Bu bölüm Türkiye'de okul öncesi öğretmenlerin hizmet koşullarını belirleyen yasa ve yönetmelikleri kapsamakta ve ilgili bilgileri sunmaktadır.

Millî Eğitim Bakanlığı öğrencilere yönelik yapacağı çalışmaları ve öğretmen istihdam politikalarını Onuncu Kalkınma Planı, 65. Hükümet Programı, Orta Vadeli Program, Yıllık Programlar, Öncelikli Dönüşüm Programları, Millî Eğitim Bakanlığı 2015-2019 Stratejik Planı ve ve 2023 Eğitim Vizyonundaki hedef ve amaçlara uygun olarak politika belirleyerek çalışmalarını sürdürmektedir.

Türkiye’de öğretmenlik mesleğine giriş için bazı şartlar bulunmaktadır. Öğretmenler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde belirtilen genel şartların yanı sıra Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nde belirlenen özel koşullar çerçevesinde atanmaktadır.

MEB Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 5. maddesine göre, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü maddesinin (a) fıkrası kapsamında öğretmenlerin atanma koşulları şunlardır:

(a) Öğretmenlik mesleğine aday öğretmen olarak girilir.

(b) Aday öğretmenliğe/öğretmenliğe atanacaklarda, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartların yanında aşağıdaki özel şartlar aranır;

(c) Mezun olunan yükseköğretim programının, Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararına göre atama yapılacak alana uygun olması,

(d) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca yükseköğrenimlerinin ve/veya pedagojik formasyon belgelerinin yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına veya programlarına denkliğinin kabul edilmiş olması,

(e) İlk atama kapsamında atanacakların, KPSS’den atanacakları alanlar için belirlenen taban puan ve üzerinde puan almış olmaları,

(f) Devlet memurluğundan veya öğretmenlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir ceza alınmamış olması.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü maddesinin (b) fıkrası kapsamında sözleşmeli öğretmenlerin atanma koşulları şunlardır:

Sözleşmeli öğretmenliğe atanmak üzere başvuruda bulunacaklarda, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde belirtilen genel şartların yanında aşağıdaki özel şartlar aranır:

a) Mezun olunan yükseköğretim programının, Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararına göre atama yapılacak alana uygun olması,

b) Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca yükseköğrenimlerinin ve/veya pedagojik formasyon belgelerinin yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına veya programlarına denkliğinin kabul edilmiş olması,

c) KPSS’den, atanacakları alanlar için belirlenen taban puan ve üzerinde puan almış olması,

d) Devlet memurluğundan veya öğretmenlik mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir ceza alınmamış olması.

Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) ilki 2013 yılında 15 alanda gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) ilki 2013 yılında 15 alanda gerçekleştirilmiştir. ÖABT, Millî Eğitim Bakanlığının öğretmen ihtiyacı ile birlikte ÖSYM'nin sahip olduğu soru havuzu ile soru üretimi ve geliştirilmesi kaynakları birlikte değerlendirilerek Millî Eğitim Bakanlığı, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) ile Devlet Personel Başkanlığı (DPB) arasında, “Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik” kapsamında imzalanan protokol uyarınca ÖSYM tarafından yapılmıştır. 2017 ve 2018 yılında Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi; Türkçe, İlköğretim Matematik, Fen Bilimleri/Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, Matematik (Lise), Fizik, Kimya, Biyoloji, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Yabancı Dil (İngilizce), Rehber Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği ve Okul öncesi Öğretmenliği ile birlikte toplam 16 alanda yapılmıştır. 2019 yılında ise yukarıda belirtilen alanlara ilaveten İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri ile Baden Eğitimi Öğretmenliği alanında ÖABT gerçekleştirilecektir. Millî Eğitim Bakanlığı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı arasında imzalanan Protokol kapsamında ÖSYM tarafından 2020 yılında; Türkçe, İlköğretim Matematik, Fen Bilimleri/Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya, Matematik (Lise), Fizik, Kimya, Biyoloji, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Yabancı Dil (İngilizce), Rehber Öğretmen, Sınıf Öğretmenliği, Okul Öncesi Öğretmenliği, İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenliği ve Beden Eğitimi Öğretmenliği alanlarında Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) yapılacaktır.

