Skip to main content
European Commission logo
EACEA National Policies Platform:Eurydice
Mesleki Eğitim ve Yetişkin Eğitiminde Ulusal Reformlar

Türkiye

14.Devam Eden Çalışmalar ve Politika Geliştirme

14.3Mesleki Eğitim ve Yetişkin Eğitiminde Ulusal Reformlar

Last update: 14 December 2023

2023

2023 Temmuz ayı itibarıyla ulusal çapta reform bulunmamaktadır. Bu yıl içinde gerçekleşecek reformlar burada sunulacaktır.

2022

Mesleki Eğitim ve Sektör İş Birliği, Açılacak Olan "15 Mükemmeliyet Merkezi" ile Güçlendirilecektir.

Açılacak mükemmeliyet merkezleriyle, öğretmen ve idarecilerin eğitimine odaklanılarak sosyal ortaklar ve özel sektör arasındaki iş birliği artırılacaktır.  İş başı öğrenme ve uzaktan öğrenme metotlarıyla mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin özel alan yeterliliklerin geliştirilmesi sağlanacaktır. Bu merkezler, mesleki alan, mesleki yabancı dil, mesleki eğitime yönelik matematik ve fen alanlarında öğretmenlerin sürekli gelişimini sağlayacaktır.

Sektörel mükemmeliyet merkezlerinden 14'ü 25 mesleki alanını, 1'i ise mesleki yabancı dil, mesleki eğitime yönelik matematik ve fen bilimleri alanlarını kapsamaktadır

2021

Mesleki Eğitimde 1000 Okul Projesi



Proje Amacı: Akademik başarı, devamsızlık, sınıf tekrarı, örgün eğitim dışına çıkma ve disiplin cezası oranları ile eğitim ortamları ve bulunduğu çevrenin sosyal ve ekonomik şartları itibariyle diğer okullara nispeten dezavantajlı durumda olan okulların yapılacak bir dizi iyileştirme çalışması ile belirtilen sorunlarının çözülerek, temelde okullar arasındaki başarı farklılıklarının giderilmesi, Ülkemiz genelinde sektörün taleplerine duyarlı, istihdam odaklı ve paydaşlarla iş birliği içinde sürekli yenilenen bir mesleki ve teknik eğitimin sunulması amaçlanmıştır.

Proje Takvimi: Ocak 2021- Aralık 2021 (12 ay)

Proje Bütçesi: 700.000.000 TL

Proje İş Birlikleri:

·    Millî Eğitim Bakanlığı ilgili Genel Müdürlükleri

·    İl/ilçe ve okul/kurum müdürlükleri

Planlanan Faaliyetleri: 

·    Öğretmen ve yöneticilerin desteklenmesi,

·    Eğitim ortamlarının iyileştirilmesi,

·    Öğrencilere yönelik olarak akademik ve temel beceri eğitimlerinin desteklenmesi,

·    Öğrencilerin kişisel gelişimlerine yönelik çalışmaların yapılması,

·    Öğrenci velilerine yönelik destek çalışmalarının yapılması sağlanacaktır.

Öğretim Programları

Mesleki ve teknik eğitimde 55 alan ve 203 dalda eğitim verilirken yeni yapıda alan ve dallarda sadeleşmeye gidilmiş olup 47 alan ve 105 (Ek-2) dalda uygulama temelli eğitim programları hazırlanarak eğitim verilmeye başlanmıştır. Öğrencilerin mesleklerine özgü derslerle geç tanışmalarının önüne geçilerek yeni programda meslek derslerinin dokuzuncu sınıfta başlaması sağlanmıştır.

Sektörle imzalanan işbirliği protokolleri kapsamında sektörün ihtiyacına göre özel programlar hazırlanmış ve mesleki eğitimde uygulanmaya başlamıştır. Mesleki ve teknik Anadolu liselerinde eğitim gören öğrencilerin 12. sınıfa geldiğinde kariyer planlamalarına destek olmak amacıyla "Akademik Paket" modeli hayata geçirilmiştir.

