Skip to main content
European Commission logo

Eurydice

EACEA National Policies Platform:Eurydice
Okul Öncesi ve Okul Eğitiminde Kalite Güvencesi

Türkiye

11.Kalite Güvencesi

11.1Okul Öncesi ve Okul Eğitiminde Kalite Güvencesi

Last update: 14 December 2023

Sorumlu Kurumlar

Okul Öncesi Eğitim

Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okul öncesi eğitim kurumlarının rehberlik, işbaşında yetiştirme, denetim, değerlendirme, inceleme, araştırma ve soruşturma hizmetleri Bakanlık maarif müfettişleri aracılığıyla yürütülmektedir. Bu denetimlerde okul öncesi eğitim kurumlarında (kamu ve özel) kurum faaliyetleri değerlendirilir ve rehberlik faaliyetlerinde bulunulur. Müfettişlerce yapılan “kurum” denetimi sonunda kurum faaliyetlerinin değerlendirilmesine yönelik raporlar hazırlanır. Hazırlanan denetim raporlarında tespit edilen sorunların çözümüne yönelik kurumlarca gelişim planları yapılır. Gelişim planlarının uygulanma durumuna ilişkin izleme ve değerlendirme çalışmaları İl/ilçe Milli Eğitim Müdürlüklerince yapılır. Kurumun değerlendirilmesinde Teftiş Kurulu Başkanlığınca hazırlanan Okul Öncesi Eğitim Kurumları Denetim Rehberleri kullanılır.

Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin bireysel değerlendirilmesinde rutin değerlendirmeleri yapmak üzere okul-kurumların müdürlerine sorumluluk verilmiş, öğretmenlerin her dönem değerlendirilmesi ve izlenmesi yoluna gidilmiştir. Okul müdürleri bu süreçte branşa özel sorun tespit etmeleri halinde okul öncesi branşındaki bir müfettiş tarafından izlenmesi ve değerlendirilmesi için il/ilçe Millî Eğitim Müdürlüğüne başvuruda bulunabilmektedirler. Diğer taraftan çalışmalarında başarılı bulunan öğretmenlere başarı belgesi alması yönünde de okul-kurum İl/ilçe Milli Eğitim Müdürlüklerince teklif getirilebilmektedir.

Okul öncesi eğitim kurumlarında kalite güvencesinin sağlanması için iç değerlendirme sürecine okul yöneticileri ile birlikte öğretmenler de katılmaktadır. Okul öncesi eğitim kurum müdürünün başkanlığında okulun tüm öğretmenlerinin katıldığı “öğretmenler kurulu” toplantıları ve “"zümre öğretmenler kurulu" toplantılarında kurumun iç değerlendirmesi yapılmakta, kurumu geliştirmeye dönük planlamalara yer verilmektedir. Zorunlu olan bu toplantılarda yapılacak görüşmelere ilişkin başlıklar kurumların ilgili mevzuatında yer almaktadır.

Millî Eğitim Kalite Çerçevesi

Millî Eğitim Kalite çerçevesinde yer alan göstergeler ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarının kalite standartları da izlenebilecektir. Millî Eğitim Kalite Çerçevesinde, öğrenci temel kazanımları, beşerî altyapı, malî ve fiziksel altyapı, hazır oluş, eğitim ortamı ve çevre, sosyal alanların katılımı, hayat boyu öğrenme, hareketlilik, başarı ve geçişler, izleme ortamı, risk değerlendirme, izleme faaliyetleri, bilgi ve iletişim ve izleme alanları ile bu alanlara yönelik alt alanlar ve alt alan bileşenleri yer almaktadır. Millî Eğitim Kalite Çerçevesinde belirlenen bileşenlere göre illerin okul öncesi kurumlarının başarıları analiz edilerek izlenip raporlanabilecek ve buna göre eğitim politikalarının üretilmesinde geçerli, güvenilir veriye dayalı bir mekanizma kurulmuş olacaktır. (Yüksek Planlama Kurulu'nun 6/3/2015 Tarih ve 2015/6 Karar Numarası ile Resmî Gazete)

İlköğretim ve Ortaöğretim

Millî Eğitim Bakanlığına bağlı temel eğitim ve ortaöğretim kurumlarının rehberlik, işbaşında yetiştirme, denetim, değerlendirme, inceleme, araştırma ve soruşturma hizmetleri Bakanlık Maarif Müfettişleri aracılığıyla yürütülmektedir.