ÖABT'de adaylara; Sınıf Öğretmenliği ve Yabancı Dil (İngilizce) alanlarında alan bilgisi ile ilgili 45 soru, alan eğitimi ile ilgili 30 soru; diğer tüm alanlarda ise alan bilgisi ile ilgili 60 soru, alan eğitimi ile ilgili 15 soru sorulacaktır.

Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) yapılmayan yabancı dillerde (Almanca, Arapça, Çince, Fransızca, İspanyolca, İtalyanca, Japonca, Rusça) öğretmen atamalarında, ÖSYM tarafından yapılan Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (YDS) / e-YDS sonuçlarından oluşturulan KPSSP120 puan türü kullanılacaktır.

657 4A statüsündeki atamalar, MEB tarafından sayısal olarak belirlenen ihtiyaçlar çerçevesinde; KPSS sınav sonuçları ve adayların il ve okul tercihleri dikkate alınarak MEB tarafından (merkezi düzeyde) elektronik ortamda ve adaylara açık durumda yapılmaktadır. Öğretmen atama sürecinde başvuruların alınması, atama yapılacak eğitim kurumlarının öğretmen ihtiyaçlarına göre yapılmaktadır. 657 4B statüsünde sözleşmeli öğretmen olarak atanmak isteyen öğretmen adaylarından başvurular alınarak, KPSS puan üstünlüğüne göre belirlenen kontenjanın üç katı kadar aday mülakat sınavına tabi tutulmaktadır. Atamalar adaylardan alınan kurum tercihleri sonrasında mülakat sınavı puan üstünlüğüne göre yapılmaktadır.

Aday öğretmenliğe atanabilmek için; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak, yönetmelikle belirlenen yükseköğretim kurumlarından mezun olma ve/veya Bakanlıkça ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olma şartları aranır.

Aday öğretmenler, en az bir yıl fiilen çalışmak ve performans değerlendirmesine göre başarılı olmak şartlarını sağlamak kaydıyla, yapılacak yazılı veya yazılı ve sözlü sınava girmeye hak kazanırlar. Uygulanacak olan sözlü sınavda aday öğretmenler; a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade kabiliyeti ve muhakeme gücü, b) İletişim becerileri, öz güveni ve ikna kabiliyeti, c) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı, ç) Topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik nitelikleri, yönlerinden Bakanlıkça oluşturulacak komisyon tarafından değerlendirilir. Sınavda başarılı olanlar öğretmen olarak atanır. Sınavda başarılı olamayan aday öğretmenler il içinde veya dışında başka bir okulda görevlendirilerek bir yılın sonunda yukarıda belirtilen değerlendirmeye tekrar tabi tutulurlar. Aday öğretmenlik süresi sonunda sınava girmeye hak kazanamayanlar ile üst üste iki defa sınavda başarılı olamayanlar aday öğretmen unvanını kaybeder ve memuriyetle ilişiği kesilir. Ancak aday öğretmenliğe başlamadan önce 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aday memurluğu kaldırılarak asli memurluğa atanmış olanların memuriyetle ilişiği kesilmez. Bu kişiler Bakanlıkta kazanılmış hak aylık derecelerine uygun memur kadrolarına atanırlar. Sözleşmeli öğretmenlerin adaylık süreçleri içinde yukarıdaki aşamalar aynen geçerlidir.

