T.C. Anayasasındaki 42. maddeye göre, “hiç kimse eğitim haklarından yoksun bırakılamaz” ifadesi kapsamında Türkiye’de yetişkin eğitimi bireyler için bir hak ve devlet için bir sorumluluktur. Devlet bu sorumluluğunu bütün yaş gruplarındaki yetişkinler için hayat boyu öğrenme kurumları açarak, çerçeve öğretim programları ve ulusal meslek standartlarını dikkate alınarak hazırlanan ve TTKB tarafından onaylanan programlar düzenleyerek veya devlet ve özel kurumlarla iş birliği gerçekleştirerek yaygın eğitim kursları düzenlemektedir.

Türkiye’deki yetişkin eğitimi ile ilgili yasal düzenlemeler şu şekildedir: 

Resmî Gazete’de yayımlanan 10.07.2018 tarihli ve 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü görevleri belirlenmiştir.

• Zorunlu eğitim dışında, eğitim ve öğretimi hayat boyu devam edecek şekilde yaygınlaştırmak amacıyla çalışmalar yapmak, bunları uygulamak, izlemek ve değerlendirmek,

• Yaygın eğitim ve öğretim ile açık öğretim hizmetlerini yürütmek,

• Örgün eğitim sistemine girmemiş, herhangi bir eğitim kademesinden ayrılmış veya bitirmiş vatandaşlara yaygın eğitim yoluyla genel veya mesleki ve teknik öğretim alanlarında eğitim ve öğretim vermek,

• Yaygın eğitim ve öğretim okul ve kurumlarının eğitim ve öğretim programlarını, ders kitaplarını, eğitim araç-gereçlerini hazırlamak veya hazırlatmak ve Talim ve Terbiye Kuruluna sunmak,

• Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak.

1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, genel durumu, içeriği, yaygın eğitimin amaçlarını, diğer kurumlarla iş birliği ve koordinasyonu düzenler.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, tüm düzey ve türde (örgün, yaygın ve çıraklık) mesleki eğitimi kapsayan temel kanundur. Yetişkin mesleki eğitimi ile ilgili konuları (kalfa ve usta eğitimi, mesleki eğitimin planlanması, mesleki eğitimin katılımcıları ve mesleki eğitimdeki özel uygulamaların sorumluluğu, mesleki eğitimin finans vb.) içerir.

2841 sayılı Zorunlu İlköğrenim Çağı Dışında Kalmış Okuma-Yazma Bilmeyen Vatandaşların Okur-Yazar Duruma Getirilmesi Hakkında Kanun, okuma yazma bilmeyen yetişkin yurttaşların okur-yazar hâle getirilmesi ve onlara ilköğretim diploması sağlanması ile ilgili konuları düzenler.

5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında açılan özel çeşitli (muhtelif) kurslar, uzaktan eğitim kursları, motorlu taşıt sürücüleri kursları ve özel hizmet içi eğitim merkezleri tarafından yetişkinlere yönelik eğitim hizmetleri verilmektedir. Özel çeşitli kurslar kapsamında açılan özel öğretim kurumlarında mesleki eğitim ve kişisel gelişim alanlarında programlar uygulanmaktadır.

5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu ile Türkiye’deki eğitim ulusal mesleki standartları ve bazı konuların işlenişi anlamında yeni bir boyut kazanmıştır. Bu gelişme, yaygın eğitim çalışmalarında yeni düzenlemelere (programlar, yeterlilikler ve profesyonel standartları sağlama) yön vermektedir.

