13.5. Yükseköğretimde Uluslararasılaşmanın Diğer Boyutları
13.5.1. Müfredat Geliştirmede Avrupa Boyutu, Küresel ve Kültürlerarası Boyut
Yükseköğretim sistemlerinde şeffaflık, tanınırlık ve hareketlilik süreçlerinin arttırılması amacı ile 1999 yılında Bologna Bildirgesi’yle başlatılan Bologna Süreci’ne Türkiye 2001 yılından itibaren üyedir.
Türkiye Avrupa Yükseköğretim Alanı ile uyumlaşma sürecinde Lizbon Sözleşmesi’ne taraftır. 2020 yılı Bologna Süreci Uygulama Raporu’na göre, Türkiye yükseköğretimdeki öğrenci sayısı bakımından Avrupa Yükseköğrenim Alanındaki en yüksek öğrenci sayısına sahip birinci ülke konumundadır. TYÇ’nin AYÇ ile referanslama süreci kapsamında yapılan çalışmalar MYK koordinasyonunda 2014 yılı içinde yürütülmeye başlatılmıştır. Yükseköğretime ilişkin esasların da yer aldığı “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” 19/11/2015 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Komisyonunun 2008/C 111/01 sayılı Tavsiye Kararı doğrultusunda; 2010 yılında Türkiye’de de ulusal yeterlilik geliştirme ve AYÇ ile referanslama çalışmalarına başlanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda 2017 yılında Türkiye Referanslama Raporu hazırlanmış ve TYÇ AYÇ ile referanslanmıştır. TYÇ’nin uygulanmasında önemli değişiklikler olduğu için TYÇ’nin AYÇ’ye tekrar referanslanmasına karar verilmiştir. Bu bağlamda tekrar referanslama süreci 2025 yılında tamamlanacaktır.
TYÇ’nin yürürlüğe girmesi ve AYÇ’ye referanslanmasıyla birlikte Avrupa düzeyinde, eğitim öğretim sistemlerinin modernizasyonu için son dönemlerde geliştirilen EUROPASS, kredi transfer ve kalite güvence sistemi gibi araçların ülkemizde daha kolay uygulanması, beceri ve yeterliliklerin şeffaf ve karşılaştırılabilir şekilde gösterilmesi sağlanarak uluslararası hareketliliğin desteklenmesi amaçlanmaktadır.
TYÇ’nin uygulanması kapsamında 16/02/2022 tarihinde Yükseköğreti̇m Mezuni̇yet Belgeleri̇nde Türki̇ye Yeterli̇li̇kler Çerçevesi̇ Logosunun Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar yürürlüğe girmiştir. Bu düzenlemeyle birlikte yükseköğretim diplomalarında ve eklerinde TYÇ logosu kullanılmaktadır. Ayrıca 12/08/2023 tarih ve 32277 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına dair Yönetmeliğe göre Bilim Alanı Danışma Komisyonu tarafından verilecek denklik ile ilgili kararların, TYÇ kazanımları ve ilgili programın Türkiye’deki ilgili mevzuat ve program kazanımlarını dikkate alarak yapılacak incelemeler sonucunda verileceği hükme bağlanmıştır.
13.5.2. Ortaklık ve Ağlar
Türk yükseköğretim sisteminin günümüzdeki en önemli paydaşını AB oluşturmaktadır. Erasmus+ ve karşılıklı anlaşmalar kapsamında öğrenci ve öğretim elemanı transferleri, yükseköğretimin tüm seviyelerinde öğrenci ziyaretleri ve dönemlik eğitim görme imkânı gibi çalışmalar son on yılda artarak hız kazanmıştır. AB ile sürdürülen bu çalışmalar dışında yükseköğretimde, çok fazla olmasa da ABD Dış Mübadele Komisyonunun sağladığı Fullbright bursları, çeşitli ülkelerle gerek MEB’in gerekse YÖK’ün yaptığı anlaşmalarla çeşitli ortaklıklar sağlanmaktadır.
Devlet memurlarının yurt dışında lisansüstü (yüksek lisans, doktora) eğitim yapabilmesi için Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik’te yer alan hükümler doğrultusunda kurumlara kontenjan tahsis edilmektedir. Kurumlar yurt dışına gönderecekleri devlet memurlarının seçiminde kullandıkları kriterler arasında personelin hizmet süresi ile sınavdan almış oldukları (YDS, TOEFL, IELTS) yabancı dil puanı da bulunmaktadır. Bütçe imkânları ile finanse edilerek yurt dışına giden personel, yurt dışında bulunduğu sürenin en az iki katı kadar süreyle kendisini gönderen devlet kurumunda çalışmakla yükümlüdür.
Erasmus+ Programı kapsamında yer alan Jean Monnet faaliyetleri, dünya çapında AB çalışmalarında araştırma ve öğretme konusunda iyileştirmeyi amaçlar. Üniversite öğrencileri ve genç profesyonellerin AB konularında bilgi sahibi olmalarını sağlamak ve akademik camia ile politika yapıcılar arasındaki diyaloğu güçlendirmek üzere hazırlanabilen projelerdir. Jean Monnet projelerinin hedef kitlesi, AB konularında uzmanlaşmış akademisyen/araştırmacıları bulunan ve AB konularında öğretme ve araştırma kapasitesini artırmak isteyen yükseköğretim kurumlarıdır. Avrupa Komisyonu merkezli projeler olduğundan başvurular doğrudan Brüksel’deki Avrupa Eğitim ve Kültür Yürütme Ajansına sunulur.