Genel Eğitim Stratejisi ve Temel Hedefler
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin hayata geçmesiyle birlikte oluşturulan Bakanlar Kurulunun açıklanmasıyla resmen görevine başlayan Cumhurbaşkanlığı Kabinesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı 2023 Eğitim Vizyonu, eğitim sistemine ilişkin genel politika ve hedefleri içermektedir. Bu bağlamda, eğitime makro ve mikro hedefler ışığında yaklaşan bakış açısının hayata geçmesi, öncelikle bütüncül bir sistem tasavvurunu ve tasarımını gerektirmektedir. Parçaların kendi içindeki bütünlüğünü dikkate alırken eğitim sisteminin kendi doğası içinde taşıdığı bütünlüğe saygı göstermek, alt sistemleri ve parçaları bir etkileşim içinde değerlendirmek önemlidir. İnsanın bütünlüğü, doğanın bütünlüğü, sistemlerin bütünlüğü, gerçeği arayışta son derece kritik dönemeçlerdir. Eğitim vizyonunda ana hedefler olarak belirlenen unsurlar aşağıdaki noktalardan oluşmaktadır. Ölçme Ve Değerlendirme, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Ve Yönetimi, Okulların Finansman, Teftiş Ve Kurumsal Rehberlik Hizmetleri, Rehberlik Ve Psikolojik Danışmanlık, Özel Eğitim, Özel Yetenek, Yabancı Dil Eğitimi, Öğrenme Süreçlerinde Dijital İçerik Ve Beceri Destekli Dönüşüm, Erken Çocukluk, Temel Eğitim, Ortaöğretim, Mesleki Ve Teknik Eğitim, Özel Öğretim Ve Hayat Boyu Öğrenme. Yukarıda ifade edilen temel alanların gerçekleştirilmesine yönelik somut üç yıllık hedefler aşağıdaki gibidir.
- Okullar Arasındaki Nitelik Farkı Kapanmaya Başlayacak,
- Okullar Çocuklar için Mutlulukla Yer Aldıkları Bir Hayat Alanına Dönüşecek,
- Meslek Liseleri Tercih Edilir Bir Yapıya Kavuşacak
- Öğrencilerin Üzerindeki Sınav Baskısı Azalacak
- Çocuklar Yeniçağ Becerilerini Sergileyecek
- Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Mesleki Tatmin Duygusu Yükselecek
- Erken Çocukluk Eğitimi Yaygınlaşacak
- Özel İhtiyaçları Olan Çocuklara Hak Ettikleri Eğitim Olanakları Sunulacak
Türk eğitim stratejisi MEB 2023 Eğitim Vizyonu kapsamında ortaya konulmuştur. Millî Eğitimin temel politikalarının yer aldığı Vizyon Belgesi kapsamında hazırlanan MEB Stratejik Planında (2019-2023), “Hayata hazır, sağlıklı ve mutlu bireyler yetiştiren bir eğitim sistemi oluşturmak” vizyonuna ulaşmak için 7 amaç 24 hedef belirlenmiştir.
Amaç 1: Bütün öğrencilerimize, medeniyetimizin ve insanlığın ortak değerleri ile çağın gereklerine uygun bilgi, beceri, tutum ve davranışların kazandırılması sağlanacaktır.
Amaç 2: Çağdaş normlara uygun, etkili, verimli yönetim ve organizasyon yapısı ve süreçleri hâkim kılınacaktır.
Amaç 3: Okul öncesi eğitim ve temel eğitimde öğrencilerimizin bilişsel, duygusal ve fiziksel olarak çok boyutlu gelişimleri sağlanacaktır.
Amaç 4: Öğrencileri ilgi, yetenek ve kapasiteleri doğrultusunda hayata ve üst öğretime hazırlayan bir ortaöğretim sistemi ile toplumsal sorunlara çözüm getiren, ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasına katkı sunan öğrenciler yetiştirilecektir.
Amaç 5: Özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinin etkinliği artırılarak bireylerin bedensel, ruhsal ve zihinsel gelişimleri desteklenecektir.
Amaç 6: Mesleki ve teknik eğitim ve hayat boyu öğrenme sistemleri toplumun ihtiyaçlarına ve işgücü piyasası ile bilgi çağının gereklerine uygun biçimde düzenlenecektir.
Amaç 7: Uluslararası standartlar gözetilerek tüm okullarımız için destekleyici bir özel öğretim yapısına geçilecektir.
Bu genel amaçlar dışında, yükseköğretim alanında da uzun vadeli strateji çalışmaları ve bu çalışmaların güncel yansımaları bulunmaktadır. Yükseköğretim alanında yeterlilik, herhangi bir yükseköğretim derecesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bilebileceği, neleri yapabileceği ve nelere yetkin olacağını ifade eder. Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi ise, ulusal düzeyde bir eğitim sistemindeki yeterlilikleri ve bunların birbirleriyle ilişkilerini açıklar. Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ), Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan ilk, orta ve yükseköğretim dahil mesleki, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları ve diğer öğrenme yollarıyla kazanılan tüm öğrenme esaslarını gösteren ulusal yeterlilikler çerçevesini ifade eder. Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi 21/01/2010 tarihli Yükseköğretim Genel Kurul kararı ile kabul edilmiştir ve tüm yükseköğretim kurumlarının bu doğrultuda yapılanması gerekmektedir.
