Müfredat, Konular ve Ders Saatleri
Mesleki ve teknik ortaöğretimde öğrenciler 9. sınıfa ilgi, istek ve yeteneklerine uygun olan meslek alanını seçmiş olarak gelirler.
Öğrenciler 10. sınıfta meslek dallarını seçerler, 11. ve 12. sınıfta da bu dallara devam ederek mezun olurlar. Ancak Anadolu teknik programlarında merkezi sınav puanı ve öğrencilerin tercihleri doğrultusunda doğrudan 9. Sınıfta alana yerleştirme yapılır. Ortaöğretim kademesinde okul türlerine göre Bakanlıkça belirlenmiş ortak dersler, alan/dal dersleri, seçmeli meslek dersleri ve seçmeli dersler bulunmaktadır. 2018-2019 eğitim-öğretim yılından itibaren, mesleki ve teknik ortaöğretim okullarında 9. ve 10. sınıflardaki genel ortaöğretim ile ortak olan dersler şunlardır: T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Felsefe, Türk Dili ve Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih, Coğrafya, Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji, Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü, Yabancı Dil, Beden Eğitimi ve Spor, Görsel Sanatlar/Müzik. Seçmeli dersler arasında Türk Dili ve Edebiyatı, Matematik ve Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Din Ahlak ve Değerler, Yabancı Diller ve Edebiyatı, Spor ve Sosyal Etkinlik, Güzel Sanatlar ve Bilişim gruplarından çeşitli dersler yer almaktadır. Mesleki ve teknik Anadolu liselerinde 10. sınıfta yukarıda sayılan derslere seçilen alanlara göre farklı dersler eklenmektedir. 10. sınıftan itibaren ise öğrenciler dal seçimi yaptığından zorunlu, seçmeli meslek dersleri ve seçmeli dersler çeşitlilik göstermektedir. Anadolu imam hatip liselerinde ise meslek dersleri 9. Sınıftan itibaren başlamaktadır. Tüm ortaöğretim kurumlarında birinci yabancı dil zorunlu dersler arasındadır. Mesleki eğitim merkezlerinde, ortak derslerde Türk Dili ve Edebiyatı, Matematik, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ve Ahilik Kültürü ve Girişimcilik Dersleri okutulmaktadır. Mesleki ve teknik ortaöğretimde öğretimi yapılan alan ve dallara ait öğretim programları, iş piyasası ihtiyaç analizleri, Avrupa Yeterlik Çerçevesi’yle uyumlu hazırlanan Türkiye Yeterlik Çerçevesi doğrultusunda ulusal meslek standartları, ulusal yeterlikler uluslararası standartlar ve sınıflamalar, teknolojik ve ekonomik gelişmeler ile uygulamadan alınan dönütler kapsamında yeterlilik temelli kazanımlara dayalı ve modüler yapıda sektör, ilgili sivil toplum kuruluşları, üniversite ve alan uzmanları ve MEB temsilcileri tarafından ortaklaşa hazırlanmakta ve güncellenmektedir. Mesleki eğitim merkezleri öğrencileri ise 9. sınıftan itibaren alan ve dal seçimini yaparlar. Mesleki ve teknik öğretim programları, ulusal ve uluslararası karşılaştırılabilirliğin sağlanması amacıyla uluslararası standartlar ve sınıflamalar (ISCED F,FOED, STCW vb.) dikkate alınarak geniş tabanlı, alana ve dala yönelik kazanımların verilmesini sağlayacak şekilde geliştirilmektedir. 2020-2021 eğitim-öğretim yılından itibaren güncellenen mesleki ve teknik ortaöğretim programları 47 alan 105 dalda uygulamaya konulmuştur.
Mesleki eğitim merkezlerinde 2017-2018 Eğitim-Öğretim Yılından itibaren 27 alan, 142 dalda eğitim öğretim faaliyeti uygulanmaktadır. Mesleki eğitim merkezi çerçeve öğretim programları 2021 yılında güncellenerek 34 alan 184 dalda 2021-2022 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulamaya konulmuştur.
İşitme engelli öğrencilerin öğrenim gördüğü özel eğitim meslek liselerinin haftalık ders çizelgesi ile bu liselerde uygulanan programlar, normal gelişim gösteren öğrencilerin devam ettiği mesleki ve teknik ortaöğretim programları ile aynıdır. İşitme engelli öğrenciler yabancı dil dersinden muaftırlar.
Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği ile görme yetersizliği bulunan öğrencilere akademik becerilerin yanında mesleki becerilerin kazandırılması amacıyla açılmış olan özel eğitim meslek okullarında haftalık ders saati 30 saat olup tamamı zorunludur. Öğrencileri işe ve mesleğe hazırlamaya yönelik 15 saatlik“iş eğitimi ve meslek ahlakı”dersi bulunmaktadır. İş eğitimi ve meslek ahlakı dersi kapsamında El Sanatları Teknolojisi, İnşaat Teknolojisi, Kimya Teknolojisi, Matbaa Teknolojisi, Metal Teknolojisi, Mobilya ve İç Mekân Tasarımı, Motorlu Araçlar Teknolojisi, Seramik ve Cam Teknolojisi, Tekstil Teknolojisi, Tesisat Teknolojisi, Gıda Teknolojisi, Konaklama Hizmetleri, Güzellik ve Saç Bakım Hizmetleri, Tarım, Yiyecek İçecek Hizmetleri, Bilişim Teknolojileri, Büro Yönetimi ve Giyim Üretim Teknolojisi olmak üzere 18 meslek alanında eğitim verilmektedir.
Orta ve/veya ağır zihinsel engelli öğrencilerle otizmi bulunan öğrencilerin eğitim gördüğü özel eğitim uygulama okuları 3. Kademede uygulanan haftalık ders çizelgesi 30 saattir. Özel eğitim uygulama okulları 3. Kademede akademik bilgi ve becerilerin yanında iş ve beceri uygulamaları eğitimi de yapılmaktadır. Bu program temel alınarak BEP hazırlanır ve bireylerin başarılarının değerlendirilmesinde BEP'lerinde yer alan amaç ve davranışlar dikkate alınır.
Öğretim Yöntem ve Materyalleri
Her öğretmen kendi dersi ile ilgili olarak programının gerektirdiği hazırlıkları yapmaktan sorumludur. Ortaöğretim okullarında öğretim yılı başında her öğretmenin verdiği dersler için yıllık plan yapması ve bu planın okul müdürünce onaylanmış olması esastır. Öğretmen kılavuz kitabı bulunmayan dersler için, eğitim-öğretim kurumlarında bir veya birkaç ders saati için sınıf öğretmeni, alan (branş) öğretmeni ve/veya zümre öğretmenleri tarafından yıllık plana uygun ders planı hazırlanır ve uygulanır. Her bir dersin programı öğretmenler için aynı zamanda bir rehber niteliği taşır. Programda dersin genel amaçları, üniteleri, her bir ünitenin kazanımları ve konu başlıkları yer alır. Programlarda ayrıca, etkinlik örneklerine, süreç düzenleme ve değerlendirme örneklerine ve açıklamalara yer verilebilmektedir. Ders kitaplarının da bu programlar temele alınarak yazılmak zorunda olması öğretmenler için yol gösterici olmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan ders kitapları tüm eğitim kademelerinde (resmi/özel okullar) öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılmaktadır.
Öğrenciler okulların özelliklerine göre yazılı sınavların dışında proje ve performans çalışması ile topluma hizmet etkinliklerine yönelik seminer, konferans ve benzeri çalışmalar yaparlar. Öğrenciler, her dönemde tüm derslerden en az bir performans çalışması ile her ders yılında en az bir dersten proje hazırlama görevini yerine getirirler. Anadolu İmam Hatip Liselerinde ise meslek derslerinde sure, ayet ve hadisler ezberlenmekte, ayrıca cami ve Kur’an kurslarında hitabet ve meslek uygulamaları yapılmaktadır
2017 yılına ait Mesleki ve teknik ortaöğretimde uygulamaya konulan alan/dal çerçeve öğretim programlarında bulunan alan ve dal derslerine ait, her bir öğrenme birimi (modül) için bireysel öğretim materyalleri Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmakta ve öğrencilerin, öğretmenlerin, kamunun ve ilgili sektörün kullanımına elektronik ortamda sunulmaktadır (megep.gov.tr)
2020 yılında güncellenen mesleki ve teknik ortaöğretimde uygulamaya konulan alan/dal çerçeve öğretim programlarında bulunan alan ve dal derslerine ait ders kitapları/eğitim araçları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanmakta ve öğrencilerin, öğretmenlerin, kamunun ve ilgili sektör için elektronik ortamda ve basılı olarak kullanıma sunulmaktadır.
Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin devam ettiği özel eğitim programı uygulayan okullar için öğretim programları çerçevesinde eğitim araçları bulunmaktadır. Söz konusu eğitim araçları her yıl okulların talepleri doğrultusunda basılı olarak gönderilmekte ayrıca dijital ortamda da paylaşılmaktadır. Bununla birlikte devam ettiği okul türüne bağlı olmaksızın tüm özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için yardımcı kaynaklar bulunmakta, bu kaynaklar öğrencilere basılı ve dijital olarak ulaştırılmaktadır.