölgesinde olmak üzere) 4.798 öğretmene, “Hikâye ve Oyunlarla Afet Eğitimi ”verilmiştir.
• Tüm illerde eğitmenlerce 264.694 öğrenciye (26.400’ü deprem bölgesinden, 3.555’i engelli, 314’ü yabancı uyruklu olmak üzere) afete hazırlık eğitimi verilmiştir.
• İlk Yardım temalı; 25 Video,15 afiş senaryosu, 200 Fotoğraf, 5 etkileşimli içerik senaryosu hazır-lanmıştır.
• 82 Milli Eğitim Bakanlığı İlk Yardım Eğitim Merkezi (MEB İYEM) Mesul Müdürüne “İlk Yardım Elçisi” eğitimi verilmiş, bunlar da 810 İlk Yardım Elçisi yetiştirmiştir. Elçiler aracılığı ile 25 bin-den fazla öğrenciye ulaşılarak ilk yardım farkındalığı oluşturulmuştur.
• 10 pilot okulda ‘İlk Yardım’ içerikli duvar giydirmesi yapılmış ve dolaylı olarak 8-10 bin öğrenci-ye ilk yardım farkındalığı oluşturmak üzere ulaşılmıştır.
• mebakub.meb.gov.tr internet sayfası ve içerikleri dolaylı olarak tüm öğrenci ve öğretmenlerin kullanımına sunularak proje çıktıları yaygınlaştırılmıştır.

• İlk yardım internet sayfası https://ilkyardim.meb.gov.tr/ ve içerikler dolaylı olarak tüm öğrenci ve öğretmenlerin kullanımına sunularak proje çıktıları yaygınlaştırılmıştır.

   

Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı

İlk uygulaması 2022 yılında gerçekleştirilen Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı, MEB tarafından hazırlanan ve 9 Eylül 2023 tarihinde 32304 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği” ile ulusal izleme araştırması niteliği kazanmıştır. İki yıllık döngüler hâlinde yapılan bu sınavla öğrencilerin dil becerilerine ilişkin yeterliklerinin sistematik olarak tespit edilmesi, böylece Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı dersleri öğretim programlarına, öğretmen yeterliklerine ve ders materyallerine yönelik bulgularla bu alanda etkili politika önerilerinin geliştirilmesi planlanmaktadır. 
2024 uygulaması, 24 Nisan-10 Mayıs 2024 tarihleri arasında örneklem olarak belirlenen 40 ilden 653 okul ve 10.665 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin dil becerilerini edinme düzeylerini etkileyen faktörlerin belirlenebilmesi amacıyla sınavın ardından yönetici, öğretmen ve öğrenci anketleri uygulanmıştır. 2024 uygulamasının rapor hazırlama süreci devam etmektedir.  

Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı’yla ilgili olarak aşağıda belirtilen çalışmaların yapılması planlanmaktadır:

• Öğretim programlarının değişmesi dolayısıyla yeni öğrenme çıktıları ile uyumlu yeterlikler belirlenecektir.
• Güncellenen yeterliklerden hareketle sistemdeki sorular gözden geçirilecektir.
• Yeni sorular yazılacak ve soru havuzu geliştirilecektir.
• 2026 uygulamasının pilotlama çalışmaları yapılacaktır.
• Uygulama sonuçlarına yönelik puanlama çalışmaları gerçekleştirilecektir.
• Konuşma ve dinleme/izleme oturumlarında kullanılan kulaklıkların sayısı artırılacaktır.

Akıllı Eğitim Haritası 
Cumhuriyetimizin 100. Yılına yakışır bir şekilde köklü eğitim tarihimizi tüm halkımıza özellikle gençlerimize tanıtmak ve Cumhuriyetimizin 100 yıllık süreçte eğitim ve eğitim teknolojileri adına yaptığı faaliyetleri, eğitim teknolojilerinin gelişimini ve dönüşümünü anlatmak amacıyla “Akıllı Eğitim Haritası” projesi hayata geçirilmiştir. Akıllı Eğitim Haritası’nda 1950’den günümüze MEB tarafından gerçekleştirilen her türlü faaliyet haritaya tarih ve mekânları ile birlikte aktarılmaya çalışılmıştır. Eğitim teknolojilerinin serüveninin yansıtıldığı akıllı haritamız sürekli güncellenerek canlı tutulmaya çalışılacaktır.