Millî Eğitim Kalite Çerçevesi

Millî Eğitim Kalite çerçevesinde yer alan göstergeler ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarının kalite standartları da izlenebilecektir. Millî Eğitim Kalite Çerçevesinde, öğrenci temel kazanımları, beşerî altyapı, malî ve fiziksel altyapı, hazır oluş, eğitim ortamı ve çevre, sosyal alanların katılımı, hayat boyu öğrenme, hareketlilik, başarı ve geçişler, izleme ortamı, risk değerlendirme, izleme faaliyetleri, bilgi ve iletişim ve izleme alanları ile bu alanlara yönelik alt alanlar ve alt alan bileşenleri yer almaktadır. Millî Eğitim Kalite Çerçevesinde belirlenen bileşenlere göre illerin okul öncesi kurumlarının başarıları analiz edilerek izlenip raporlanabilecek ve buna göre eğitim politikalarının üretilmesinde geçerli, güvenilir veriye dayalı bir mekanizma kurulmuş olacaktır. (Yüksek Planlama Kurulu'nun 6/3/2015 Tarih ve 2015/6 Karar Numarası ile Resmî Gazete)

Kalite Güvencesi için Yöntem ve Yaklaşımlar

Okul Öncesi Eğitim

Okul öncesi eğitim kurumlarında yönetim diğer çalışanlarla birlikte müdür tarafından gerçekleştirilir. Müdür; mevzuata uygun olarak okulun bütün işlerini düzenlemeye, yürütmeye ve denetlemeye yetkilidir. Okul öncesi eğitim kurumu müdürü, kalite yönetimi anlayışına uygun olarak okulun yönetilmesi, değerlendirilmesi ve geliştirilmesinden sorumludur. Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin ders içi etkinliklerinin gözlenmesi, değerlendirilmesi, geliştirilmesi ve izlenmesi okul müdürünün görev alanına girmektedir.

Teftiş Kurulu Başkanlığınca yapılan yıllık planlamalar çerçevesinde okul öncesi eğitim kurumları Bakanlık maarif müfettişleri tarafından denetlenir değerlendirilir ve rehberlik faaliyetlerinde bulunulur.  Denetim rehberlerinde yer alan eğitim-öğretim faaliyetleri, yönetim faaliyetleri ve malî iş ve işlemler süreçler gibi alanlarda gösterge ve prosedürlere göre değerlendirmeler yapılır, tespitler ve kurumun gelişimine dönük öneriler geliştirilir. Sonuçlar öğretmen ve yöneticilerle paylaşılır. Hazırlanan denetim rehberleri Teftiş Kurulu Başkanlığının web sayfasında yayınlanmaktadır. Okul öncesi eğitim kurumları denetim rehberi hazırlanırken, Millî Eğitim Bakanlığı, Teftiş Kurulu Başkanlığı Yönetmeliğinde belirtilen denetim hizmetlerinin çeşitleri referans alınmıştır. Denetim rehberleri ile maarif müfettişlerine denetimlerde yol göstermek, kurum denetimlerinde ülke genelinde uygulama birliği sağlamak ve sorunlu alanların önceliklendirilerek denetim yapılmasını gerçekleştirmek amaçlanmıştır. Denetimlerde, yürürlükteki hukuki düzenlemeler dikkate alınmaktadır. Ayrıca denetim rehberinde yer almayan hususlar için ilgili mevzuat hükümlerine göre rehberlik ve denetim yapılmaktadır.

Maarif müfettişleri tarafından gerçekleştirilen okul-kurum denetimleri eğitim-öğretim faaliyetleri, yönetim faaliyetleri ve malî iş ve işlemler süreçler alanlarında gerçekleştirilmektedir.

Rehberde bu üç alana ait alt alanlar ve kriterler bulunmaktadır. Alanlara göre alt alanlar aşağıdaki gibi belirlenmiştir. Bunlar;

1. Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

  • Eğitim-Öğretim Süreçleri- Eğitim-Öğretim Ortamları
  • Eğitim-Öğretim Faaliyetlerinin Sonuçları- Öğretim Etkinlikleri
  • Sorunlar- Eğitim Etkinlikleri
  • Çözüm Önerileri- Eğitim-Öğretim Faaliyetlerinin Sonuçları
  • Sorunlar
  • Çözüm Önerileri

2. Eğitim Öğretim Ortamları

  • Okula ait Temel Bilgiler
  • Fiziki Durum 
  • Güvenlik Önlemleri
  • Sorunlar
  • Çözüm Önerileri

3. Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

  • Öğretim Etkinlikleri
  • Eğitim Etkinlikleri
  • Eğitim-öğretim Faaliyetlerinin Sonuçları    
  • Sorunlar
  • Çözüm Önerileri

4. Yönetim Faaliyetleri

  • İnsan Kaynakları İş ve İşlemleri
  • Araştırma ve Planlama
  • Örgütleme
  • Öğrenci İşleri
  • Okul Servis Araçları
  • Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim
  • Denetim, İzleme ve Değerlendirme
  • İletişim ve Yönetişim
  • Bilişim Sistemleri
  • Pansiyon İşleri
  • Yönetim Faaliyetlerinin Sonuçları
  • Sorunlar
  • Çözüm Önerileri

