Genel Eğitim Stratejisi ve Temel Hedefler 

2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında eğitimin amaçları şu şekildedir:

Tüm bireylerin kapsayıcılık ilkesi esasında nitelikli bir eğitime ve hayat boyu öğrenme imkânlarına eşit şartlarda erişimi sağlanarak akademik, sosyal ve mesleki becerilerinin uluslararası standartlara uygun bir şekilde geliştirilmesi, analitik düşünme, finansal okuryazarlık, işbirlikçi çalışma ve liderlik alanlarında yetkinlik sahibi olmalarının sağlanması, milli, manevi, ahlaki, insani ve toplumsal değerleri içselleştirmiş, ait olduğu aile ve topluma karşı sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişmeleri temel amaçtır.

Erken yaşlarda bireylerin yetenek ve kapasitelerinin keşfedilerek bilim, teknoloji ve mesleki kariyer alanlarında uygun kabiliyetleri geliştirebileceği alanlara yönlendirilmesi, ayrıca kişisel ilgi alanları dikkate alınarak kültür, sanat, spor ve dil yetkinlikleri kazandırılarak genç yaşta belirli alanlarda beceri sahibi, üretken ve sosyal birer vatandaş olarak toplumsal iş bölümünde yer almalarının sağlanması hedeflenmektedir.

Kalite ve sonuç odaklı bir yönetim anlayışıyla ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda evrensel bilgi üretimine katkı sunacak yetkinlikte akademik kadroların ve nitelikli insan gücünün yetiştirilmesini hedef alan, uluslararası öğrenciler ve alanında başarılı akademisyenler için üniversitelerimizi çekim merkezi haline getirecek yenilikçi ve rekabetçi bir yükseköğretim sisteminin oluşturulması amaçlanmaktadır.

2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında eğitime ilişkin politika ve tedbirler ise aşağıda belirtilmiştir. Bu politika ve tedbirlerin meydana getirilmesinde ise ‘On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028)’  dikkate alınmıştır. 

Politika ve Tedbirler

• Çocukların kaliteli, evrensel, ücretsiz ve okul öncesi eğitime erişimlerinde fırsat eşitliği sağlanacaktır. 

• Çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerini gözeten, çocuk güvenliğini ve çocuğun iyi olma halini destekleyen eğitim ortamları sağlanacak, eğitim dışına çıkma ve okuldan kopma riski bulunan öğrencilere yönelik önleyici mekanizmalar oluşturulacaktır. 

• Öğrenciler arasındaki başarı farkı ile okullar arasındaki nitelik farkı azaltılacak, tüm okullarda nitelikli ve kapsayıcı eğitim hizmet sunumu sağlanacak, bu amaçla insan kaynağının niteliği artırılacak ve eğitim sürecinin önemli bir parçası olan ailelerin bu kapsamda daha fazla katkı sağlamalarına yönelik eğitim faaliyetleri yaygınlaştırılacaktır. 

• Kaliteli eğitime erişimde fırsat eşitliği sağlanacaktır. 

• Bireyin gelişimini temel alan ve uzun vadeli öğrenme sürecini de içeren ölçme ve değerlendirme sistemi oluşturulacaktır.

• Eğitim sistemi olağanüstü durumlara karşı daha dayanıklı ve esnek bir yapıya kavuşturulacaktır. 

• Eğitimde teknolojinin doğru kullanımı sağlanacak, teknoloji okuryazarlığı artırılacak ve teknoloji kullanımından kaynaklı eşitsizlikler azaltılacaktır. 

• Öğretmen yetiştirme ve geliştirme süreci; mesleğe kabulden önceki eğitimden başlanarak mesleğe kabul, mesleki gelişim ve kariyer gelişimi gibi tüm aşamaları, ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden yapılandırılacak, böylece öğretmenlik mesleğinin niteliği ve toplumsal statüsü güçlendirilecektir. 

• Okul yönetim sistemi iyileştirilerek okullardaki karar alma sürecine tüm paydaşların dâhil edilmesine imkân sağlanacak, okul yönetiminde katılımcılıkla birlikte eğitimin kalitesi artırılacaktır. 