Eğitim Reform Sürecine ve Etmenlere Genel Bakış
Türk eğitim sistemindeki gelecek çalışmaları ve düzenlemeleri şekillendiren temel politika dokümanları; 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, 66. Hükümet Programı, Orta Vadeli Program, Yeni Ekonomik Program, AB Müktesebatına Uyum Programı, MEB 2023 Eğitim Vizyonu, Millî Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı (2019-2023), 19. Millî Eğitim Şura Kararları, AB bağlamında Hayat boyu Öğrenme Strateji Belgesi ve Eylem Planı, olarak ele alınabilir.
Millî Eğitim Bakanlığı’nın yeniden yapılandırılması çalışmaları, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesiyle birlikte MEB’in görevleri 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde belirlenmiştir. Bu kararnameye göre Millî Eğitim Bakanlığı ‘merkez teşkilatı’, ‘taşra teşkilatı’, ve ‘yurtdışı teşkilatı’ olmak üzere üç bölümden oluşturulmuştur. Bakanlık merkez teşkilatı; Bakanlık Makamı, Bakan Yardımcılığı, , ve 22 hizmet biriminden oluşur. Taşra teşkilatı, her ilde ve ilçede bir Millî eğitim müdürlüğü bulunacak şekilde düzenlenmiştir. Bakanlık Yurtdışı Teşkilatı, Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri ve başkonsoloslukları nezdindeki eğitim müşavirlikleri ve eğitim ataşelikleri şeklinde düzenlenmiştir.
Millî Eğitim Kalite Çerçevesi
Öğrenci, öğretmen, okul, ilçe ve il gelişim seviyelerinin ülke genelinde yıllık olarak izlenmesi, değerlendirilmesi ve Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kalite Endeksinin oluşturulması amacıyla ilgili paydaşların katılımı ile Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan “Millî Eğitim Kalite Çerçevesi” Yüksek Planlama Kurulunun 6/3/2015 tarihli ve 2015/6 nolu kararı ile kabul edilerek 23 Mayıs 2015 tarihli ve 29364 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu çalışmaların yanı sıra, MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2012/2013 eğitim ve öğretim yılından itibaren yurt genelinde konuşulmakta olan bazı diller ve lehçeler, yaşayan diller ve lehçeler adıyla ele alınmış ve bu diller için ortaokul seviyesinde öğretim programları hazırlamıştır. Adığece (Kiril alfabesine göre), Adığece (Latin Alfabesine göre), Abazaca, Kurmancca, Zazaca, Lazca, Gürcüce, Arnavutça ve Boşnakça olarak belirlenmiştir. Bu dersler, seçmeli,2 ders saati olarak sunulmaktadır.
Ayrıca “Mülteciler, geçici koruma altındaki yabancılar ve vatansız olarak yurdumuzda bulunanların da bulundukları sürece eğitim görmelerini sağlamak üzere bu öğrencilerin eğitim sistemine entegrasyonunun sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır” ifadesi, MEB Stratejik Planı’nda (2015-2019) yer almaktadır. Bu strateji ülkemizdeki Suriyeli mülteciler için yapılacak eğitsel ve sosyal çalışmaların da çerçevesini belirlemektedir. Bu kapsamda; Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü bünyesinde Göç ve Acil Durum Eğitim Daire Başkanlığı kurulmuştur.
Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Standartları Sistemi
Temel Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı tüm resmî okul öncesi eğitim kurumları ile ilkokul, ortaokul ve imam hatip ortaokullarında çocuklara yönelik sunulan her türlü eğitim hizmetine ilişkin verilerin toplanması, analiz edilmesi, değerlendirilmesi ve sonuçların iyileştirici çalışmalarda kullanılması amacıyla geliştirilmiş bir sistemdir. Bu sistem, tüm okulların kullandığı MEBBİS veri tabanı üzerinde e-Okul destekli bir modül olarak geliştirilmiş ve okul yöneticisi, öğretmen, öğrenci ve velilerin her yıl veri girişinde bulunacakları özellikte kurgulanmıştır. Sistem ilk kez 2010-2011 eğitim öğretim yılında yurt genelinde uygulanmaya başlanmıştır. Eğitim öğretimin dinamik yapısından dolayı "Kurum Standartları" sistemi meydana gelen gelişim ve değişimlere uygun olarak her yıl güncellenmektedir.
Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Standartları Eğitim Yönetimi, Öğrenme ve Öğretim Süreçleri ve Destek Hizmetleri (Sağlık, Güvenlik, Temizlik, Beslenme) olmak üzere 3 standart alan ve bu standart alanların içerisinde yer alan 9 standart ve 36 alt standarttan oluşmaktadır.
Kurum Standartlarının nihai amacı okullarımızdaki minimum standartları ölçüt alarak güçlü ve zayıf yönlerimizi belirleyip ihtiyaçlarımız doğrultusunda gerekli iyileştirici çalışmalarda bulunmak, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak ve faydacı eğitim politikaları geliştirmektir.