MEB-KİT 

MEB-KİT, kodlama serüveninde rehberlik edecek, ihtiyaçlara uygun olarak tasarlanmış bir eğitim setidir. Her seviyeden öğrenciye hitap eden bu kit, öğrenciyi adım adım ilerleten araçlar ve kaynaklarla donatılmıştır. Hayal gücünüzü gerçeğe dönüştürmenize yardımcı olurken, proje geliştirme sürecinizde karşılaşabileceğiniz zorlukları aşmanıza da destek sağlar.

EBA VR 

VRLab Academy, sanal gerçeklik teknolojisi ile sürükleyici ve etkileşimli öğrenme deneyimleri sunan öncü bir eğitim platformudur. VRLab Academy; fen bilimleri, fizik, kimya ve biyolojiden nükleer fizik ve tıbbi biyokimyaya kadar geniş bir yelpazede sanal laboratuvar deneyleri sunmaktadır. Pedagojik yaklaşıma uygun, ulusal ve uluslararası müfredatlarla uyumlu, gerçek bilimsel metodoloji ve formüllere dayalı olarak oluşturulan sürükleyici ve etkileşimli öğrenme deneyimleri sayesinde anlamlı ve kalıcı öğrenmeye imkân sağlamaktadır. Oyunlaştırma ve yapay zekâ araçlarıyla desteklenen yenilikçi yaklaşımlar geliştirerek öğrenmeyi daha etkili ve eğlenceli hale getirmeyi amaçlamaktadır.

EBA Akademi 

Öğrenciler için ücretsiz çevrimiçi eğitimler (kodlama, robotik, yapay zekâ, finansal okuryazarlik, girisimcilik vb.) sunan yenilikçi bir öğrenme platformudur. Öğrencilere, kişiselleştirilmiş eğitim fırsatları sunarak farklı branşlara yönelik olarak günümüzün gereksinimlerine uygun bilgi ve becerileri kazanmasını sağlamak hedeflenmiştir. Ayrıca platform sunduğu interaktif içeriklerle öğrencilerin eğitimlere her an her yerden erişmesini sağlayarak öğrenme sürecini daha esnek ve erişilebilir hale getirir. 

GençTek 

GençTek, Millî Eğitim Bakanlığı koordinasyonunda, bilişim teknolojileri alanında çalışma gerçekleştirmek isteyen, çalışmalar yürüten ya da mevcut çalışmalarının etkisini artırmak isteyen öğrencilerin ve danışman öğretmenlerin desteklendiği, birbirleriyle ve paydaşlarla iletişim ve iş birliğinin sağlandığı akran öğrenme modeline dayanan, Genç Bilişim Ekosistemidir. 

e-Müfredat

Eğitimde dijital dönüşümü destekleyen, öğretmen ve yöneticilere müfredat ile ilgili güncel bilgilere erişim sağlayan yenilikçi bir platformdur. Müfredat programlarının elektronik ortama kaydedildiği, programların onay sürecinin işletildiği, ögrenme çıktılarının farklı platformlara servis edilebileceği bir uygulamadır. Eğitimciler için teknoloji kullanımı desteklenerek müfredat uyumlu ders planlamaları kolaylaştırılmakta ve eğitimde kalite standartları yükseltilmektedir. 

