3.1.1. Finansman 

Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kademelerindeki resmî eğitim kurumları büyük ölçüde merkezi yönetim bütçesi ile finanse edilmektedir. Bu kapsamda, resmî eğitim kurumlarının eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdürebilmeleri amacıyla ihtiyaç duydukları sınıf donatımları ile laboratuvar araç-gereçleri ve malzemeleri başta olmak üzere, bakım-onarım ve ısınma giderlerine yönelik bütçe planlaması ve ödenek tahsisi işlemleri merkez teşkilata bağlı ilgili birimler tarafından yürütülmektedir. Mevcut okul ve pansiyonların derslik ve laboratuvar donatım ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra yeni açılan veya açılması planlanan okul, kurum, pansiyon ve ek binalar ile alan, dal ve bölümler için de donatım planlamaları merkez teşkilata bağlı ilgili birimlerce yapılmaktadır. Bu doğrultuda ihtiyaç duyulan malzemeler temin edilerek ilgili kurumlara sevk edilmekte ve/veya gerekli hallerde doğrudan genel bütçeden ödenek tahsisi yapılmaktadır.

Bu kademelerdeki resmî okullarda görevli personelin maaş ve ücretleri, taşınır ve taşınmazlar için yapılan harcamalar, öğretim araç-gereçleri ile diğer işletme giderlerinin büyük bölümü merkezi yönetim bütçesi kaynaklarından karşılanmaktadır. Okul aile birlikleri; velilerden, çocuk kulüplerinden aldıkları katkılardan, yaptıkları çeşitli etkinlikler ve birliklere yapılan bağışlardan kaynak sağlamaktadır.

3.1.1.1. Okul Öncesi Eğitimin Finansmanı

Okul öncesi eğitimi ücretsiz olup anaokulları, ana sınıfları ile uygulama sınıfları aracılığı ile sunulmaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında beslenme, temizlik ve eğitim araç-gereçleri için ailelerin ekonomik durumunu zorlamayacak şekilde maddi katkı talep edilebilmektedir. Okul öncesi kurumlara; okulun öğrenci sayısına, derslik sayısına ve kurumun bulunduğu bölgeye göre ödenek verilmektedir. Okul öncesi eğitim kurumlarına, söz konusu kaynakların yanında öğrenci ailelerinden, il özel idareleri bütçelerinden, proje fonları ve bağışlardan, belediyelerden, özel kişi, kurum ve kuruluşlardan da maddi katkılar sağlanmaktadır.

Okul öncesi eğitim kurumlarının donatım, menkul ve gayrimenkul bakım-onarım giderleri ile ısınma amaçlı yakacak ihtiyaçlarına yönelik ödeneklerin planlanması, tahsisi ve takibi ilgili merkezi birimler tarafından yürütülmektedir. Bu doğrultuda, yeni açılan veya açılması planlanan okul ve kurumların donatım ihtiyaçları belirlenmekte olup gerekli malzeme temini ve sevkiyatı gerçekleştirilmekte ve/veya gerekli ödenekler genel bütçeden ilgili kurumlara tahsis edilmektedir.

3.1.1.2. İlköğretimin Finansmanı

İlköğretim okulları, merkezî yönetim bütçesi ile finanse edilmekte olup zorunlu ve 4 yıl süreli olan ilkokullar, ortaokullar, imam hatip ortaokulları, spor ortaokulları, müzik ortaokulları ve meslek ortaokullarından oluşmaktadır.  Bu okullarımıza, büyükşehir belediyeleri ile il özel idareleri bütçelerinden ve bağışlardan da katkı sağlanmaktadır. 
İlköğretim okullarının donatım, menkul ve gayrimenkul bakım-onarım giderleri ile ısınma amaçlı yakacak ihtiyaçlarına yönelik ödeneklerin planlanması, tahsisi ve takibi merkez teşkilata bağlı ilgili birimler tarafından yürütülmektedir. Ayrıca, yeni açılan veya açılması planlanan ilköğretim kurumlarının donatım ihtiyaçları belirlenmekte olup ihtiyaç duyulan malzemelerin temini ve sevkiyatı sağlanmakta ve/veya genel bütçeden ilgili kurumlara ödenek tahsisi yapılmaktadır.