MEB’e bağlı okullardaki istihdam biçimleri; daimi (kadrolu) ve sözleşmeli atama şeklinde olmakta, ihtiyaç duyulan yerlerde de geçici statüde de olabilmektedir. Yaygın uygulama biçimi “daimi” ve sözleşmeli statüdür. Daimi (kadrolu) ve 4+2 yıllık görev şartını tamamlayarak daimi statü hakkını kazanan sözleşmeli personel “yaşam boyu” iş garantisine sahiptir.  Türkiye’de okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, mesleki ve teknik eğitim, yetişkin eğitiminde çalışan öğretmenlerin ve yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanlarının çalışma koşulları ile ilgili olarak hem genel nitelikte hem de eğitim kademelerine göre ve farklı konuları içeren hukuki düzenlemeler bulunmaktadır. Öğretmenler, kendi özel yasalarında hüküm bulunmayan durumlarda genel yasalara tabidirler. Bu genel yasalar şunlardır: Devlet Memurları Kanunu: Türkiye’deki tüm devlet memurlarının hizmet koşullarını, niteliklerini, atanma ve yetiştirilmelerini, ilerleme ve yükselmelerini, ödev, hak ve yükümlülüklerini, ücretlerini ve diğer personel konularını düzenleyen temel yasadır. Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu: Devlet memurlarının emeklilikle ilgili hak ve ücretlerini düzenleyen temel yasadır. Emeklilikle ilgili konular bakımından tüm öğretmenler bu yasaya tabidir. Türkiye’de öğretmenlerin hizmet koşulları farklı yasa ve kurumlar tarafından belirlenmektedir. Öte yandan, MEB’e bağlı öğretmenler (okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim) ile üniversite öğretim elemanlarının hizmet koşulları bakımından farklılıklar bulunmaktadır. Bu bağlamda; tüm öğretmenler mesleki statü, mesleğe giriş, çalışma zamanları ve tatiller, maaş ve emeklilik durumları bakımından öncelikle genel yasalara tabidirler. (Devlet Memurları Kanunu, Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu). Bunun yanında öğretmenlerin, görev tanımları, mesleki ilerlemeleri, çalışma zamanları, tatiller, hizmetiçi eğitimleri vb. konularda özel mevzuat düzenlemeleri bulunmaktadır. MEB’e bağlı öğretmenler için Millî Eğitim Temel Kanunu, yükseköğretim öğretim elemanları için Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Personel Kanunu). Öğretmenlerin hizmet koşullarının belirlenmesi konusundaki başlıca karar organları MEB (görev tanımları, hizmetiçi eğitim, çalışma zamanları, atama ve yer değiştirme vb.) ve YÖK’tür (planlama ve koordinasyon kurumu). Kamu yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanları da 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında çalışmaktadırlar. Ancak, diğer eğitim kademelerinden farklı olarak, yükseköğretim kurumları personelinin hizmet koşullarıyla ilgili özel düzenlemeler bulunmaktadır (2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu). 1981 yılında gerçekleştirilen yükseköğretim reformu sürecinde çıkarılan bu yasalar, öğretim elemanlarının hizmet koşullarında da değişiklikler getirmişlerdir. (örneğin; atama süreç ve ölçütleri, maaşlar, iş güvenliği, çalışma zamanları, emeklilik vb.). Türkiye’de öğretmen eğitimi ve ihtiyaçlarıyla ilgili planlamalar Kalkınma Planlarının eğitim ve insan gücü planlaması bölümlerinde yer almış, bu çalışmalar, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, MEB ve YÖK iş birliği içerisinde yürütülmüştür.

Türkiye’de MEB’e bağlı okullarda, genel olarak, izinli olan veya göreve gelemeyen öğretmenlerin yerine okuldaki durumu uygun olan öğretmenlerden birisi görevlendirilmektedir. Diğer taraftan,  657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 108. Maddesi gereği aylıksız izin alınması durumunda il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince geçici görevlendirmeler yapılabilmektedir. Bu hallerin dışında, ihtiyaç duyulması durumunda okul ve kurumlar arasında Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği hükümlerine göre geçici öğretmen görevlendirmeleri yapılmaktadır.