Öğretmen Eğitimi Dijital Ekosistemi Projesi

Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı 2021-2027 (IPA-III) Döneminde desteklenen Öğretmen Eğitimi Dijital Ekosistemi Projesi (Digital Ecosystem for Teacher Training) 1 Şubat 2023 tarihinde uygulanmaya başlamıştır ve 36 ay sürecektir. Millî Eğitim Bakanlığının faydalanıcısı olduğu proje UNICEF tarafından uygulanmaktadır. Proje ile iş gücü piyasasının gereksinimlerini karşılamak ve engeli olan çocuklar, farklı öğrenme ihtiyaçları olan çocuklar ve mülteci çocuklar da dâhil olmak üzere tüm öğrenciler için dijital teknolojiden yararlanarak öğrenmeyi en üst düzeye çıkarmak amacıyla öğretmenlerin kapasitesini geliştirerek kaliteli dijital eğitim, öğretim ve öğrenim (şoklara karşı dayanıklılık dâhil) sağlamak için ulusal kurumsal kapasitenin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Projenin hedef kitlesi öğretmenler, okul yöneticileri, öğrenci ve öğrenci velileridir. Proje kapsamında öğretmenlerin meslekî gelişimi için dijital eğitim ekosisteminin güçlendirilmesi ve öğretmenlerin eğitim ve öğretimi dijitalleşme ile destekleyebilme kapasitesinin artırılması hedeflenmektedir.

Güvenli Okullaşma ve Uzaktan Eğitim Projesi 

Güvenli Okullaşma ve Uzaktan Eğitim Projesi, eğitim teknolojileri alanında K12 düzeyindeki tüm öğrenci ve öğretmenlere yönelik bir girişimdir. Projenin amacı, eğitim teknolojilerine yapılan yatırımlarla eğitimin kalitesini ve sürdürülebilirliğini artırmaktır. EBA’nın kullanıcı kapasitesinin artırılması, 51.750 etkileşimli tahtanın kurulması ve 35.000 tahtanın tedarik aşamasına gelmesi gibi önemli çıktılar elde edilmiştir. Ayrıca, dijital beceri ve yenilikçi sınıfların kurulması, EBA’ya yeni nesil içeriklerin eklenmesiyle eğitim teknolojileri ekosisteminin güçlendirilmesi sağlanmıştır.

2024 yılı sonunda hedeflenen süreçler tamamlanmış, EBA platformunun kapasitesi artırılarak eğitimde kesintisizlik sağlanmıştır. Deprem bölgesindeki eğitim altyapısı desteklenmiş, dijital ve yenilikçi sınıflar ile beceri temelli öğrenme süreçlerine yatırım yapılmıştır. Ayrıca, yeni müfredata uygun dijital içerikler geliştirilmiş ve eğitim teknolojileri ekosistemi güçlendirilmiştir. Proje kapsamında, Maarif Modeli’ni destekleyecek dijital içeriklerin geliştirilmesi ve yenilikçi öğrenme ortamlarının oluşturulması çalışmalarına devam edilmektedir.

eTwinning Projesi 

eTwinning Projesi, 2024-2025 yıllarını kapsayan süreçte çevrim içi ve yüz yüze eğitimlerle okul ve öğretmen projelerinin değerlendirilmesini tamamlamış olup, bu süreç 2025’te devam edecektir. Proje, FATİH projesiyle sağlanan teknolojik donanımın öğretmenler tarafından daha etkin kullanılmasına olanak tanımaktadır. eTwinning sayesinde öğretmenlerin dil becerileri ve kültürlerarası iletişim yetkinlikleri artmış, bazı projeler ERASMUS+ programına dâhil edilmiştir. Türkiye, 46 Avrupa ülkesi arasında özel ödüller kazanarak ulusal ve Avrupa düzeyinde başarılar elde etmiştir. Proje kapsamında 81 ilde koordinatörler, değerlendiriciler ve içerik geliştiriciler görev almakta, öğretmenlere çevrim içi ve yüz yüze eğitimler düzenlenmektedir. Gelecek süreçte, Türkiye’nin 46 ülke arasında birinci sıradaki yerini koruması ve öğretmenlerin daha nitelikli projeler yürütmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda eğitimlerin devam etmesi ve mevcut proje ağının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bakanlık, eTwinning öğretim süreçlerinin etkin kullanımı için destekleyici bir rol üstlenirken, yerelde öğretmenlere verilen desteğin güçlendirilmesi önerilmektedir.

