10.5. Yükseköğretim Yönetim Kadrosu
Yükseköğretime bağlı eğitim ve araştırma kurumlarında görev yapan yönetim personelinin çalışma esasları, Yükseköğretim Kanunu’na göre üniversite organları, rektör, senato, yönetim kurulu olarak belirlenmiştir.
10.5.1. Atama ve Görevlendirmeler
10.5.1.1. Rektör ve Rektör Yardımcıları
Devlet ve vakıf üniversitelerinin rektörleri, Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Vakıf üniversitelerinde rektör ataması, mütevelli heyetinin teklifi üzerine gerçekleştirilir. Rektör, üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsünü tüzel kişilik olarak temsil eder. Rektörlerin yaş haddi 67 olarak belirlenmiş olup rektörlük süresi boyunca bu yaş sınırı dikkate alınmaz.
Rektör, çalışmalarına yardımcı olmak üzere üniversitenin aylıklı profesörleri arasından en fazla üç rektör yardımcısı seçebilir. Ancak merkezi açık öğretim hizmeti veren üniversitelerde bu sayı beşe kadar artırılabilir. Rektör yardımcıları, rektör tarafından atanır ve rektör bulunmadığında ona vekâlet eder. Rektör, görevinden iki haftadan fazla uzak kalırsa YÖK’e bilgi verir; vekâlet altı aydan fazla sürerse yeni bir rektör atanır.
10.5.1.2. Üniversite Senatosu
Senato; rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar ve fakülteler tarafından üç yıl süreyle seçilen öğretim üyeleri ile rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokul müdürlerinden oluşur. Senato, her eğitim öğretim yılının başında ve sonunda olmak üzere yılda en az iki kez toplanır. Ancak rektör gerekli gördüğünde olağanüstü toplantılar düzenleyebilir. Senatonun temel görevi, üniversitenin akademik politikalarını belirlemek, eğitim öğretim programlarını onaylamak ve bilimsel faaliyetleri düzenlemektir.
10.5.1.3. Üniversite Yönetim Kurulu
Üniversite yönetim kurulu, rektör başkanlığında dekanlardan ve üniversitenin farklı akademik birimlerini temsil eden senato tarafından dört yıl için seçilecek üç profesörden oluşur. Rektör yardımcıları, oy hakkı olmaksızın yönetim kurulu toplantılarına katılabilir. Yönetim kurulu, akademik ve idari konulara ilişkin kararlar alarak üniversitenin işleyişini düzenler ve eğitim öğretim faaliyetlerini koordine eder.
10.5.2. Fakülte Yönetimi ve Organları
10.5.2.1. Dekan ve Dekan Yardımcıları
Dekan, fakültenin ve akademik birimlerinin temsilcisi olup rektörün önerisiyle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından üç yıl süreyle atanır. Dekan, görev süresi dolduğunda yeniden atanabilir. Dekan, kendisine yardımcı olmak üzere en fazla iki öğretim üyesini dekan yardımcısı olarak seçer. Açık öğretim fakültelerinde ise dört dekan yardımcısı atanabilir. Dekanın görevi başında olmadığı durumlarda yardımcılarından biri vekâlet eder. Eğer vekâlet süresi altı ayı aşarsa yeni bir dekan atanır.
10.5.2.2. Fakülte Kurulu
Fakülte kurulu, dekanın başkanlığında bölüm başkanları, enstitü ve yüksekokul müdürleri ile fakültedeki profesör, doçent ve doktor öğretim üyeleri arasından üç yıl için seçilen akademisyenlerden oluşur. Fakülte kurulu, normal şartlarda her yarıyıl başında ve sonunda toplanır. Dekan gerekli gördüğünde kurul olağanüstü toplantıya çağrılabilir. Fakülte kurulu, eğitim öğretim programlarını, sınav ve akademik değerlendirme esaslarını belirler.
10.5.2.3. Fakülte Yönetim Kurulu
Fakülte yönetim kurulu, dekan başkanlığında, fakülte kurulu tarafından üç yıl için seçilen üç profesör, iki doçent ve bir doktor öğretim üyesinden oluşur. Fakülte yönetim kurulu, eğitim öğretim ve araştırma faaliyetlerini düzenler, akademik ve idari konularda kararlar alır. Gerekli görüldüğünde geçici çalışma grupları ve koordinatörlükler oluşturabilir.
10.5.3. Enstitü Yönetimi ve Organları
10.5.3.1. Enstitü Müdürü ve Yardımcıları
Enstitü müdürü, üç yıl için fakülte dekanının önerisiyle rektör tarafından atanır. Rektörlüğe bağlı enstitülerde ise doğrudan rektör tarafından atanır. Müdür, enstitüde görevli öğretim elemanları arasından en fazla iki yardımcı atayabilir. Müdürün görevi başında olmaması durumunda vekâlet süreci dekanlıkta olduğu gibi işletilir.
10.5.3.2 Enstitü Kurulu ve Yönetim Kurulu
Enstitü kurulu, müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ve ana bilim dalı başkanlarından oluşur. Enstitü yönetim kurulu ise müdürün belirlediği altı aday arasından seçilecek üç öğretim üyesi ile müdür yardımcılarından oluşur. Bu kurullar, fakülte kurulu ve yönetim kurulunun görevlerini enstitü düzeyinde yerine getirir.
10.5.4. Yüksekokul Yönetimi ve Organları
10.5.4.1. Yüksekokul Müdürü ve Yardımcıları
Yüksekokul müdürü, üç yıl için fakülte dekanının önerisiyle rektör tarafından atanır. Rektörlüğe bağlı yüksekokullarda doğrudan rektör tarafından atanır. Müdür, yüksekokulda görev yapan öğretim elemanları arasından en fazla iki yardımcısını seçerek atar. Müdürün yokluğunda vekâlet süreci dekanlarda olduğu gibi işler.
10.5.4.2. Yüksekokul Kurulu ve Yönetim Kurulu
Yüksekokul kurulu, müdür başkanlığında, müdür yardımcıları ve bölüm başkanlarından oluşur. Yönetim kurulu ise müdür yardımcıları ve müdür tarafından belirlenen altı aday arasından seçilecek üç öğretim üyesinden oluşur. Yüksekokul yönetim organları, fakülte kurulu ve fakülte yönetim kuruluna verilen görevleri yüksekokul düzeyinde yerine getirir.
10.5.5. Yükseköğretim Kurumlarının Yönetim Yapısı ve İşleyişi
Yükseköğretim kurumları; rektörlük, fakülte, enstitü ve yüksekokul organları ile senato ve yönetim kurulları aracılığıyla yönetilmektedir. Rektör, üniversitenin genel yönetiminden sorumlu olup akademik, idari ve Malî süreçleri koordine eder. Fakülteler, enstitüler ve yüksekokullar ise akademik faaliyetlerin yürütülmesi ve geliştirilmesine yönelik kararlar alır. Bu yönetim mekanizmaları, üniversitelerin bilimsel ve akademik çalışmalarının sürdürülebilirliğini sağlamak, eğitim öğretim süreçlerini verimli bir şekilde yönetmek ve yükseköğretim politikalarını belirlemek amacıyla oluşturulmuştur.