Destek Ölçütleri

Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda; öğretmenlerin desteklenmesi Bakanlık, okul yönetimi ve okul-aile birliği tarafından sağlanır. Bu desteklere yönelik düzenlemeler arasında; okul seminerleri, meslektaş paylaşımı, hizmetiçi eğitim, öğretim materyali sağlama, uzaktan eğitim vb. etkinliklerden söz edilebilir. Öğretmenlerin destekleyicileri olarak da okul yöneticileri, deneyimli öğretmenler, müfettişler, gönüllü eğiticilerden söz edilebilir. Ayrıca; Millî Eğitim Bakanlığı, her düzeydeki öğretmen için bilgisayar ortamını (bilgisayar kursları, interaktif TV, e-öğrenme, e-posta grupları, EBA (Elektronik Bilgi Ağı) vb.), “zengin bir öğrenme kaynağı” olarak kullanmaktadır. Yine, okul rehberlik servisleri, öğretmenlere çeşitli konularda destek sağlamaktadır. Mesleğe yeni başlayan öğretmenler, ilk yıl aday öğretmen oldukları için, onları hazırlamaya ve geliştirmeye yönelik özel yetiştirme programları uygulanabilmektedir.

Öğretmenlik mesleğinin algı ve statüsünün yükseltilmesi amacıyla MEB bünyesinde Öğretmene Hizmet Sosyal ve Kültürel Faaliyetler Dairesi adı altında bir birim oluşturulmuştur. Oluşturulan bu birim tarafından diğer kurum ve kuruluşlarla iş birliği içerisinde öğretmenlere yönelik bir takım sosyal ve kültürel faaliyetler düzenlemektedir.

Ayrıca her eğitim öğretim yılı başında öğretmemelere Eğitim Öğretim Yılına Hazırlık Ödeneği adı altında maddi bir destek sağlanmaktadır. 2022-2023 eğitim öğretim yılında 1.325 tl verilmiştir.

Maaşlar

Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul ve kurumlarda kadrolu olarak çalışan öğretmenlerin maaşları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36. maddesinde değinilen derece ve kademelere göre belirlenir ve ödenir. Bu yasada öğretmenler “eğitim-öğretim hizmetleri sınıfı” içinde yer alır, maaşları da bu sınıfa ve derecelerine/kademelerine göre belirlenir.  Söz konusu yasaya göre; bir mesleğe giriş derecesi, o mesleğin hizmet sınıfı (örneğin öğretmenler için eğitim-öğretim hizmetleri sınıfı) ve bireyin eğitim düzeyine göre belirlenir. Meslek içindeki ilerleme ise; her bir yıllık hizmet süresi bir kademe ilerlemesi, ileri düzeydeki eğitimler için ek kademe ilerlemesi (üniversitelerde yapılan yüksek lisans derecesi için bir kademe, doktora derecesi için iki kademe) gerçekleştirilir. Her kademe ilerlemesi (üç yılda bir derece) aynı zamanda maaş artışı anlamına gelir. Maaşların belirlenmesinde 43. maddedeki aylık ve ek gösterge tablosu esas alınır. Öğretmenlere ayrıca, 657 sayılı Kanun’un 152. maddesi doğrultusunda her yıl Bakanlar Kurulunca belirlenen oranda eğitim-öğretim tazminatı ve yan ödeme ödenir. Yukarıda belirtilen ana maaş ödemesine ek olarak öğretmenlere bazı ek ödemeler de yapılmaktadır. Bunlar: ·

• 657 sayılı Kanunun ek 32. maddesi gereğince öğretmenlere, her öğretim yılı başında bir kez “Eğitim-öğretime Hazırlık Ödeneği” verilir.
• Aylık karşılığı ders görevini tamamlayan öğretmenlere, üzerine okuttukları her ders saati için ek ders ücreti ödenir.
• Yabancı Dil Sınavında (YDS) en az 70 puanın üzerinde başarı gösteren öğretmenlere her ay “yabancı dil tazminatı” verilir. Puanlara göre yabancı dil tazminat miktarı değişkenlik gösterebilmektedir.
• 25/08/2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme bölümünün 8. maddesi çerçevesinde; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödenir. 657 sayılı Kanuna tabi diğer devlet memurları gibi, öğretmenlere de sosyal haklar kapsamında belirli koşullara göre ödemeler yapılır; çalışmayan eş ve çocuklar için aile yardım ödeneği, doğum yardımı, ölüm yardımı, tedavi yardımı vb.