Mesleki ve teknik Anadolu liselerinde güncellenen programlar doğrultusunda uygulama ağırlıklı yeni ders kitapları hazırlanmıştır. Bu kitaplar, fırsat ve imkân eşitliği ile birlikte mesleki ve teknik eğitimin etkili bir şekilde sürdürülmesini sağlamak amacıyla ilk kez ücretsiz kitap kapsamına 2020 yılından itibaren alınarak okullarda yaşanılan öğrencilerin ders kitabına ulaşamama sorunu çözüme kavuşturulmuştur.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda tarihi değişiklik yapılmıştır.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda yapılan birinci değişikliğe göre mesleki eğitim merkezlerinde eğitim gören öğrencilerin her ay aldıkları asgari ücretin üçte biri kadar ücretin tamamı, artık devlet tarafından ödenecektir.

İkinci değişiklik ile de üçüncü sınıf sonunda kalfa olan öğrencilerin aldıkları ücret, asgari ücretin üçte birinden artık asgari ücretin yarısına yükseltilmiştir.

Üçüncü değişiklik ile işletmede beceri eğitim ve staj için Devlet desteği5 yıldan 10 çıkarılmıştır.

2021 yılı Aralık ayı sonunda 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda yapılan değişiklikler meyvesini vermeye başladı. Düzenleme sonrası mesleki eğitim merkezlerine kayıtlı öğrenci sayısı, 159 binden 320 bine çıkmıştır.

Mesleki Eğitimde Üretimin Artırılması

Mesleki ve teknik ortaöğrenim kurumlarının döner sermaye gelirlerinden alınan %15’lik hazine kesintisi %1’e düşürülmüştür. Böylece döner sermayelerin üretim kapasiteleri artırılarak daha fazla öğrencinin gerçek iş ortamında eğitim almasının önünü açılmış ve döner sermaye gelirleri bir önceki yıla göre %43 oranında artış göstererek ülke ekonomisine katkı sağlamıştır.  Meslek liselerinde üretimden elde edilen gelir, 2020 yılına göre, yüzde 131 artarak 1 milyar 162 milyon lira bandına ulaştı. Döner sermaye işletmesi olan mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarının 2020 yılı ilk on iki aylık döneminde öğrencilere ödediği ücret 30.589.489 TL iken %59 artış ile 2021 yılı ilk on iki aylık döneminde 48.631.086 TL olmuştur.  Aynı dönemde döner sermaye işletmelerinde görev yapan öğretmene ödenen ücret 74.522.846 TL’den %55 artışla 115.696.059 TL olmuştur.

COVİD Döneminde Mesleki Eğitimde Üretim

2020 yılı başında tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını sürecinde mesleki ve teknik eğitimin önemi daha da ön plana çıkmıştır. Artan üretim kapasitesi ile mesleki ve teknik eğitim, toplumun bu zor günlerdeki ihtiyaçlarını karşılayan ana aktörlerden biri haline gelmiştir. Salgınla mücadele kapsamında Bakanlığımıza bağlı döner sermaye işletmesi olan mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında dezenfektan malzemelerinden tek kullanımlık tulumlara, cerrahi maskelerden yüz koruyucu siperliklere, solunum cihazından N-95 standartlarındaki maskeye kadar çok çeşitli ürünler üretilmiş ve üretilmeye devam edilmektedir. Bugüne kadar okullarımızda 40 milyon litre yüzey temizleyici, 15 milyon litre el dezenfektanı, 3 milyon litre kolonya, 750 milyon adet cerrahi maske, 500 bin N95 Maske, 2.4 milyon adet yüz koruyucu siperlik, 2.2 milyon adet tulum/önlük üretimi yapıldı. 

Ayrıca kısa sürede cerrahi maske makinesinden solunum cihazına, UVC hava sterilizasyon cihazından, N95 standardında maske üretim makinesine, video laringoskop cihazından izole numune alma ünitesine, temassız kızılötesi (IR) termometre cihazından yoğun bakım yatağına kadar çok sayıda ürün üretilerek sağlık kuruluşlarına teslim edildi.

Bursa M. Kemal Coşkunöz Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ve Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi iş birliğinde, tükürükten alınan numune ile 15 dakika gibi kısa bir sürede sonuç veren Kovid-19 antijen kiti üretmiştir.