Çoklu Yabancı Dil Eğitim Modeli

Çoklu Yabancı Dil Eğitim Modeli öğrencilerimizin hedef dile maruz kalma sürelerini etkili ve verimli hale getirerek yeni bir dil öğrenmeye karşı olumlu tutum geliştirmelerini sağlamak ve Avrupa Dilleri Ortak Çerçeve Programı (CEFR) doğrultusunda dört temel dil becerisini kalıcı hâle getirerek dili etkili bir şekilde kullanmaları hedeflenmiştir. Öğrencilerimizin yabancı dil alanındaki yeterlik ve yetkinliklerinin artırılması amacıyla 2023-2024 eğitim öğretim yılında Bakanlığımızca Çoklu Yabancı Dil Eğitim Modeli pilot uygulaması 26 ilde yer alan 32 okulda başlatılmıştır. Süreçte yapılan izleme ve değerlendirme çalışmaları sonucunda sahadan olumlu dönütler alınmıştır. 2024-2025 eğitim öğretim yılında pilot uygulama yapılan 32 okulun 5. ve 6. sınıflarında, uygulamaya yeni dâhil edilen 267 okulun ise 5. sınıflarında olmak üzere 81 ildeki 299 okulda Çoklu Yabancı Dil Eğitim Modeli uygulanacaktır. Çoklu Yabancı Dil Eğitim Modeli MEB 2024-2028 Stratejik Planı’nda yer almakta olup ortaokulda 5. sınıftan başlanarak kademeli olarak 6, 7 ve 8. sınıflarda da uygulanmaktadır.

Yabancı Dil Eğitiminin Geliştirilmesi (YADEG) Projesi

Yabancı Dil Eğitiminin Geliştirilmesi Projesi (YADEG), Türkiye’de yabancı dil eğitimini uluslararası standartlara uygun hale getirmeyi amaçlayan çok yönlü bir projedir. 2021 yılında kabul edilen proje kapsamında, yabancı dil eğitimi ve Türkçe öğretimine yönelik çeşitli bilimsel çalışmalar yapılmış, iki önemli konferans düzenlenmiştir. Ayrıca, Türkçe öğretimi üzerine akademik yaklaşımlar geliştirilmiş ve Türkçe’nin korunması ve geliştirilmesi için adımlar atılmıştır. 
Proje, eğitimde kaliteyi artırmayı hedefleyen bir dizi faaliyetle yürütülmektedir. Avrupa Ortak Başvuru Metni’nin Türkçeye çevrilmesi ve İngilizce öğretmenlerinin meslekî gelişimi için eğitim setlerinin hazırlanması önemli adımlardandır. Ayrıca, öğretmenlere yönelik eğitimler şelale modeliyle yaygınlaştırılmış ve 2021-2024 yılları arasında binlerce öğretmene ulaşılmıştır. 2025’te daha fazla eğitim düzenlenmesi planlanmaktadır.

Türkiye’de Yabancı Dil Eğitiminin Kalitesinin Artırılması Projesi

Türkiye’de yabancı dil eğitiminin kalitesini uluslararası ve veriye dayalı standartlarla, özellikle Bakanlığımızın yabancı dil öğretim programlarında uygulanan Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni (D-AOBM) ile uyumlu bir şekilde artırmak amacıyla Avrupa Konseyi işbirliği ile IPA III Projesi Enhancing Foreign Language Education Quality in Türkiye (Türkiye’de Yabancı Dil Eğitiminin Kalitesinin Artırılması) hazırlamıştır. Hâlihazırda proje ilgililik ve olgunluk değerlendirmelerini geçmiştir. Projenin Description of Action belgesi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan ve AB Türkiye Delegasyonundan gelen dönütlere göre revize edilmiştir. Ardından Finansman anlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisinde 2023 Aralık ayında kabul edilmiştir. 2024 yılı içinde projenin bütçelendirilmesi beklenmektedir. Bu çerçevede Şubat/Mart 2024’te proje faaliyetlerine başlanması ve 2028 yılında projenin tamamlanması planlanmaktadır. 

Türkiye’de Yabancı Dil Eğitiminde Kalitenin Yükseltilmesi Projesi

AB ve Avrupa Konseyi ortak finansmanı ile Avrupa Konseyi ve Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı iş birliği ile yürütülmekte olan “Türkiye’de Yabancı Dil Eğitiminde Kalitenin Yükseltilmesi” (Enhancing Foreign Language Education Quality in Türkiye) projesinin amacı Türkiye’de yabancı dil eğitiminin kalitesini uluslararası ve veriye dayalı standartlarla, özellikle Bakanlığımızın yabancı dil öğretim programlarında uygulanan Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metni (D-AOBM) ile uyumlu bir şekilde artırmaktır. Proje 2024-2029 yıllarını kapsamaktadır. Bu proje ile yabancı dil eğitimine ilişkin kanıta dayalı politika önerileri geliştirmek ve yabancı dil yeterlik testleri ve dijital öğretim materyalleri geliştirerek yabancı dil öğretim sürecinin kalitesini arttırmak hedeflenmektedir.

