14. DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR VE POLİTİKA GELİŞMELERİ
Bölüm Yapısı
Bu bölüm, 2022-2025 yıları arasında ulusal düzeydeki eğitim reformlarına ve politika gelişmelerine tematik ve kronolojik bir genel bakış sunmaktadır. Bu reform ve politikalar Şekil 23’de kademe ve tematik alanlara göre verilmiştir:
Her tematik alanda reformlar kronolojik olarak düzenlenmiştir. İlk önce en güncel reformlar anlatılmıştır. Reformların içeriği, amacı ve uygulama durumu belirtilmiş; eğitim sistemine yönelik ulusal öncelikleri yansıtan resmi belgeler ve uygulamalar esas alınmıştır.
Genel Eğitim Stratejisi ve Temel Hedefler
On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028) ve 2025 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında eğitimin amaçları şu şekildedir:
Tüm bireylerin kapsayıcılık ilkesi esasında nitelikli bir eğitime ve hayat boyu öğrenme imkânlarına eşit şartlarda erişimi sağlanarak akademik, sosyal ve meslekî becerilerinin uluslararası standartlara uygun bir şekilde geliştirilmesi, analitik düşünme, finansal okuryazarlık, iş birlikçi çalışma ve liderlik alanlarında yetkinlik sahibi olmalarının sağlanması, millî, manevi, ahlaki, insani ve toplumsal değerleri içselleştirmiş, ait olduğu aile ve topluma karşı sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişmeleri temel amaçtır.
Erken yaşlarda bireylerin yetenek ve kapasitelerinin keşfedilerek bilim, teknoloji ve meslekî kariyer alanlarında uygun kabiliyetleri geliştirebileceği alanlara yönlendirilmesi, ayrıca kişisel ilgi alanları dikkate alınarak kültür, sanat, spor ve dil yetkinlikleri kazandırılarak genç yaşta belirli alanlarda beceri sahibi, üretken ve sosyal birer vatandaş olarak toplumsal iş bölümünde yer almalarının sağlanması hedeflenmektedir. Bu kapsamda 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında eğitime ilişkin politika ve tedbirler, On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028) dikkate alınarak geliştirilmiştir.
Söz konusu üst düzey politika belgelerine ek olarak Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 2024-2028 Stratejik Planı, Bakanlığın temel amaçlarını, hedeflerini ve önceliklerini belirleyen üst düzey politika belgelerinden biridir. 2024 yılı Ocak ayında yayımlanan Stratejik Plan, ülkemizin Türkiye Yüzyılı hedeflerine ulaşması için eğitimde erişim ve fırsat eşitliğinin güçlendirilmesi, öğretmenlerimizin meslekî ve kişisel gelişimlerine çok boyutlu destek sağlanması, beceri ve süreç odaklı ölçme ve değerlendirme mekanizmasının geliştirilmesi, öğretim programlarının çağın ihtiyaçlarına cevap verecek ve geleneksel kültürümüzü ihtiva edecek şekilde sürekli güncellenmesi, uluslararası ve yurt dışı eğitim iş birliklerinin sağlanması, meslekî eğitimin güçlendirilmesi, millî ve manevi değerlerin korunması konularına odaklanmaktadır. Stratejik Plana göre Türk Millî Eğitim Sisteminin misyonu, “Nitelikli eğitim kadromuzla, uluslararası standartlarda programlar çerçevesinde, tüm farklılıkları göz önünde bulundurarak bireylerin zihinsel, bedensel, sosyal ve Türkçe dil gelişimini destekleyen, ülkemizin ihtiyaç duyduğu iş gücünü karşılayan, becerileri ölçen yeni bir eğitim sistemiyle millî, manevi ve kültürel değerlere bağlı, sağlıklı nesiller yetiştirmek” olarak tanımlanmıştır. Vizyon ise, “İstiklalden istikbale, Türkiye Yüzyılı’nı inşa edecek nesiller yetiştirmek” olarak belirlenmiştir.
2025-2027 Orta Vadeli Programı; erken yaşta yetenek keşfi, kaliteli okul öncesi eğitim, meslekî eğitimde kamu-özel sektör iş birliği ve dijital dönüşümle uyumlu iş gücü piyasası hedeflemektedir. Genç, kadın ve özel gereksinimli bireyler için istihdamı artıran aktif iş gücü politikaları, girişimcilere yönelik hibe destekleri ve meslekî beceri geliştirme programları planlanmaktadır. Ayrıca yükseköğretim kontenjanları iş gücü ihtiyaçlarıyla uyumlu hâle getirilecek, stratejik alanlarda nitelikli iş gücü yetiştirilecek ve üniversite-özel sektör iş birliği güçlendirilecektir. Ar-Ge destekleri artırılacak, meslekî eğitim müfredatları güncellenecek ve yaşam boyu öğrenmeye katılım teşvik edilecektir. Afet hazırlığı ve yabancı girişimcilere yönelik programlarla ekonomik büyüme desteklenecektir.
Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi, meslekî eğitimin kalitesini artırmayı ve sektörel iş birliğiyle eğitim süreçlerini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Özel sektörle iş birlikleri artırılarak öğretim programları güncellenecek, staj ve işbaşı eğitim programları yaygınlaştırılacak ve öğrencilerin mezun olduktan sonra istihdama katılımları sağlanarak özel sektörün mesleki eğitim sürecine katılımı artırılacaktır. Ayrıca mezun takip sistemi kurulacak, iş gücü piyasası performansları analiz edilip paydaşlarla paylaşılacaktır. Hayat boyu öğrenmeye katılım artırılacak, sosyal yardım yararlanıcılarının istihdama katılımı için meslek edindirme faaliyetleri geliştirilecektir. Mesleki eğitimin uluslararası boyuta taşınması için yabancı yatırımcılar ile nitelikli iş gücü çekim merkezi oluşturulacaktır. Belge, temelde mesleki eğitime erişimi artırarak ülke kalkınmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Erken yaşlarda bireylerin yetenek ve kapasitelerinin keşfedilerek bilim, teknoloji ve meslekî kariyer alanlarında uygun kabiliyetleri geliştirebileceği alanlara yönlendirilmesi, ayrıca kişisel ilgi alanları dikkate alınarak kültür, sanat, spor ve dil yetkinlikleri kazandırılarak genç yaşta belirli alanlarda beceri sahibi, üretken ve sosyal birer vatandaş olarak toplumsal iş bölümünde yer almalarının sağlanması hedeflenmektedir. Bu kapsamda 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında eğitime ilişkin politika ve tedbirler, On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028) dikkate alınarak geliştirilmiştir.
Söz konusu üst düzey politika belgelerine ek olarak Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 2024-2028 Stratejik Planı, Bakanlığın temel amaçlarını, hedeflerini ve önceliklerini belirleyen üst düzey politika belgelerinden biridir. 2024 yılı Ocak ayında yayımlanan Stratejik Plan, ülkemizin Türkiye Yüzyılı hedeflerine ulaşması için eğitimde erişim ve fırsat eşitliğinin güçlendirilmesi, öğretmenlerimizin meslekî ve kişisel gelişimlerine çok boyutlu destek sağlanması, beceri ve süreç odaklı ölçme ve değerlendirme mekanizmasının geliştirilmesi, öğretim programlarının çağın ihtiyaçlarına cevap verecek ve geleneksel kültürümüzü ihtiva edecek şekilde sürekli güncellenmesi, uluslararası ve yurt dışı eğitim iş birliklerinin sağlanması, meslekî eğitimin güçlendirilmesi, millî ve manevi değerlerin korunması konularına odaklanmaktadır. Stratejik Plana göre Türk Millî Eğitim Sisteminin misyonu, “Nitelikli eğitim kadromuzla, uluslararası standartlarda programlar çerçevesinde, tüm farklılıkları göz önünde bulundurarak bireylerin zihinsel, bedensel, sosyal ve Türkçe dil gelişimini destekleyen, ülkemizin ihtiyaç duyduğu iş gücünü karşılayan, becerileri ölçen yeni bir eğitim sistemiyle millî, manevi ve kültürel değerlere bağlı, sağlıklı nesiller yetiştirmek” olarak tanımlanmıştır. Vizyon ise, “İstiklalden istikbale, Türkiye Yüzyılı’nı inşa edecek nesiller yetiştirmek” olarak belirlenmiştir.
2025-2027 Orta Vadeli Programı; erken yaşta yetenek keşfi, kaliteli okul öncesi eğitim, meslekî eğitimde kamu-özel sektör iş birliği ve dijital dönüşümle uyumlu iş gücü piyasası hedeflemektedir. Genç, kadın ve özel gereksinimli bireyler için istihdamı artıran aktif iş gücü politikaları, girişimcilere yönelik hibe destekleri ve meslekî beceri geliştirme programları planlanmaktadır. Ayrıca yükseköğretim kontenjanları iş gücü ihtiyaçlarıyla uyumlu hâle getirilecek, stratejik alanlarda nitelikli iş gücü yetiştirilecek ve üniversite-özel sektör iş birliği güçlendirilecektir. Ar-Ge destekleri artırılacak, meslekî eğitim müfredatları güncellenecek ve yaşam boyu öğrenmeye katılım teşvik edilecektir. Afet hazırlığı ve yabancı girişimcilere yönelik programlarla ekonomik büyüme desteklenecektir.
Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi, meslekî eğitimin kalitesini artırmayı ve sektörel iş birliğiyle eğitim süreçlerini güçlendirmeyi hedeflemektedir. Özel sektörle iş birlikleri artırılarak öğretim programları güncellenecek, staj ve işbaşı eğitim programları yaygınlaştırılacak ve öğrencilerin mezun olduktan sonra istihdama katılımları sağlanarak özel sektörün mesleki eğitim sürecine katılımı artırılacaktır. Ayrıca mezun takip sistemi kurulacak, iş gücü piyasası performansları analiz edilip paydaşlarla paylaşılacaktır. Hayat boyu öğrenmeye katılım artırılacak, sosyal yardım yararlanıcılarının istihdama katılımı için meslek edindirme faaliyetleri geliştirilecektir. Mesleki eğitimin uluslararası boyuta taşınması için yabancı yatırımcılar ile nitelikli iş gücü çekim merkezi oluşturulacaktır. Belge, temelde mesleki eğitime erişimi artırarak ülke kalkınmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.