Skip to main content
European Commission logo
EACEA National Policies Platform:Eurydice
Genel (Üst) Ortaöğretimde Öğretme ve Öğrenme

Türkiye

6.(Üst) Ortaöğretim ve Orta Öğretim Sonrası Akademik Olmayan Eğitim

6.2Genel (Üst) Ortaöğretimde Öğretme ve Öğrenme

Last update: 14 December 2023

Müfredat, Konular ve Ders Saatleri

Türkiye’de yükseköğretime kadar olan tüm eğitim kademelerinin öğretim programları, merkezi olarak Millî Eğitim Bakanlığı ilgili birimleri tarafından hazırlanır ve Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından Bakan onayına sunulur.  Öğretim yöntemlerinin ve öğrenme materyallerinin ne olacağına, sınav, ödev ve projeler ile uygulamaların nasıl olacağına ve öğrenimin nasıl değerlendirileceğine öğretim programları ışığında öğretmenler karar verir. Zümre oluşturabilecek kadar öğretmenin olduğu derslerde bu konularda zümre öğretmenleri ortak karar verebilirler. Okullarda kullanılabilecek ders kitapları ve eğitim araçlarının standartlarının Millî Eğitim Bakanlığı’nca belirlenmesi esastır (Millî Eğitim Temel Kanunu, Madde 55). Tüm resmi ortaöğretim öğrencilerinin ders kitapları, Bakanlıkça belirlenmekte ve ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Ders kitaplarının ve araç-gereçlerinin nitelikleri, hazırlanması, incelenmesi ve değerlendirilmesi gibi konular Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.

Okulların çok büyük bir kısmında iletişim ve bilgi teknolojilerinden öğretmenlerin ve öğrencilerin yararlanması mümkündür. Ortaöğretim kademesinde okul türlerine göre Bakanlıkça belirlenmiş ortak ve seçmeli dersler bulunmaktadır. Genel ortaöğretim okullarında 9. ve 10. sınıflardaki ortak dersler şunlardır: Türk Dili ve Edebiyatı, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Tarih, Coğrafya, Matematik, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Fizik, Kimya, Biyoloji,  Birinci Yabancı Dil, İkinci Yabancı Dil, Beden Eğitimi ve Spor, Görsel Sanatlar/Müzik. Seçmeli Dersler arasında Seçmeli Dil ve Anlatım, Matematik ve Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Din Ahlak ve Değerler, Yabancı Diller ve Edebiyatı, Spor ve Sosyal Etkinlik, Güzel Sanatlar ve Bilişim gruplarından çeşitli dersler yer almaktadır. Genel ortaöğretimde 11. sınıftan itibaren ortak ve seçmeli dersler (8 grupta toplam 39 ders) çeşitlilik göstermektedir. Tüm ortaöğretim kurumlarında birinci yabancı dil ortak dersler arasındadır. Ayrıca öğrenciler, ilgi ve istekleri doğrultusunda, ders dışında sosyal etkinlikler olarak tanımlanan öğrenci kulübü ve toplum hizmeti çalışmaları ile her türlü gezi, yarışma, yayın, gösteri, tiyatro, spor, münazara ve benzeri diğer faaliyetleri yapar.

Öğretim Yöntem ve Materyalleri

Her öğretmen kendi dersi ile ilgili olarak programının gerektirdiği hazırlıkları yapmaktan sorumludur. Ortaöğretim okullarında öğretim yılı başında her öğretmenin verdiği dersler için yıllık plan yapması ve bu planın okul müdürünce onaylanmış olması esastır. Öğretmen kılavuz kitabı bulunmayan dersler için, eğitim-öğretim kurumlarında bir veya birkaç ders saati için sınıf öğretmeni, alan (branş) öğretmeni ve/veya zümre öğretmenleri tarafından yıllık plana uygun ders planı hazırlanır ve uygulanır. Her bir dersin programı öğretmenler için aynı zamanda bir rehber niteliği taşır. Programda dersin genel amaçları, üniteleri, her bir ünitenin kazanımları ve konu başlıkları yer alır. Programlarda ayrıca, etkinlik örneklerine, süreç düzenleme ve değerlendirme örneklerine ve  açıklamalara yer verilebilmektedir. Ders kitaplarının da bu programlar temel alınarak yazılmak zorunda olması, öğretmenler için yol gösterici olmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan ders kitapları tüm eğitim kademelerinde (resmi/özel okullar) öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. Bunun yanı sıra, son yıllarda bilgi teknolojisi altyapısını geliştirmeye yönelik yatırımlara ağırlık verilmektedir.

Öğrenciler okulların özelliklerine göre yazılı sınavların dışında proje ve performans çalışması ile topluma hizmet etkinliklerine yönelik seminer, konferans ve benzeri çalışmalar yaparlar. Öğrenciler, her dönemde tüm derslerden en az bir performans çalışması ile her ders yılında en az bir dersten proje hazırlama görevini yerine getirirler. 

Bunun yanı sıra, son yıllarda bilgi teknolojisi altyapısını geliştirmeye yönelik yatırımlara ağırlık verilmektedir.