2023-2024 Öğretim Yılı Eğitim ve Öğretim Desteği

2023-2024 Eğitim ve Öğretim yılında Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya İlleri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı İlçelerindeki Özel Okullarda Öğrenim Gören/Görecek Öğrenciler İçin Eğitim ve Öğretim Desteği Verilmesine İlişkin Tebliğ Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu çerçevede, özel okullarda öğrenim gören/görecek öğrenciler için verilecek eğitim ve öğretim desteğiyle ilgili “2023-2024 Eğitim ve Öğretim Yılında Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya İlleri ile Gaziantep İlinin İslahiye ve Nurdağı İlçelerindeki Özel Okullarda Öğrenim Gören/Görecek Öğrenciler İçin Eğitim ve Öğretim Desteği Verilmesine İlişkin e-Kılavuz” hazırlanarak “http://ookgm.meb.gov.tr” internet adresinde yayımlanmıştır. 6 Şubat depremi kapsamındaki söz konusu 2023-2024 Öğretim Yılı Eğitim ve Öğretim Desteği alan öğrenci sayısı 22.982 olmuştur.

Öğretmen Bilişim Ağı (ÖBA)

Küresel değişimler ve tüm Dünyayı etkisi altına alan pandemi nedeniyle öğretmenlerin ve yöneticilerin meslekî gelişimlerinin desteklenmesinde bilgi teknolojilerinden yararlanma gereği ortaya çıkmış ve 24 Ocak 2022 tarihinde ÖBA kurulmuştur. ÖBA, öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin meslekî gelişimlerini uzaktan eğitim yoluyla desteklemeye yönelik oluşturulan bir platformdur. ÖBA, meslekî gelişim için bir buluşma noktası olmasının yanında iyi uygulamaların paylaşılmasına da ev sahipliği yapabilecek şekilde tasarlanmıştır.  ÖBA platformunda; ÖBA Merkezî hizmet içi eğitim başvuru ve uzaktan eğitim faaliyetleri, senkron ve asenkron şekilde uzaktan eğitim yoluyla düzenlenen hizmet içi eğitimler, sanal kütüphane, meslekî gelişim toplulukları, öğretmen-yönetici hareketlilik programları, öğretmenlerimizce gerçekleştirilen iyi uygulamaların tanıtımı gibi uygulamalar bulunmaktadır. 

Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi Projesi

Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi (ABİDE) araştırması öğrencilerin öğrendikleri bilgi ve becerileri günlük yaşamlarında ne kadar etkili bir şekilde kullanabildiklerini ve üst düzey zihinsel becerilerini ölçmek amacıyla Bakanlığımız tarafından geliştirilmiştir. Bu araştırma, ilkokul 4. sınıf, ortaokul 8. sınıf ve ortaöğretim 10. sınıf düzeyindeki öğrencilerin aldıkları örgün eğitimin günlük hayat becerilerine yansımalarını değerlendirmeyi hedefler. Öğrencilerin problem çözme, eleştirel düşünme, analiz etme gibi üst düzey becerilerini ölçmek için tasarlanan ABİDE araştırmasında, farklı madde türleri kullanılmaktadır. Araştırma, öğrencilerin eğitim sürecinde elde ettikleri bilgi ve becerilerin gerçek hayattaki kullanımına odaklanarak eğitim sisteminin etkinliğini değerlendirmeye ve iyileştirmeye yönelik önemli bir adımı temsil etmektedir.