Covid-19 salgını ile mücadelede ihtiyaç duyulan ürünleri üreterek ülkenin ihtiyaçlarının karşılamasına katkı veren meslek liseleri talep üzerine ilk kez yurt dışına da ihracat yapmaya başladı. Mesleki eğitim kurumlarında üretilen ürünler Hollanda, Belçika, Fransa, Çekya, İngiltere ve Bulgaristan gibi ülkelere ihraç edildi.

 

Sektörel Mükemmeliyet Merkezlerinin Kurulması Yoluyla Mesleki ve Teknik Eğitimin Kalitesinin Artırılması (METEK III) Projesi[1][2]

Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği ortak finansmanı ile Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı 2014-2020 Dönemi (IPA-II) kapsamında desteklenen ve Millî Eğitim Bakanlığım Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün Operasyon Faydalanıcısı olduğu Sektörel Mükemmeliyet Merkezlerinin Kurulması Yoluyla Mesleki ve Teknik Eğitimin Kalitesinin Artırılması Operasyonu (METEK III) Operasyonel Anlaşması 30 Eylül 2019 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Operasyon 3 bileşenden oluşmaktadır:

  • Teknik Yardım
  • Hibe
  • Mal Alım

Teknik Yardım Projesi

Beklenen Sonuçlar

Sonuç 1: Mesleki ve Teknik eğitimin kalitesi iyileştirilecek ve kalite uygulamaları yaygınlaştırılacaktır.

Bu sonuç kapsamında mevcut Kalite Güvence Sisteminin bir değerlendirilmesi yapılarak gerekli görülecek iyileştirilmelerin yapılması, eğitimler, Kalite Güvence Kurulu’nun kurulması ve İl Kalite Kurullarının kurulmasına yönelik faaliyetler yer almaktadır.

Sonuç 2: Mesleki ve Teknik Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin özel alan yeterlilikleri iyileştirilecektir.

Bu sonuç kapsamında 25 alanda 3000 öğretmenin iş başı eğitimleri yer almaktadır. Eğitim ihtiyaç analizi için Genel Müdürlüğümüzce çalışması yapılmış özel alan yeterlilikleri temel alınarak bir soru bankası geliştirilip en az 4000 öğretmene ihtiyaç analizi gerçekleştirilecektir. 

Sonuç 3: İş başı öğrenme ve uzaktan öğrenme metotlarıyla Mesleki ve Teknik Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin özel alan yeterliliklerin geliştirilmesi için 15 Sektörel Mükemmeliyet Merkezi kurulacaktır.

Bu sonuç kapsamında toplam 25 mesleki alanı kapsayan 14 Sektörel Mükemmeliyet Merkezi kurulacak ve ayrıca mesleki yabancı dil, mesleki eğitime yönelik matematik ve mesleki eğitime yönelik fen bilimleri konusunda 1 Sektörel Mükemmeliyet Merkezi kurulacak, merkez çalışanları yurt içi ve yurt dışında çeşitli eğitimlerden geçirilecektir.

Sonuç 4: Meslek öğretmenlerinin mesleki yabancı dil bilgisi ve mesleki ve teknik liselerde çalışan matematik ve fen alanı öğretmenlerinin uygulamalı matematik ve fen eğitimi yetkinlikleri geliştirilecektir.

Bu sonuç kapsamında 1300’den fazla öğretmen eğitim alacak ve ayrıca 90 öğretmen formatör olarak yetiştirileceklerdir.

Sonuç 5:  Yereldeki eğitim yöneticilerinin eğitim öğretim uygulamalarını izleme ve değerlendirme yetkinlikleri geliştirilecektir.

Bu sonuç kapsamında eğitim öğretim uygulamalarını izleme ve değerlendirme üstüne bir rehber kitap hazırlanacak ve eğitimler verilecektir.

Sonuç 6: Mesleki ve Teknik Ortaöğretim kurumları için öğrenme materyalleri geliştirilecek ve hazırlanacaktır.

Bu sonuç kapsamında 262 öğretmen materyal geliştirme konusunda yoğun bir eğitim alacak ve ayrıca 2500’den fazla öğretmen mevcut materyallere erişim ve kullanımı konusunda eğitim alçaktır.

