Toelatingsvoorwaarden en keuze van ECEC-instelling

Kinderopvang

Kinderopvang voor baby’s en peuters is toegankelijk voor alle kinderen vanaf de geboorte tot ze naar het kleuteronderwijs gaan. In de praktijk schakelen de meeste kinderen over naar het kleuteronderwijs op de leeftijd van 2,5 jaar.

Kleuteronderwijs

Instapmomenten tussen 2,5 en 3 jaar
Kinderen die tussen 2,5 en 3 jaar oud zijn, mogen in het gewoon kleuteronderwijs instappen op:

• De eerste schooldag na elke schoolvakantie: na de zomer-, herfst-, kerst-, krokus- en paasvakantie
• De eerste schooldag van februari
• De eerste schooldag na Hemelvaart

Als een kind 2,5 jaar wordt op een instapdatum, mag het vanaf die dag naar school.

Een school kan ervoor kiezen om:

• Een instapklas te voorzien voor peuters tussen 2,5 en 3 jaar
• Een klas te organiseren voor peuters vanaf 2,5 jaar

Vanaf 3 jaar
Zodra een kind 3 jaar is, mag het op elke schooldag instappen in het kleuteronderwijs.

Leerplicht voor 5- en 6-jarige kinderen

• 5-jarigen: Sinds het schooljaar 2020-2021 start de leerplicht in België op 5-jarige leeftijd. Deze kinderen moeten minimaal 290 halve dagen per schooljaar naar school gaan.
• 6-jarigen: Zij moeten elke schooldag aanwezig zijn, behalve bij gewettigde afwezigheid.

Verlengd verblijf in het kleuteronderwijs

Kinderen kunnen tot 6 jaar naar de kleuterschool gaan, wanneer het lager onderwijs start. Soms is een kind nog niet klaar voor de overgang naar het lager onderwijs.

• Een kind dat vóór 1 januari van het lopende schooljaar 6 jaar wordt, kan nog een extra jaar in het gewone kleuteronderwijs blijven.
• Kinderen van 7 jaar en ouder kunnen niet langer naar het gewone kleuteronderwijs.

Vrije schoolkeuze en inschrijving

In Vlaanderen kiezen ouders zelf welke school hun kind zal volgen. Sommige scholen hebben een beperkte capaciteit en kunnen niet alle leerlingen toelaten. In dat geval moeten basisscholen en middelbare scholen (1A/1B) een online aanmeldingssysteem hanteren. Scholen zonder online aanmeldingssysteem mogen een leerling niet weigeren wegens plaatsgebrek.

Bij het aanmelden geven ouders of voogden vooraf via een online systeem door welke school(scholen) ze verkiezen. Daarbij kunnen ze hun voorkeuren rangschikken.

Scholen met een online aanmeldingssysteem volgen een gemeenschappelijke tijdlijn. Sommige scholen organiseren de inschrijvingen individueel, terwijl andere samenwerken met een centraal systeem.

Bij inschrijving krijgen bepaalde groepen voorrang. In sommige gevallen kunnen deze leerlingen ook vroeger inschrijven. Andere voorrangsregels zijn niet verplicht. De school stelt een rangorde op aan de hand van criteria zoals:

• Willekeurige loting
• Voorkeur voor een school: de plaats op de voorkeurslijst
• Afstand tot het thuisadres en/of de werkplek (alleen in het basisonderwijs)

Niet elke school vraagt naar het werkadres van de ouders en ouders zijn niet verplicht dit te geven. Toch kan een school dichter bij de werkplek de kans op inschrijving vergroten.

Groepsgrootte en kind/begeleider-ratio

Kinderopvang

Groepsopvang
Groepsopvang staat ook bekend als een 'kinderdagverblijf' of 'crèche'. Dit is een grotere opvanglocatie met meerdere kinderbegeleiders.