ABİDE araştırması; 4, 8 ve 10. sınıf düzeyinde örneklem alınarak gerçekleştirilmektedir. Bu araştırmada kullanılan örneklem, Türkiye’nin her ilini temsil edecek şekilde tasarlanmaktadır. Böylece ülke genelinde öğrencilerin akademik becerileri ve başarılarını etkileyen faktörler hakkında geniş kapsamlı ve temsil edici veriler elde edilebilmektedir. Her ildeki farklı sosyo-ekonomik ve kültürel yapılar göz önünde bulundurularak yapılan bu çalışma kapsamında öğrenci, öğretmen ve yöneticilere uygulanan anketler ile eğitim sisteminin tüm Türkiye çapındaki durumu kapsamlı bir şekilde değerlendirilebilmektedir.

Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı

Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı; “1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 10. maddesine istinaden Türkçenin korunması ve geliştirilmesi amacıyla öğrencilerin ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerindeki öğretim süreçleri boyunca kazandıkları okuma, dinleme izleme, konuşma, yazma dil becerilerinin ölçülmesine yönelik Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bir izleme sınavıdır. Bu sınav Aralık 2019’da, farklı eğitim kademelerinde öğrenim gören öğrencilerin dört temel dil becerisine ilişkin yeterliklerini belirlemek amacıyla geliştirilmeye başlanmıştır. 

Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı, e-Sınav salonlarında tümüyle elektronik ortamda, öğrenci adına tanımlanmış bilgisayarlarda gerçekleştirilmekte ve okuma, dinleme/izleme, konuşma ve yazma oturumlarından oluşmaktadır. Konuşma ve dinleme/izleme oturumlarında ortam seslerini geçirmeyen kulaklıklar kullanılmaktadır. Çoktan seçmeli ve açık uçlu soru ve görevler aracılığıyla öğrencilerin Türkçe dört becerideki yeterliklerini ölçmek hedeflenmektedir. Bu soruların hazırlanması ve puanlanması amacıyla sınıf, Türkçe, Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerine yönelik eğitimler verilmekte öğretmenlerin bu konudaki meslekî gelişimlerine katkı sağlanmaktadır.

Dört Beceride Türkçe Dil Sınavı, MEB tarafından hazırlanan ve 9 Eylül 2023 tarihinde 32304 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan “Millî Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Yönetmeliği” ile ulusal izleme araştırması niteliği kazanmıştır. İki yıllık döngüler hâlinde yapılan bu sınavla öğrencilerin dil becerilerine ilişkin yeterliklerinin sistematik olarak tespit edilmesi, böylece Türkçe ve Türk dili ve edebiyatı dersleri öğretim programlarına, öğretmen yeterliklerine ve ders materyallerine yönelik bulgularla bu alanda etkili politika önerilerinin geliştirilmesi planlanmaktadır.

Elektronik İçerikler

Elektronik eğitim içeriklerinin taslak ders kitaplarını zenginleştirmede daha yaygın kullanılmasına yönelik Ders Kitapları Elektronik Eğitim İçerikleri Tablosu hazırlanmıştır. Söz konusu içeriklerin güncelleme ve  zenginleştirme çalışmalarına devam edilecektir. Böylelikle başvurusu yapılacak taslak ders kitaplarının öğrenme sürecini destekleyici farklı e-içeriklerle zenginleştirilmiş olarak hazırlanması amaçlanmıştır.

Yapay Zekâ Destekli Ulusal Meslekî İlgi Envanteri Geliştirilmesi

Meslekî rehberlik hizmetleri kapsamında lise ve ortaokulda okuyan öğrencilerimizin meslekî ilgilerinin belirlenmesine yönelik ölçme aracı geliştirilme çalışmaları yürütülmektedir. Bu envanter ile öğrencilerin ilgileri konusunda kendilerini tanımaları ve mesleki seçeneklerini fark etmelerinin sağlanması planlanmaktadır. Meslekî ilgi envanteri geliştirilme süreci tamamlandıktan sonra yapay zekâ tabanlı olarak hizmete sunulacaktır. 

Ulusal Meslekî Beceri Envanteri Geliştirilmesi 

Meslekî rehberlik hizmetleri kapsamında lise ve ortaokulda okuyan öğrencilerimizin meslekî becerilerinin belirlenmesine yönelik ölçme aracı geliştirilme çalışmaları yürütülmektedir. Envanterin amacı 8. sınıf öğrencilerinin mesleki karar verme süreçlerinde ve 9. sınıf öğrencilerinin mesleki ve teknik Anadolu liselerindeki 53 alan ve 114 dala uygun olarak öğrencilerin alan ve dal seçimlerinde kendilerini tanımaları ve mesleki seçeneklerini fark etmelerinin sağlanması planlanmaktadır.