• İklim değişikliği ile mücadele başta olmak üzere sürdürülebilir kalkınma bilincinin tüm öğrencilerde oluşturulması sağlanacak, eğitim mekânları yeşil dönüşümü sağlayacak şekilde tasarlanacaktır. 

• Hayat boyu öğrenmeye katılım ve belge çeşitliliği artırılacak, kazanımların belgelendirilmesi teşvik edilecek, hayat boyu öğrenme sisteminin işgücü piyasasının talep ettiği becerileri kazandırması ve bu becerilerin iş ve sosyal yaşamda etkin kullanımı sağlanacaktır. 

• Geçici koruma altında bulunan bireylerin eğitime erişimi artırılacaktır. 

• Mesleki ve teknik eğitimde özel sektörle işbirliği artırılacaktır. 

• Mesleki ve teknik eğitim alan bireylerin işgücü piyasasına geçişleri kolaylaştırılacaktır. 

• Yabancı dil becerilerini artırmaya yönelik eğitim sistemi, başta müfredat ve öğretmen yetkinliği olmak üzere güçlendirilecektir. 

• Üniversitelerin nitelik yönünden gelişimlerinin izlenmesi ve yönlendirilmeleri sağlanacaktır. 

• Akademik personelin niteliği yükseltilecektir. 

• Üniversite öğrencilerinin ve mezunlarının mesleki yetkinlikleri artırılacaktır. 

• Yükseköğretimin uluslararasılaşma düzeyi yükseltilecek, ülkemiz nitelikli uluslararası öğrenciler ve akademisyenler için çekim merkezi haline getirilecektir. 

• Doktoralı insan kaynağının nicelik ve niteliği artırılacaktır. 

• Üniversite kampüslerinin sürdürülebilir ve iklim dostu kampüslere dönüştürülmesi desteklenecektir. 

• Yükseköğretimde dijital dönüşüm sağlanacaktır. 

• Üniversitelerin öz gelirleri artırılarak finansal sürdürülebilirliği güçlendirilecektir. 

• Üniversitelerdeki idari ve teknik personel niteliği artırılacaktır. 

• Üniversitelerdeki TTO’lar güçlendirilecektir. 

• Yükseköğretim düzeyinde mesleki ve teknik eğitim güçlendirilecektir. 

• Yükseköğretim sisteminde kalite güvencesi kültürü yaygınlaştırılacak ve güçlendirilecektir. 

Bu üst düzey politika dokümanlarına ek olarak, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 2024-2028 Stratejik Planı, bakanlığın temel amaçlarını, hedeflerini ve önceliklerini belirleyen üst düzey politika belgelerinden biridir. 2024 yılı Ocak ayında yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı 2024-2028 Stratejik Planı, eğitimde erişim ve fırsat eşitliğinin artırılması, öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimlerinin desteklenmesi, beceri ve süreç odaklı ölçme ve değerlendirme sistemlerinin geliştirilmesi, öğretim programlarının çağın gereksinimlerine uygun hale getirilmesi, ulusal ve uluslararası eğitim iş birliklerinin genişletilmesi ve mesleki eğitimin güçlendirilmesi gibi alanlara odaklanmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı 2024-2028 Stratejik Planı, Kalkınma Planları, Orta Vadeli Programlar, Orta Vadeli Mali Planlar, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programları, MEB 2019-2023 Stratejik Planı ve Millî Eğitim Şûra Kararları gibi temel üst politika belgeleri ayrıntılı olarak incelenerek hazırlanmıştır. Plan, 7 amaç, 33 hedef, 130 performans göstergesi ve 147 strateji içermektedir. Bu kapsamda, planın geliştirilmesine yönelik olarak 94 bin 747 iç paydaş ve 16 bin 726 dış paydaş ile görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Bu strateji planına göre, Türk Milli Eğitim Sisteminin misyonu, "nitelikli eğitim kadromuzla, uluslararası standartlarda programlar çerçevesinde, tüm farklılıkları göz önünde bulundurarak bireylerin zihinsel, bedensel, sosyal ve Türkçe dil gelişimini destekleyen, ülkemizin ihtiyaç duyduğu iş gücünü karşılayan, becerileri ölçen yeni bir eğitim sistemiyle milli, manevi ve kültürel değerlere bağlı, sağlıklı nesiller yetiştirmek" olarak tanımlanmıştır. Vizyon ise, "İstiklalden istikbale, Türkiye Yüzyılı'nı inşa edecek nesiller yetiştirmek" olarak belirlenmiştir.