• Elke groep mag maximaal 18 kinderen tellen, met maximaal 9 kinderen per kinderbegeleider.
• Ten laatste tegen 2027 zal het aantal kinderen per kinderbegeleider afnemen.
• Groepsopvang is meestal gevestigd in een apart gebouw of een afgebakend deel van een groter gebouw.
• Grotere opvanglocaties zijn opgedeeld in kleinere groepen van maximaal 18 kinderen.

Groepsopvang voor baby’s en peuters moet beschikken over een vergunning van het agentschap Opgroeien en aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Gezinsopvang
Gezinsopvang is kleinschalige opvang, meestal gerund door één onthaalouder.

• Er mogen maximaal 8 kinderen tegelijk aanwezig zijn, met een streefdoel van gemiddeld 4 kinderen per onthaalouder.
• Tegen 2027 wordt het aantal kinderen per onthaalouder verlaagd.
• Gezinsopvang vindt vaak plaats in de woning van de onthaalouder.

Afhankelijk van het type gezinsopvang betalen ouders een inkomensgerelateerd tarief of een vast bedrag. Gezinsopvang voor baby’s en peuters moet beschikken over een vergunning van het agentschap Opgroeien en aan bepaalde voorwaarden voldoen.

Kleuteronderwijs

Scholen zijn vrij in de organisatie van hun klassenindeling. In de praktijk worden kleuters meestal ingedeeld volgens leeftijd:

• 2,5 tot 3 jaar
• 3 tot 4 jaar
• 4 tot 5 jaar
• 5 tot 6 jaar

Sommige kleuterscholen hanteren een verticale indeling, waarbij verschillende leeftijden samen les krijgen. Dit gebeurt vooral wanneer er te weinig leerlingen zijn om aparte klassen te organiseren.

De schoolbesturen bepalen zelf het maximale aantal leerlingen per klas.

De minimale kwalificatie voor kleuterleerkrachten is een bachelordiploma (ISCED 6).

Jaarlijkse, wekelijkse en dagelijkse organisatie

Kinderopvang

Het decreet over de opvang van baby’s en peuters (klik hier voor het decreet) bepaalt dat kinderopvangcentra regelmaat in het dagschema moeten voorzien, met aandacht voor het individuele ritme en de behoeften van elk kind.

Kinderopvanglocaties met een vergunning, met of zonder basissubsidie, moeten minstens 220 dagen per kalenderjaar open zijn. Op deze dagen moeten ze een ononderbroken openingsduur van minstens 11 uur aanbieden tussen 6:00 en 20:00 uur.

Kleuteronderwijs

Het schooljaar start op 1 september en eindigt op 31 augustus.
Gedurende het schooljaar zijn er vijf vakantieperiodes:

• Herfstvakantie: 1 week
• Kerstvakantie: 2 weken
• Krokusvakantie: 1 week
• Paasvakantie: 2 weken
• Zomervakantie: 1 juli – 31 augustus

Daarnaast zijn er vijf erkende feestdagen:

• 11 november (Wapenstilstandsdag)
• Paasmaandag
• 1 mei (Dag van de Arbeid)
• Hemelvaart en de vrijdag erna (behalve in deeltijds kunstonderwijs)
• Pinkstermaandag

Leerlingen mogen ook afwezig zijn op religieuze feestdagen van hun geloof, mits ouders vooraf een schriftelijke melding doen.

Schooltijden

Scholen bepalen autonoom hun lessenrooster en werkplan.

• De schoolweek bestaat uit 28 à 29 lessen van 50 minuten, verspreid over vijf dagen (maandag t/m vrijdag).
• De lessen starten ten vroegste om 8:00 uur, meestal rond 8:30 uur.
• De schooldag eindigt tussen 15:00 en 17:00 uur, afhankelijk van de school en de klas.
• Er is een lunchpauze van minstens een uur en vaak een extra pauze in de voor- of namiddag.
• Op woensdagmiddag zijn de leerlingen vrij, al bieden veel scholen naschoolse opvang.

Veel scholen voorzien voor- en naschoolse opvang om werkende ouders te ondersteunen.