5. Mali İş ve İşlemler

  • Mali Kaynakların Kullanımı
  • Okul-Aile Birliği 
  • Sigortalı Çalıştırılan Personel ile İlgili İşlemler
  • Taşınır Mal İşlemleri
  • Sorunlar 
  • Çözüm Önerileri

6. COVİD-19 Tedbirleri Kapsamında Yapılan Çalışmalar

7. İzleme ve Değerlendirme

8. Yönetici Bilgileri

9. Örnek Uygulamalar

10. Genel Değerlendirme

Denetim raporlarında tespit edilen sorunlara ilişkin tanımlamalara yer verilmekte ve tanımlanan sorunlara dönük öneriler geliştirilmektedir. Raporlar, okullara tebliğ edilmekte aynı zamanda İl/ilçe Millî Eğitim Müdürlüğüne de bir sureti iletilmektedir. Müfettişlerin tespitleri doğrultusunda kurumlarca gelişim planları yapılmaktadır. Kurumlarca yapılan gelişim planlarında her bir denetim alanı altında ve tanımlanan her bir sorun için;

Çözümü Gerçekleştirecek Sorumlu Birim/Okul/Kurum

  • Çözüm İçin İş birliği Yapılacak Kurum/Kuruluşlar
  • Çözüme Yönelik Yapılacak Faaliyetler
  • Çözüm İçin Öngörülen Süre (Ay-Yıl)

gibi başlıklara yer verilmektedir. Gelişim planı doğrultusunda okul-kurumun gelişimi İl/ilçe Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından izlenmektedir.

İlköğretim ve Ortaöğretim

Temel eğitim ve ortaöğretim kurumlarının denetimlerinde Teftiş Kurulu Başkanlığınca hazırlanan denetim rehberleri kullanılır.

Mesleki ve teknik eğitimde iş dünyasının ihtiyaç duyduğu nitelikli işgücünün yetiştirilmesine katkı sağlamak için mesleki ve teknik eğitimde kalite güvence sistemi kurulmuş olup söz konusu çalışmaların etkin ve etkili bir şekilde yürütülmesi amacıyla 09.05.2019 tarihli ve 9214498 sayılı “Mesleki ve Teknik Eğitim Kurumları Kalite Güvencesi Yönergesi” yayımlanmıştır. Kurumsal düzeyde yapılan öz değerlendirme, söz konusu Yönerge doğrultusunda “Kalite Güvence Rehberleri” esaslarına göre yürütülmektedir.

Buna göre;

  • Öz değerlendirme, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan rehber doğrultusunda,
  • Öz değerlendirme, objektif ve kanıta dayalı olarak,
  • Öz değerlendirme sonucunda eğitim kurumları tarafından öz değerlendirme raporu ile iyileştirme ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin eylem planları oluşturulur.
  • Öz değerlendirme, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün belirlediği takvim doğrultusunda yılda 1 defa gerçekleştirilir.

Dış Değerlendirme, eğitim kurumlarının eğitim ve öğretim süreçlerine ilişkin faaliyetlerinin bilgi, belge ve kanıtlar üzerinden yerinde incelenmesini, değerlendirilmesi ve raporlanması sürecini içermekte olup dış değerlendirme yapmak üzere eğitim almış ve Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından görevlendirilen personel veya sektör temsilcisinden oluşan ekip tarafından yürütülmektedir.

Buna göre;

  • Eğitim kurumları, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan rehber doğrultusunda dış değerlendirmeye tabi tutulur.
  • Dış değerlendirme, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen değerlendirme ekipleri tarafından gerçekleştirilir.
  • Dış değerlendirme sonucunda değerlendiriciler tarafından, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün belirlediği ve yayımladığı formata uygun olarak dış değerlendirme raporu hazırlanır.
  • Dış değerlendirme taslak raporu, değerlendirme ekibi tarafından dış değerlendirmenin tamamlanmasından itibaren 10 gün içerisinde eğitim kurumu ile paylaşılır ve eğitim kurumunun taslak rapora ilişkin görüşleri alınarak rapora son şekli verilir ve rapor Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne gönderilir.
  • Dış değerlendirme faaliyetleri, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün belirlediği takvim doğrultusunda 5 yıl içerisinde en az 1 defa gerçekleştirilir.
  • Covid-19 sürecinde öz değerlendirme ve dış değerlendirme faaliyetlerine ara verilmiş olup bu dönemde SELFIE öz değerlendirme aracı pilot olarak belirlenen okullarda uygulanmıştır. 
  • METEK-3 Projesi kapsamında mesleki ve teknik eğitimde kalite izleme araçlarının ve kalite güvence modelinin revizyonu çalışması yapılmaktadır.