Millî Eğitim Bakanlığı 2024-2028 Stratejik Planı, 10 temel değer etrafında şekillendirilmiştir. Bu değerler şunlardır: Fırsat eşitliği, kültürel ve sanatsal duyarlılık, insan, toplum, bilim ve çevre duyarlılığı, din, ahlak ve değerlere bağlılık, hukuk ve adalet, katılımcılık ve istişare kültürü, tarafsızlık, hesap verebilirlik ve şeffaflık, sorumluluk, vatanseverlik ve liyakat.

Millî Eğitim Bakanlığı 2024-2028 Stratejik Planı'nın amaçları ve her bir amacın alt hedefleri şu şekilde belirlenmiştir:

Amaç 1: Temel eğitimde fırsat eşitliği ve eğitime erişimin sağlandığı, öğretim süreçleri ve eğitim ortamlarının etkin kullanıldığı bir ekosistem inşa ederek öğrencileri çağın gerektirdiği evrensel yeterliliklere sahip, millî ve manevi değerleri benimsemiş sağlıklı ve mutlu bireyler olarak yetiştirmek.

Amaç 2: Çağın ihtiyaç duyduğu bilgi, beceri ve yetkinlikleri kazandıran, teknolojiyi üreten, tarih bilinci ve bilim aracılığıyla geleceği kurgulayan, nitelikli insan kaynağı yetiştiren, ekonomiye katkı sunan, değerleriyle bireyi hayata hazır kılan, empati ve nezaket kazandıran bir ortaöğretim yapısı ile öğrenciler yetiştirmek.

Amaç 3: Bireyin bilgi, beceri ve yetkinliklerini geliştirmek amacıyla bireysel, toplumsal ve istihdam odaklı yeni bir yaklaşımla hayat boyu öğrenme imkânları sunmak.

Amaç 4: Farklılıkları dikkate alan bir özel eğitim ve rehberlik anlayışıyla öğrencilerin, eğitim ve yaşam süreçlerindeki potansiyellerini en üst düzeye çıkaracak ve özel gereksinimli bireylerin toplumla bütünleşmelerini sağlayacak bilgi ve beceriler ile ilgi ve yetenekleri doğrultusunda gelişimlerini destekleyecek fiziki, beşerî ve teknolojik imkânları artırmak.

Amaç 5: Türkiye Yüzyılı inşasında millî, manevi ve kültürel değerlerini özümsemiş; çağın gereklerine uygun bilgi, beceri, tutum ve davranışlar ile demokratik anlayışa ve millî şuura sahip şahsiyetli ve üretken öğrenciler yetiştirmek.

Amaç 6: Türkiye Yüzyılı vizyonu doğrultusunda ülkemizin uluslararası alanda görünürlüğünü artıracak eğitim diplomasisi çalışmalarıyla yurt dışında yaşayan vatandaşlara, soydaşlara ve ülke vatandaşlarına yönelik eğitim-öğretim faaliyetlerini yaygınlaştırmak ve eğitim iş birlikleri geliştirmek.

Amaç 7: Türkiye Yüzyılı vizyonu doğrultusunda fiziki ve teknolojik altyapısıyla güçlü, nitelikli personelle eğitime erişimi ve eğitimde kaliteyi artıracak, etkin ve hesap verebilen kurumsal yapıyı geliştirmek.

