Mondiale en interculturele dimensie in curriculumontwikkeling
Voor het lager onderwijs zijn eindtermen ontwikkeld inzake o.m. multiculturele samenleving, de Europese Unie, wereldvrede, democratie, rechten van de mens en van het kind. In de eerste generatie vakoverschrijdende eindtermen voor het secundair onderwijs was het thema 'opvoeden tot burgerzin' opgenomen. In de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen wordt binnen de context 'omgeving en duurzame ontwikkeling' o.m. aandacht besteed aan het mondiale karakter van duurzaamheidsvraagstukken; binnen de context 'politiek-juridisch aspect van een democratische samenleving' wordt bijzondere aandacht besteed aan vier onderling samenhangende thema’s, met name actief burgerschap, mensenrechten, democratie en de Europese/internationale dimensie; binnen de context 'sociocultureel samenleven' zijn eindtermen geformuleerd inzake een dynamische samenlevingscultuur, diversiteiten binnen een samenleving, herinneringseducatie, conflictregeling, kunstgerelateerde cultuurexploratie.
Ook in de vakken levensbeschouwelijke vorming, wereldoriëntatie, maatschappelijke vorming, geschiedenis en aardrijkskunde komt de Europese en internationale dimensie en burgerschapsvorming uitdrukkelijk aan bod.
De Koning Boudewijnstichting steunt actief burgerschapsvorming in het onderwijs, in de eerste plaats via de ontwikkeling van materiaal en vormingen voor het leerplichtonderwijs en de lerarenopleiding. Naar aanleiding van de introductie van de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen, heeft de KBS daarnaast het Traject Actief Burgerschap opgestart. Dit was een traject met aanbieders burgerschapseducatie die het thema vanuit diverse invalshoeken benaderen (wereldburgerschap, mensenrechten, ontwikkelingseducatie, ,….) Het was de bedoeling om samen na te denken over hoe de implementatie van die eindtermen gestimuleerd kon worden. De resultaten zijn voorgesteld op een Forum Actief Burgerschap in 2011 en de uitgave 'Scholen en burgerschapseducatie' (2010) te downloaden via de website van de KBS. De KBS heeft ook een (kleinschalige) onderzoeksopdracht uitgeschreven met het doel inzicht te verwerven in de totstandkoming van de vraag naar ondersteuning op het vlak van burgerschapseducatie. Op basis van dit onderzoek is een reflectie-instrument ontwikkeld, waarmee scholen zichzelf en hun beleid inzake burgerschapseducatie kunnen analyseren.
Inzake Europese vorming en internationalisering in scholen werkt het departement Onderwijs en Vorming samen met :
Die organisaties begeleiden de school bij het opzetten van een internationaal project en organiseren regelmatig studiedagen en conferenties over internationalisering.
Het Europese eTwinning-platform helpt scholen de Europese dimensie te integreren in het dagelijks klasgebeuren. Jongeren en leerkrachten uit verschillende Europese landen leren elkaar kennen en kunnen samenwerken in een veilige online-omgeving. Heel wat Vlaamse scholen participeren hieraan met eTwinning projecten.
Voor de taalprogramma's zie 13.1.1 en 13.1.2.
Netwerken en samenwerkingsverbanden
De VLOR, Vlaamse Onderwijsraad (zie 2.7.2.1.) stimuleerde de oprichting in 1999 van de EUNEC (European Network of Education Councils) en neemt het secretariaat waar.
Het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming (zie 9.3.2.) is lid van CIDREE, the Consortium of Institutions for Development and Research in Education in Europe, opgericht in 1990.
De onderwijsinspectie is lid van SICI, the Standing International Conference of Inspectorates, opgericht in 1995.
De Vlaamse Gemeenschap is ook sinds 1986 lid van ENSI, Environment and School Initiatives, dat onderwijs voor een duurzame ontwikkeling promoot.