3.1.1.3. Ortaöğretimin Finansmanı

Ortaöğretim, zorunlu ve 4 yıl süreli olan genel ortaöğretim, mesleki ve teknik ortaöğretim ile din öğretimi okullarından oluşmaktadır. Ortaöğretim okulları, merkezi yönetim bütçesi ile finanse edilmekte olup bu okullarımıza büyükşehir belediyeleri ile il özel idareleri bütçelerinden ve bağışlardan da katkı sağlanmaktadır. Ayrıca mesleki ve teknik eğitim okulları döner sermaye gelirleri de elde etmektedir. Mesleki eğitim işletmelerinde beceri eğitimi alan aday çırak ve çıraklar için ayrılan kaynaklar da finansman kaynakları arasındadır. Ortaöğretim kurumları ile bu kurumlara bağlı pansiyonlar için donatım ihtiyaçlarının planlanması ve ödeneklerin gönderilmesi işlemleri merkez teşkilata bağlı ilgili birimler tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda, yeni açılan ya da açılması planlanan okul, kurum, pansiyon ve ek binalar ile alan, dal ve bölümler yönelik ihtiyaç duyulan donatım malzemeleri belirlenmekte olup temin ve sevkiyat süreçleri gerçekleştirilmekte ve/veya genel bütçeden ilgili kurumlara ödenek tahsisi yapılmaktadır.

3.1.2. Mali Yönetim ve  Kontrol 

Temel eğitim okulları için ayrılan bütçe kaynakları, il millî eğitim müdürlükleri kanalıyla okullar tarafından kullanılmaktadır. İlköğretim okullarında bütçenin etkin kullanılması için, okul bazlı bütçe modülü oluşturulmuştur. Ortaöğretim okullarına ayrılan bütçe ödenekleri ise doğrudan okullar tarafından kullanılmaktadır. Bu okullarda açılan özel eğitim sınıfları ile destek eğitim odaları için de ayrı ödenek sağlanmaktadır. Ayrıca, taşıt giderleri, hizmet binası kiraları, personel yollukları, aboneliğe bağlı ödeme işlemleri ve taşra teşkilatının tüketim ödenekleri gibi harcamaların planlanması ve takibi ilgili merkezi birimlerce yürütülmektedir.

3.1.3. Ücretsiz Kamu Eğitimi

MEB Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Yönetmeliği kapsamında yürütülen Öğrenci Taşıma Uygulaması ile 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ile tanınan eğitim hakkından yoksun kalması muhtemel ilköğretim, ortaöğretim ve özel eğitim okul/kurum/sınıflarına devam eden öğrenciler ile yaygın eğitim hizmetinden yararlanan özel eğitim kursiyerlerinin resmî okul/kurumlara taşıma yoluyla eğitime erişimleri ücretsiz olarak sağlanmaktadır. Uygulama kapsamında taşınan özel eğitim öğrenci/kursiyerleri dışındaki ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine ücretsiz öğle yemeği hizmeti sunulmaktadır. İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine öğrenci taşıma uygulaması kapsamında öğle yemeği verilen okullarda açılan özel eğitim sınıflarına devam eden öğrenciler de bu hizmetten ücretsiz olarak yararlandırılmaktadır. 
İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin ücretsiz taşınma giderleri merkezi yönetim bütçesinden, ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine sunulan ücretsiz öğle yemeği ile özel eğitim öğrencilerinin ücretsiz taşınma giderleri, sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik fonundan aktarılan kaynaklardan karşılanmaktadır. 
Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği doğrultusunda, genel bütçeden karşılanan ödenekle resmî özel eğitim okullarında gündüzlü olarak eğitimlerini sürdüren öğrencilere ücretsiz öğle yemeği hizmeti sunulmaktadır. 
Eğitimde imkân ve fırsat eşitliği kapsamında, tüm kademelerde ücretsiz ders kitabı dağıtımı yapılmakta olup ücretsiz ders kitaplarının finansmanı sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik fonundan aktarılan kaynaklardan sağlanmaktadır.
Ayrıca eğitimde imkân ve fırsat eşitliği kapsamında, Yatılı Bölge Ortaokullarında barındırılan tüm öğrenciler ile pansiyonda kalmak isteyen ortaöğretim öğrencilerinden maddi durum tespit çalışması sonucu belirlenenlere ücretsiz barınma hizmeti sunulmakta ve bu giderler merkezi yönetim bütçesinden karşılanmaktadır.