Son olarak, 2025-2027 Yılı Orta Vadeli Programında ise eğitim ile ilişkili politika ve hedefler ise şu şekildedir:

• Fiziki sermaye yatırımları ile yenilikçi, orta-yüksek ve yüksek teknolojiye dayalı üretim altyapısına verilen desteğin yanı sıra beşeri sermayenin kalitesinin artırılması, üretim faktörlerinin tamamlayıcısı olarak Program döneminde arz yönlü büyümeyi güçlendiren bir diğer ana unsur olacaktır. Bu dönemde, aktif işgücü politikaları daha esnek istihdam modelleri ile desteklenerek kısa vadede ekonominin ihtiyaçlarına yönelik insan sermayesinin temini sağlanacaktır. Ayrıca, mesleki ve teknik eğitim başta olmak üzere tüm örgün ve yaygın eğitim programlarını, orta vadede beşeri sermayeyi geleceğin işlerine yönlendirecek şekilde düzenleyecek eğitim ve istihdam politikaları hayata geçirilecektir.

• Sürdürülebilir büyüme için yeşil dönüşüm sürecinin hızlandırılmasına yönelik politikalar hayata geçirilerek uluslararası düzenlemelere uyum güçlendirilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji verimliliği artırılacak, yeşil dönüşüme yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetleri desteklenecektir.

• Beşeri sermayenin kalitesinin artırılması ekonomik büyümeyi destekleyecek diğer önemli bir faktör olacaktır. Bu kapsamda Türkiye’nin sahip olduğu genç ve dinamik nüfusun becerilerinin geliştirilmesine yönelik başta mesleki ve teknik eğitim olmak üzere eğitim kalitesi iyileştirilecektir. İşgücü piyasasının ihtiyaçlarına yönelik beceri uyumsuzlukları en aza indirilerek kadın ve gençler başta olmak üzere istihdamın artırılması ve işgücü verimliliğinin güçlendirilmesi sağlanacaktır.

• Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin eğitime ve istihdama katılımlarını teşvik etmek amacıyla mesleki eğitim, yetkinlik ve becerilerini dikkate alan programlar hayata geçirilecek, genç girişimcilere hibe destekleri artırılacaktır.

• Beşeri sermayenin hayat boyu öğrenme çerçevesinde geliştirilmesi ve beceri uyumunun iyileştirilmesine yönelik olanaklar ve kurumlar arası etkileşim geliştirilecek, temininde güçlük çekilen meslek ve yetkinliklerin arzı artırılacak, nitelikli ara eleman açığı giderilecektir. Yükseköğretimde üniversite, özel sektör, yerel yönetim ve sivil toplum işbirliği geliştirilecek ve ihtiyaç duyulan alanlar ile stratejik sektörlerde nitelikli işgücünün yetiştirilmesi sağlanacaktır. Yenilikçiliği ve rekabet gücünü desteklemek üzere Ar-Ge alanında insan kaynağının daha etkin kullanılması sağlanacaktır. Nitelikli ara eleman arzının geliştirilmesi için mesleki ve teknik eğitim altyapısı ve müfredatı iyileştirilecektir.

• Mesleki ve teknik eğitim müfredatı özel sektörle işbirliği içerisinde güncellenecek, staj ve işbaşı eğitimi programlarının yaygınlaştırmasını sağlayacak şekilde yönetim ve finansman konuları da dâhil olmak üzere özel sektör katılımı artırılacaktır.

• Mesleki ve teknik eğitim dışındaki öğrencilerin ortaöğretim boyunca meslek sahibi olarak mezun olmasını teminen mesleki eğitim alabilmesine yönelik düzenleme yapılacaktır.

• Nitelikli insan kaynağı ihtiyacı olan stratejik teknoloji alanları belirlenecek ve bu alanlarda yurt dışına lisansüstü eğitim almak üzere öğrenci gönderilecektir.

• Sosyal yardım yararlanıcılarının istihdam edilebilirliği için eğitim ve meslek edindirme faaliyetleri yaygınlaştırılacaktır.

• Finansal eğitim faaliyetleri yaygınlaştırılarak finansal okuryazarlık artırılacaktır.

• Eğitim ve sağlık başta olmak üzere kamu hizmetlerinin sunulduğu yapıların afet ve olağanüstü durumlara karşı hazırlık durumu güçlendirilmeye devam edecektir.