1. Dönem Toplu Sözleşmenin Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme bölümünün 19. maddesi gereğince, okul ve kurumlarda görev yapan öğretmen ve müdür yardımcılarına ilgili mevzuatına göre verilen nöbet görevi karşılığında haftada 3 saat ek ders ücreti ödenmektedir.

İlköğretim okullarında ve liselerde ders yılı süresinin 180 iş gününden az olmaması esastır. (Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, Madde 5; Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği, madde 15). Öğretmenlerin haftalık ders yükleri, 2006 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile yeniden düzenlenmiştir. Buna göre; okul öncesi ve sınıf öğretmenleri aylıkları karşılığında 18, ek ders ücreti karşılığında 12 saat olmak üzere haftada 30 saat; genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri aylıkları karşılığında 15, ek ders ücreti karşılığında 15 saat olmak üzere haftada 30 saat; atölye ve laboratuvar öğretmeni ise aylıkları karşılığında 20, ek ders ücreti karşılığında 24 saat olmak üzere en fazla 44 saat ders vermekle yükümlüdür. Sınıf öğretmenleri haftada en az 30 saat okulda bulunmakla yükümlüdürler. Branş öğretmenleri ise; derslerinin bitiminde okuldan ayrılabilirler. Ancak, tüm öğretmenler eğitim-öğretim görevlerinin dışında, yasal düzenlemeler ve okul yönetimi tarafından öngörülen görevleri (komisyon, kurul, nöbet, sosyal faaliyetler vb.) yerine getirmekle yükümlüdürler. Eğitim dışındaki işler için ne kadar zaman ayrıldığı tam olarak hesaplanamadığı için, eğitime ayrılan zamanın toplam iş yükü içindeki payını hesaplamak mümkün değildir. Ancak, eğitime ayrılan zamanın toplam iş yükü içindeki payının %75’in üzerinde olduğuna ilişkin bir ortalama tahmin verilebilir.12/01/1961 tarih ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’na göre (madde 43); öğretmenler yaz tatili içinde aralıksız iki ay izinlidirler. Resmi tatil günleri (Cumartesi ve Pazar) ile diğer tatil günlerinde (ulusal vb. bayramlar) öğretmenler izinlidir ve izin günlerinde maaşlarından kesinti yapılmaz.

Okul yöneticiliğine (Müdür yardımcılığı, müdür başyardımcılığı ve müdürlük): görevlendirilebilmek için fiilen öğretmen olmak ön koşuldur. MEB merkez teşkilatında yöneticilik: MEB merkez örgütündeki çeşitli pozisyonlara Millî Eğitim Bakanlığı Personelinin Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Yer Değiştirme Suretiyle Atanması Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda atamalar yapılmaktadır.

İl / İlçe Millî Eğitim Müdürlüklerinde yöneticilik: Yerel düzeydeki yönetici pozisyonlarına Millî Eğitim Bakanlığı Personelinin Görevde Yükselme, Unvan Değişikliği ve Yer Değiştirme Suretiyle Atanması Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda atamalar yapılmaktadır. 

Öğretmenlikte yurdun çeşitli yerlerinde görev yapmak esastır (Millî Eğitim Temel Kanunu, Madde 46). Kadrolu öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Öğretmenlerin yer değiştirmeleri, her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim ve öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde yapılır.  Öğretmenlerin yer değiştirme suretiyle atamalarında uyulacak temel ilkeler, özür grupları, hizmet bölgeleri ve alanları, hizmet puanı ve diğer hususlara ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir. Öğretmenlerin atamaları Bakanlıkça il/ilçe emrine veya doğrudan eğitim kurumuna yapılır. Bakanlıkça il/ilçe emrine atama yapılması hâlinde, öğretmenlerin atandıkları ildeki görev yerleri, hizmet puanları ve yeterlikleri dikkate alınarak il millî eğitim müdürünün teklifine göre valilerce belirlenir.  Öğretmenlerin yer değiştirmeleri; ilke olarak yaz döneminde (Haziran-Temmuz-Ağustos) yapılır. Öğretmenler belirli koşullarda, il içinde ve iller arasında yer değiştirme talebinde bulunabilirler. Bu tür yer değiştirmelerde, aynı maaşlarını korurlar. Ancak kamu okullarından özel okullara geçiş yapan öğretmenler “devlet memuru” statüsünü kaybederler ve devletten maaş alamazlar. Maaşlarını özel okul yönetimleri sağlar.  