Sonuç 7: Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı hizmetleri iyileştirilecektir.

Bu sonuç kapsamında mevcut mesleki rehberlik sistemi gözden geçirilecek, gerekli iyileştirmeler yapılacak ve sistemin pilot uygulaması gerçekleştirilecektir. Ayrıca 1200’den fazla kişi bilgi ve eğitim alacaktır.

Sonuç 8: Mesleki ve teknik eğitimin çeşitli seviyelerinde çalışan herkes tarafından kabul edilebilir bir kalite kültürü konusunda farkındalık ve algı iyileştirilecektir.

Sonuç 9: Mesleki ve teknik eğitimin önemi üzerine ilgili tüm tarafların farkındalığı artırılacaktır.

Sonuç 10: Mesleki ve teknik eğitimin tanıtımı için medya ve iletişim araçları geliştirilecektir.

Sonuç 11: Mesleki ve teknik eğitim okulları için bilgi ve beceri yarışmaları ve sergiler düzenlenecektir.

Sonuç 12: Mesleki rehberlik konusunda ebeveynlerin farkındalığı ve bilgisi artırılacaktır.

Sonuç 13: Öğrenme çıktılarının değerlendirilmesi Pilot uygulaması aracılığıyla iyileştirilecektir.

Bu sonuç kapsamında Pilot uygulama gerçekleşecek, pilot uygulama için gerekli eğitimler, revizyon ve uzmanlık desteği sağlanacaktır.

Sonuç 14: Mesleki ve teknik ortaöğretim okullarının mezunlarını izleme sistemi (E-mezun) iyileştirilecek ve iş dünyası aktörlerinin farkındalığı artırılacaktır.

Operasyonun Teknik Yardım bileşeni projesi 10.828.804 € bütçesiyle 1 Mart 2021 tarihinde başlamıştır ve 36 ay boyunca uygulanacaktır. Teknik Yardım Projesinde 25 pilot ilde (İstanbul, Kocaeli, Bursa, Denizli, Antalya, İzmir, Adana, Sivas, Konya, Eskişehir, Trabzon, Hatay, Kahramanmaraş, Erzincan, Samsun, Tekirdağ, Kayseri, Afyonkarahisar, Gaziantep, Manisa, Çanakkale, Kırşehir, Zonguldak, Malatya ve Ankara) 25 mesleki ve teknik eğitim alanını kapsar vaziyette faaliyetler yürütülecektir.

Proje Pilot Alanları:

Bilişim Teknolojileri

Metal Teknolojisi

Çocuk Gelişimi ve Eğitimi

Metalurji Teknolojisi

Denizcilik

Mobilya ve İç Mekan Tasarımı

Elektrik-Elektronik Teknolojisi

Moda Tasarım Teknolojileri

Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri

Motorlu Araçlar Teknolojisi

Gemi Yapımı

Plastik Teknolojisi

Gıda Teknolojisi

Raylı Sistemler Teknolojisi

Güzellik Hizmetleri

Tekstil Teknolojisi

İnşaat Teknolojisi

Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme

Kimya Teknolojisi

Uçak Bakım

Konaklama ve Seyahat Hizmetleri

Yenilenebilir Enerji Teknolojileri

Makine ve Tasarım Teknolojisi

Yiyecek İçecek Hizmetleri

Matbaa Teknolojisi

 

 

Tedarik Bileşeni:

Sonuç 15: Bu Operasyon altında kurulacak Sektörel Mükemmeliyet Merkezine ekipman sağlanacaktır.

Operasyonun Mal Alım bileşeni kapsamında Teknik Yardım projesi kapsamında kurulacak 15 Sektörel Mükemmeliyet Merkezinin işler hale gelebilmesi için mobilya, ofis elektroniği/teçhizatı ve araç alımı yapılacaktır.

Hibe Programı:

Sonuç 16: Mesleki ve teknik eğitimin kalitesinin artırılmasına yönelik yenilikçi yaklaşımlar, öğretmen eğitimi ve iş dünyası temsilcileri, profesyonel organizasyonlar, eğitim alanında çalışan STK’lar, mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları arasında işbirliği metotlarının oluşturulması Hibe Programı aracılığıyla desteklenecektir.