FATİH Projesi kapsamında  Temmuz 2021 itibarıyla, 16.548 okulda 1.084.978 adet data ucu ile  ağ altyapısı sağlanmıştır. Ağ altyapısı ve etkileşimli tahtası tamamlanan okullardan 13.800 ’ü  FATİH Projesi için özel olarak oluşturulan VPN ağına dâhil edilmiş olup bunlardan 13.212’si aktif olarak kullanılmaktadır. Toplamda 474.991 adet etkileşimli tahtanın dersliklere kurulumu tamamlanmıştır. Etkileşimli tahtası bulunan dersliklerde öğretmenlerimizin uzaktan eğitim sunabilmelerine olanak sağlamak amacıyla okullarımıza 105.000 adet web kamera dağıtımı yapılmıştır. 

Ayrıca; salgın döneminde ortaya çıkan uzaktan eğitim sürecinde aşağıdaki çalışmalar yapılmıştır:

Uzaktan eğitimin başladığı 23 Mart 2020'den 18 Haziran 2021 tarihine kadar EBA, 23.769.308.322 kez ziyaret edilmiştir. 2020 - 2021 eğitim öğretim yılında 21 Eylül 2020 - 18 Haziran 2021 tarihleri arasında EBA TV İlkokul, EBA TV Ortaokul ve EBA TV Lise kanallarından toplam 12.182 saat yayın yapılmış ve bu yayınlar için Ankara ve İstanbul'da 13 ayrı stüdyoda çekimler gerçekleştirilmiştir. 23 Mart 2020 -  18 Haziran 2021 tarihleri arasında yapılan toplam yayın saati 18.377 olmuştur. Uzaktan eğitim süresi boyunca toplam 11.523 ders videosu ve 1.049 ders dışı etkinlik videosu hazırlanmıştır. Ders videolarının 7.197'si ile ders dışı etkinlik videolarının 828'i, 2020 - 2021 eğitim öğretim yılı için hazırlanmıştır. 

Diğer yandan, EBA Mobil uygulaması da Android cihazlar için 31 milyon, iOS cihazlar için 3,1 milyon indirilme sayısına ulaşmıştır. 21 Eylül 2020 - 18 Haziran 2021 tarihleri arasında 12.873.739 öğrenci ve 1.005.980 öğretmen EBA'yı, 836.384 öğrenci ve 177.344 öğretmen de EBA Akademik Destek'i aktif bir şekilde kullanmıştır. Ayrıca okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise seviyelerinde 2020 - 2021 eğitim öğretim yılında 19 Haziran tarihine kadar toplam 287.183.328 Canlı Ders gerçekleştirilmiştir. 

Uzaktan eğitim sürecinde internet erişimi ve cihaz desteği ihtiyacı olan öğrenciler için 15.352 EBA Destek Noktası kurulmuş, 189 gezici EBA Destek Noktası oluşturulmuştur. Ayrıca 25 GB kapasiteli GSM internet hizmeti olan 664.157 adet tablet bilgisayar ve 105.000 sınıf için webcam dağıtımı gerçekleştirilmiştir.  

Salgın döneminde, 16 Mart 2020 tarihinden itibaren uzaktan ve karma eğitim ile yeni bir hibrit öğrenme modeline geçilmesiyle, eTwinning, FCL ve Scientix Projeleri kapsamında yürütülen webinarlar ve MOOC tabanlı eğitimlerden faydalanan öğretmen sayısı yaklaşık 850.000 olmuştur. Öğretmenler, ilgi ve merakına göre birden fazla eğitime katılma fırsatı yakalayabilmiştir.

Uzaktan eğitim sürecinde özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler için de çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda, 27 Nisan 2020 tarihinde, Bakanlığımız ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı arasında işitme engelli öğrencilerin TRT EBA TV sınıflarına erişiminin sağlanması için iş birliği başlatılmıştır. İşaret dili içeriği, görme engelli öğrenciler için sesli videolar, zihinsel yetersizlik ve otizm spektrum bozuklukları olan öğrenciler için kişisel bakım, sosyal yaşam ve sosyal beceriler de dâhil olmak üzere yaşam becerileri videoları hazırlıkları yapılmıştır. Ayrıca aileler için de sosyal izolasyon sırasında çocuklara pedagojik ve psiko-sosyal yaklaşım konulu bazı videolar geliştirilmiştir.

YEĞİTEK internet erişimi engelini ortadan kaldırmak için de GSM operatörleri ile anlaşmalar yapmış ve EBA’da kullanılmak üzere haftalık 6-8 GB’lık ücretsiz erişim sağlamıştır. Ayrıca, eğitimin uzaktan yapıldığı COVID-19 salgın sürecinde, evinde bilgisayar ve internet erişimi bulunmayan öğrencilerin EBA’ya erişimini sağlamak için okul/kurumlarda belirlenen standartlarda EBA Destek Noktaları ve bu lokasyona da ulaşamayan öğrencilerimiz için gezici EBA Destek Araçları oluşturulmuştur. Bu noktalarda öğretmenlerimiz öğrencilerinin öğrenmelerini sağladıkları dijital içerik sayesinde desteklemektedir.