Ancak, sözleşmeli öğretmen olarak atananlar; atandıkları eğitim kurumlarında sözleşmeli olarak 4 yıl, kadrolu olarak da en az 2 yıl olmak üzere toplam 6 yıl görev yaparlar. Bu süre zarfında sözleşmeli öğretmenlerin görev yerleri değiştirilemez. İhtiyaç fazlası sözleşmeli öğretmenlerin yer değiştirmeleri ise ilgili yönetmeliğin 18. Maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

(1) Eğitim kurumu ve/veya bölüm kapanması, program değişikliği, Bakanlığın öğretmenliğe atanacakların tespitine ilişkin kararıyla bazı derslerin kaldırılması veya istihdam alanının daralması gibi nedenlerle öğretmen fazlalığı oluşması hâlinde, öncelikle sözleşmeli öğretmenler ihtiyaç fazlası öğretmen olarak değerlendirilir.

(2) İhtiyaç fazlası konumda bulunan sözleşmeli öğretmenler, istekleri ve tercihleri de dikkate alınmak suretiyle atamaya esas puan üstünlüğüne göre il içinde alanlarına uygun eğitim kurumlarına valiliklerce atanır. Sözleşmeli öğretmenlerin sözleşmeleri, görev yaptıkları il içinde alanında ihtiyaç olmaması ya da öğretmenlerin bu fıkraya göre yapılması öngörülen görev yeri değişikliğini kabul etmemeleri hâlinde sona erer.

Devlet memuru olan öğretmenlerin memuriyetinin sona ermesi çeşitli şekillerde olmaktadır. Buna göre, devlet memurlarının, bu kanun hükümlerine göre memurluktan çıkarılması; memurluğa alınma şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya memurlukları sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi; memurluktan çekilmesi; istek, yaş haddi, malûllük, sebeplerinden biri ile emekliye ayrılması ve ölümü hallerinde memurluğu sona erer (657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu). Ayrıca, Yüksek Disiplin Kurulu (YDK) kararıyla memuriyeti sonlandırılabilmektedir.

Sözleşmeli öğretmen olarak atananlar ise ilgili yönetmelikte belirtilen şartlardan herhangi birini taşıdığı sonradan anlaşılanların veya bu şartlardan herhangi birini görevleri sırasında kaybedenlerin,

Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğine göre her yıl yapılacak performans değerlendirmesinde başarılı olamayanların, sözleşmeleri tek taraflı olarak feshedilir.

Ayrıca, sözleşmeli öğretmenlerin sözleşmeleri, görev yaptıkları il içinde alanında ihtiyaç olmaması ya da öğretmenlerin bu fıkraya göre yapılması öngörülen görev yeri değişikliğini kabul etmemeleri hâlinde sona erer.

Emeklilikle ilgili konular (hizmet süresi, aylık miktarı, yaş sınırı vb.). Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile düzenlenir (5510 Sayılı, 2006 tarihli). Yasanın 28. maddesi gereği kadınların 58, erkeklerin 60 yaşını doldurmaları halinde kendi istekleriyle emekli olabilecekleri öngörülmektedir. Öte yandan 5510 Sayılı Kanun gereği üniversite öğretim üyeleri dışındaki kamu görevlileri için (MEB öğretmenleri dâhil) emeklilik yaş haddi 65 ancak olağan olmayan durumlar için (sürekli hastalık, sakatlık vb.) istisnai hükümler bulunmaktadır. Emekliliği hak edenlere, devlet memurlarıyla ilgili gösterge ve katsayılar kapsamında emekli maaşı bağlanmaktadır. Bu gibi durumlarda, ilgililere belirli oranlarda düşük maaş bağlanmaktadır. Emekli olanlar, 5510 sayılı Kanun gereğince başka işlerde çalışmaya devam edebilirler.