2022

Ortaöğretimde Devam ve Okullaşma Oranlarının Artırılması Projesi (IPA II)

Ortaöğretimin zorunlu eğitim kapsamında olduğu dikkate alındığında, öğrencilere okul içinde ve dışında kendilerini gerçekleştirmelerine katkı sağlayacak etkinlikler ve bu etkinlikler için gerekli ortamların sağlanması, bireyselleştirilmiş öğrenme, telafi ve yetiştirme kurslarıyla öğrencilerin kendi hızında öğrenmelerinin önünü açarak akademik başarısızlığın devam oranlarını düşürmesinin önüne geçilmesi önem arz etmektedir.

Bu doğrultuda Avrupa Birliği Katılım Öncesi Malî Yardım Aracı (IPA II) kapsamında hazırlanan proje ile ortaöğretim kademelerinde herkesin eğitime erişiminin sağlanması ve okuldan erken ayrılma/devamsızlık ile mücadele edilmesi yolu ile eğitim ve beceri düzeylerinin artırılması amaçlanmakta olup ortaöğretimde öğrencilerin okula aidiyet duygularının geliştirilmesi, okul ortamlarının cazip hale getirilmesi, okuldaki motivasyonlarının iyileştirilmesi ve öğretmen-öğrenci etkileşiminin artırılmasına yönelik çalışmalar yapılarak devam ve okullaşma oranlarının artırılması da projenin genel hedefleridir.

Pansiyonları İyileştirme ve Geliştirme Projesi (PİGEP)

Bakanlığımıza bağlı okul pansiyonlarımızda barınan öğrencilerimize ev ortamı sıcaklığını sunmak, yeni yaşam alanları oluşturmak, öğrencilerimizi sanatla ve bilimle buluşturmak, öğrenci ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak donatım ve onarım ihtiyaçlarını gidermek amacıyla PİGEP hazırlanmıştır. Proje kapsamında; okul pansiyonlarında mevcut alanlar (yatakhane, yemekhane ve etüt salonları) standart hale getirilecek ayrıca uygun alanı olan okul pansiyonlarında sanat ve müzik atölyesi, bilim atölyesi ve açık adres köşesi adı verilen ortak yaşam alanı gibi öğrencilerin ders dışındaki zamanlarını değerlendirebilecekleri yeni alanlar oluşturulabilmesi amaçlanmaktadır. PİGEP 2022-2024 yıllarını kapsayacak şekilde uygulanmaya başlanmıştır.

Etkileşimli Ders Kitapları

2021-2022 eğitim öğretim yılında Bakanlığımızca tarafından hazırlanan ders kitapları etkileşimli tahtaya uygun hale getirilmiştir. Kitaplar farklı e-içeriklerle zenginleştirilmiştir. E-içerik geliştirme ve etkileşimli kitaba ekleme çalışmaları devam etmektedir.  Kitaplarda yapılan güncellemeler Bakanlığımızca takip edilmekte olup her değişiklik kitaplara yansıtılmaktadır. Ayrıca basılı olarak hazırlanan ders kitapları ders anlatım videoları, ders anlatım sunuları, konu özetleri ile karekodlar aracılığıyla zenginleştirme çalışmaları da devam etmektedir Söz konusu içeriklerin güncelleme ve  zenginleştirme çalışmalarına devam edilecektir.

Mobil Soru Bankası Uygulaması

9, 10, 11 ve 12. sınıf öğrencilerinin çalışmalarında yardımcı olmak üzere OGMMATERYAL Soru Bankası mobil uygulaması Appstore ve Playstore üzerinden ücretsiz erişime açılmıştır. Hazırlanan mobil uygulamada, Türk dili ve edebiyatı, tarih, coğrafya, felsefe grubu, matematik, fizik, kimya, biyoloji ve İngilizce derslerine ait ünitelerden oluşan tüm müfredatı kapsayan öğrencilerin edindikleri bilgileri günlük yaşamlarında kullanma becerilerini de ölçecek şekilde hazırlanmış sorular bulunmaktadır.