2018 yılında yayımlanan Hayat Boyu Öğrenme Kurumları Yönetmeliği de 5/1/1961 tarihli ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 16/6/1983 tarihli ve 2841 sayılı Zorunlu İlköğrenim Çağı Dışında Kalmış Okuma-Yazma Bilmeyen Vatandaşların, Okur-Yazar Duruma Getirilmesi veya Bunlara İlkokul Düzeyinde Eğitim-Öğretim Yaptırılması Hakkında Kanun, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, 30/5/1997 tarihli ve 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 10.07.2018 tarihli ve 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine dayanılarak hazırlanmış ve Millî Eğitim Bakanlığına bağlı hayat boyu öğrenme kurumlarının kuruluş, görev, yönetim, eğitim, öğretim ve işleyişi hakkındaki yöntem ve ilkeler ile diğer resmî ve özel kurum ve kuruluşlar, belediyeler, meslek kuruluşları, dernekler, vakıflar ve gönüllü kuruluşlarca hayat boyu öğrenme kurumlarının iş birliğinde özel öğretim kurumları mevzuatı dışında açılacak kurslarda yönetim, eğitim, öğretim, üretim, rehberlik, gözetim ve denetime ilişkin usul ve esasları düzenlemektir

Okuma-yazma kursları ve yabancılara yönelik Türkçe eğitimleri ülke genelinde her ilçede bulunan halk eğitimi merkezleri tarafından gerçekleştirilmekte ve kursları başarı ile tamamlayanlara örgün eğitim diplomasına denk belgeler verilmektedir.

3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre mesleki ve teknik eğitim programlarının uygulandığı örgün, yaygın ve çıraklık eğitiminin her türünde ve derecesinde temel yürütme organı ulusal düzeyde, 10.07.2018 tarihli ve 1 numaralı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine bağlı olarak MEB koordinasyonunda oluşturulan Mesleki Eğitim Kurulu; yerelde ise illerde Vali başkanlığında oluşturulan il istihdam ve mesleki eğitim kurullarıdır.

02.12.2016 tarihli ve 6764 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 3 üncü maddesinin (ç) bendine göre ‘‘05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre aday çırak, çırak, kalfa ve ustaların genel ve meslekî eğitimlerini sağlamak” görevi Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne verilerek Hayat Boyu Öğrenme Kurumları Yönetmeliğinden mesleki eğitim merkezlerine ilişkin iş ve işlemlere yönelik düzenlemeler çıkarılmıştır.

3308 sayılı Kanun – Denklik Başlığı- Madde 35 – (Değişik: 2/12/2016 - 6764/46 md.) Kapsamı, şartları ve süresi Bakanlıkça belirlenen telafi eğitimi veya tamamlayıcı eğitime katılan ve bu eğitim sonunda yapılan sınavlarda başarılı olan kalfa, usta ve ortaöğretim kurumu mezunlarına, bitirdikleri meslek alanının diploması verilir. Önceki öğrenmelere ilişkin mesleki yeterlikler, meslek standartları ve seviyeleri esas alınarak sınavla belirlenir. “Önceki öğrenmelerin tanınması ve denklikle ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılan yönetmelikle düzenlenir” hükmü uyarınca; halk eğitimi merkezleri tarafından açılan yaygın eğitim kurslarını başarı ile tamamlayan kursiyerler 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun 35. maddesi ile MEB Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği 63/a maddesi hükümlerine göre hazırlanan 02/10/2017 tarihli ve 1557502 resmî sayılı Önceki Öğrenmelerin Tanınması ve Denklik Yönergesi kapsamında meslekî eğitim merkezlerinde gerçekleştirilecek kalfalık veya ustalık sınavlarına katılabilmektedir.

Türkiye’deki yetişkin eğitiminin yaygınlaştırılması ve geliştirilebilmesi için, Dünya Bankası, Avrupa Birliği kaynaklı projeler geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Ayrıca ulusal düzeyde birçok iş birliği protokolü imzalanarak yetişkin okuryazarlığı, yurttaşlık eğitimi ve mesleki ve teknik eğitimle ilgili projeler uygulanmaktadır.

Avrupa Birliği kaynaklı projelerle, hareketlilik ve ortaklık fırsatları önemli ölçüde güçlendirilmesi ve yetişkin eğitimi, yükseköğretim / mesleki eğitim öğrencileri, öğretmenler, eğiticiler ve gençlik çalışanları için hibe imkanlarının artırılması mümkün olmaktadır (Ulusal Ajans 2018 yılı Faaliyet Raporu, ilgili mevzuata atıf yapılacaktır).