3.1.4. Öğrenci Ailelerine Mali Destek

ASHB ile MEB arasında yapılan protokol çerçevesinde ‘Şartlı Eğitim Yardımı Programı’ uygulanmakta olup ihtiyaç sahibi ailelere, çocuklarını düzenli olarak okula göndermeleri şartıyla her ay eğitim yardımı verilmektedir. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’ndan karşılanan şartlı eğitim yardımıyla 2003 yılından 2024 yılına kadar ilköğretim ve ortaöğretimdeki öğrencilerin ebeveynlerine toplam 11 milyar 490 milyon 611 bin 316 TL ödeme yapılmıştır.

3.1.4.1. Özel Eğitime İhtiyacı Olan Öğrenci Ailelerine Mali Destek

ASHB tarafından Sosyal Yardım Programı kapsamında, özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin okullara erişiminin sağlanması amacıyla MEB ile iş birliği içerisinde destek sağlanmaktadır. Program, MEB’e kaynak transferi şeklinde yürütülmektedir.

3.1.5. Öğrenciler için Mali Destek

Anayasanın 42. Maddesine göre “Devlet, maddi imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar.” hükmü gereğince eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla; eğitime erişimde zorlanan öğrencilere parasız yatılılık ve bursluluk imkânı sağlanmaktadır. Parasız Yatılılık ve Bursluluk Sınavında başarılı olan öğrencilere eğitim desteği olarak burs ve parasız yatılılık imkânı sağlanmaktadır. Ayrıca, özel eğitim okulları ile meslekî ve teknik Anadolu liselerinde okuyan ve ekonomik durumu iyi olmayan gündüzlü öğrenim gören öğrenciler için ücretsiz öğle yemeği hizmeti sunulmaktadır. Meslekî ve teknik Anadolu liselerinde öğrenim gören ve Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında işletmede mesleki (beceri) eğitime katılan her bir öğrenci için, beceri eğitimi ve staj yaptıran işletmelere devlet katkısı kapsamında ödemeler yapılmaktadır. Beceri eğitimi ve staj yaptıran işletmelere; öğrencilere ödenmek zorunda olunan ve asgari ücretin en az %30’una tekabül eden miktarın (işletme büyüklüğüne göre) 2/3’ü ya da 1/3’ü (Mesleki Eğitim Merkezi programı ustalık eğitimi öğrencileri için %50 si) devlet katkısı olarak ödenmektedir. Bu uygulama ile işletmelerin daha çok öğrenciye beceri eğitimi ve staj imkânı sağlanmasının önü açılmıştır. Böylece öğrencilerin işletmelerde gerçek iş ortamında yaptıkları beceri eğitimleri ve stajlarla nitelikli bir mesleki eğitim alması hedeflenmiştir. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında meslekî ve teknik ortaöğretim öğrencilerinin alan eğitimlerine başladıkları tarihten itibaren iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı sigortalanmaları sağlanmıştır.

Meslekî Eğitim Kanunu’nda aşağıda belirtilen değişiklikler yapılmıştır:

• Meslekî eğitim merkezlerinde eğitim gören öğrencilerin her ay aldıkları asgari ücretin üçte biri kadar meblağının, tamamı devlet tarafından ödenmektedir.
• Kalfalık yeterliğini kazanan meslekî eğitim merkezi 12’nci sınıf öğrencilerine yapılacak ödemeler, asgari ücretin yüzde ellisinden az olamaz şeklinde düzenlenmektedir.
• Aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde meslekî eğitim gören, staj ve tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilerin ücretlerine yapılan devlet katkısı ödemeleri, 2021-2022 eğitim öğretim yılından itibaren on eğitim öğretim yılı uzatılabilmektedir.
• Meslekî eğitim merkezi programlarına kayıtlı öğrenci sayısı ise 453 bin 469’a ulaşmıştır (MEB 2025 Bütçe Raporu).
• Eğitimde imkân ve fırsat eşitliği kapsamında, tüm kademelerde ücretsiz ders kitabı dağıtımı yapılmaktadır. 2024-2025 eğitim öğretim yılında meslekî ve teknik ortaöğretim öğrencilerine 53 alan ve 114 dala ait 883 çeşit ders araç-gereçleri öğrencilere ücretsiz dağıtılmıştır. 