YKS Kampı

12. sınıf düzeyinde öğrenim gören ve mezun öğrencilere yönelik, 2021-2022 eğitim öğretim yılı için 14 Şubat 2022 tarihinden itibaren biyoloji, coğrafya, felsefe, fizik, İngilizce, kimya, matematik, tarih, Türk dili ve edebiyatı derslerine ait YKS soru çözümleri Haziran ayının ilk haftasına kadar Bakanlığımız Youtube kanalından canlı olarak yayınlanmaya devam edecektir. Ayrıca YKS ye hazırlanan öğrencilere yönelik tüm dersleri içeren soru çözüm testleri ve videolarına, konu anlatım videolarına, mini denemelere “OGMMATERYAL” web sitesinden ulaşılmaktadır.

Çalışma Defterleri

Öğrenci ve öğretmenlere destek olmak üzere tüm sınıf ve kademelerde kaynak çeşitliliğini artırmak amacıyla temel derslere yönelik çalışma defteri hazırlanarak her ayın başında “yardimcikaynaklar.meb.gov. tr” ve “OGMMATERYAL” e-İçerik ambarından öğrenci ve öğretmenlere sunulmaya başlanmıştır. Çalışma defterleri oyunlaştırılmış konu özeti, eşleştirme, boşluk doldurma, bulmaca, açık uçlu sorular, çoktan seçmeli sorular ile zenginleştirilerek hazırlanmaktadır. Her ayın başında yıllık plana uygun yenilenerek temel derslere (Türk dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, İngilizce) yönelik hazırlanan çalışma defterlerine ait çalışmalara devam edilmektedir.

Dijital Dünyanın Araştırma ve Öğrenme İmkânları: “Dijital Öğrenme Köprüsü”

Dijital dünyanın avantajlarından biri araştırma alanlarını ve imkânlarını elimizin altına getirmesi ve bir tık ile onlara ulaşmamızı sağlamasıdır. Yapılan araştırmalar ve çalışmalara geniş kaynak erişimi, hız ve kolaylık, güncellik, veri analizi araçları ve çeşitlilik gibi imkânlar sunan dijital veri ortamları bu çalışmalara önemli katkılar sunmaktadır.  Bu kapsamda, öğrenci ve öğretmenlerimizin, derslerinde, araştırmalarında ve proje çalışmalarında istifade edebilecekleri faydalı linklerin yer aldığı “Dijital Öğrenme Köprüsü” Bakanlığımızca hazırlanarak öğrenci ve öğretmenlerimizin hizmetine sunulmuştur. 4 bölümden oluşan “Dijital Öğrenme Köprüsü” öğrenci ve öğretmenlerimizin farklı alanlarda gerçekleştireceği çalışma ve projelerde yararlanabilecekleri toplamda 29 faydalı linkten oluşmaktadır. “Dijital Öğrenme Köprüsü” yeni faydalı linkler tespit edildikçe zenginleştirilmesi hedeflenmektedir. 

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuklar Güvende Ekipleri tarafından Kırsal Bölgelerde Çocuklar İçin  Eğitim ve Gelişim Destek Paketleri

Cumhurbaşkanlığı İcraat Programı 180 Günlük Eylem Planları kapsamında kırsal bölgelerde yaşayan çocuklar için önleyici hizmetlere erişimi artırmaya ve fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır. 2022-2023 eğitim öğretim yılına hazırlık kapsamında kırsal bölgelerdeki ihtiyaç sahibi ailelerin ilköğretime devam eden çocuklarının psikososyal ve akademik gelişimlerinin desteklenmesi amacıyla 22 ilde dağıtılmak üzere “Eğitim ve Gelişim Destek Paketleri” hazırlanarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmıştır. Eğitim ve Gelişim Destek Paketlerinin içine sırt çantası, kalemlik, beslenme çantası, boya, defter, kalem gibi malzemelerin yanı sıra Bakanlığımızın hazırladığı Çocuk Dostu Kitap Listesi’ndeki kitaplar da yer almıştır.