3.1.6. Özel Öğretim

Türkiye’de, özel öğretim kurumları finansal açıdan özerkliğe sahiptir. Ulusal eğitim mevzuatı çerçevesinde kendi politikalarını oluşturup bu doğrultuda iş ve işlemler gerçekleştirebilirler. Özel öğretim kurumlarında yapılan iş ve işlemlerin denetimleri MEB tarafından yapılır. 

Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında MEB’e bağlı olarak eğitim faaliyeti yürüten özel okulların desteklenmesi amacıyla 2014-2015 eğitim ve öğretim yılından itibaren bu okullarda öğrenim gören Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı öğrenciler için, resmî okullarda öğrenim gören bir öğrencinin okul türüne göre her kademede okulun öğrenim süresini aşmamak üzere, eğitim ve öğretim desteği verilmeye başlanmıştır. 

Okulun bulunduğu yörenin kalkınmada öncelik derecesi ve gelişmişlik durumu, öğrencinin ailesinin  gelir düzeyi, eğitim bölgesinin öğrenci sayısı, desteklenen öğrenci ve öğrencinin gideceği okulun başarı seviyeleri ile öncelikli öğrenciler gibi ölçütler ayrı ayrı veya birlikte dikkate alınarak verilen eğitim ve öğretim desteği uygulaması organize sanayi bölgelerinde açılan meslekî ve teknik Anadolu liselerinde devam etmektedir. 

Mesleki ve teknik eğitimde kaliteyi ve istihdamı artırmak amacıyla, organize sanayi bölgelerinde açılan özel meslekî ve teknik Anadolu liselerinde öğrenim gören her öğrenci için 2012-2013 eğitim ve öğretim yılından itibaren eğitim ve öğretim desteği verilmektedir. Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında meslekî eğitimde özel sektör katkısının artırılmasını sağlamak üzere organize sanayi bölgeleri içinde ve dışında açılmış özel meslekî ve teknik Anadolu liselerinde belirlenen alanlarda öğrenim gören öğrenciler için her yıl MEB ile Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB) tarafından müşterek olarak belirlenen tutarda eğitim ve öğretim desteği ödemesi yapılmaktadır. Ayrıca 6 Şubat 2023 depreminden etkilenen Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya illeri ile Gaziantep ilinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki özel okullarda öğrenim gören öğrenciler için 2023- 2024 eğitim ve öğretim yılından itibaren eğitim ve öğretim desteği verilmektedir. 

1 Haziran 2006 tarihi itibarıyla rehberlik ve araştırma merkezleri bünyesinde özel eğitim değerlendirme kurulları tarafından destek eğitimi almaları uygun görülen özel eğitin ihtiyacı olan öğrencilerin eğitim giderleri, sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın MEB tarafından karşılanmaktadır. Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine destek eğitim hizmeti karşılığında tahsis edilecek ödeneği belirlemeye HMB yetkilidir. 

Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na göre kurumlar, öğrenim gören öğrenci sayısının yüzde üçünden az olmamak üzere ücretsiz öğrenci okutmakla yükümlüdür. Ücretsiz okutulacak öğrencilerin özel öğretim kurumlarına başvuru şartları, valiliklerce yapılacak iş ve işlemler ile benzeri hususlar MEB tarafından hazırlanan kılavuzda düzenlenmektedir. Bunun yanı sıra 2025 yılı itibarıyla bu çocuklar yerleştirildikleri özel öğretim kurumlarından servis ücreti hariç olmak üzere yemek, kahvaltı, pansiyon/yatakhane, kitap, kırtasiye, kıyafet, etüt, uluslararası diploma ve sertifika programı gibi hizmetlerden ücretsiz yararlandırılmaktadır.