Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta saglasno Uredbi o organizaciji i načinu rada državne uprave vrši poslove uprave koji se odnose na: kreiranje, uspostavljanje i razvoj obrazovno-vaspitnog sistema; uslove za osnivanje, rad i licenciranje ustanova u oblasti obrazovanja; organizaciju rada obrazovno-vaspitnih ustanova; normative i standarde za finansiranje ustanova obrazovanja i vaspitanja; dopunsku nastavu djeci crnogorskih državljana koji se nalaze na privremenom radu u inostranstvu; mobilnost studenata i akademskog osoblja i međunarodnu saradnju u oblasti obrazovanja; priznavanje inostranih obrazovnih isprava o završenom osnovnom, srednjem i visokom obrazovanju; donošenje, odnosno odobravanje obrazovnih programa za predškolsko vaspitanje i obrazovanje, osnovno obrazovanje i vaspitanje, srednje opšte obrazovanje, stručno obrazovanje, vaspitanje i obrazovanje djece sa posebnim obrazovnim potrebama i obrazovanje odraslih; upisnu politiku na javnim ustanovama visokog obrazovanja; obrazovanje komisije za praćenje maturskog, odnosno stručnog ispita; izbor direktora u javnim ustanovama predškolskog, osnovnog i srednjeg obrazovanja; imenovanje članova školskih i upravnih odbora u javnim ustanovama obrazovanja i vaspitanja; donošenje normativa o profilu i obrazovanju nastavnika, stručnih saradnika i saradnika u nastavi u osnovnoj i srednjoj školi; utvrđivanje liste nastavnika koji nemaju normu časova za školsku godinu; raspored nastavnika koji nemaju normu časova za školsku godinu; donošenje programa privatno-javnog partnerstva za oblast obrazovanja; opremu, smještaj i ishranu učenika i studenata; normative troškova rada obrazovno-vaspitnih ustanova; davanje saglasnosti na visinu participacije za pokriće troškova obrazovanja u javnim ustanovama; utvrđivanje visine naknade za vanredne učenike; normative vannastavnog osoblja u obrazovno-vaspitnim ustanovama; davanje saglasnosti na opšta akta javnih ustanova iz oblasti obrazovanja; pripremu predloga propisa iz oblasti prosvjete; izdavanje udžbenika i udžbeničke literature; nadzor nad zakonitošću rada ustanova u oblasti obrazovanja; ostvarivanje prosvjetno-kulturne djelatnosti pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica koji žive u Crnoj Gori; razvoj i implementaciju Nacionalnog okvira kvalifikacija i usklađenost sa Evropskim kvalifikacionim okvirom; planiranje i programiranje, ostvarivanje i usklađivanje međunarodne prosvjetne saradnje Crne Gore sa drugim državama, regionalnim zajednicama i međunarodnim organizacijama; edukaciju i stručno usavršavanje stranaca u Crnoj Gori i crnogorskih državljana u inostranstvu, posebno mladih i talentovanih učenika i studenata; prikupljanje, obradu i distribuciju predloga i odgovarajućih podataka, informacija i programa u oblastima međunarodne prosvjetne saradnje; dodjeljivanje nagrade "Oktoih", nagrada učenicima i nastavnicima iz fonda za kvalitet i talente; realizaciju programa od opšteg interesa kojima se naučnoistraživačke ustanove i istraživači uključuju u Evropski istraživački prostor i međunarodne naučne i inovativne programe; usavršavanje i mobilnost crnogorskih istraživača sa ciljem omogućavanja njihovog rada i sticanja novih znanja u istraživačkim centrima, naučnim institutima u Crnoj Gori i inostranstvu; povezivanje naučnih ustanova sa privrednim subjektima; povezivanje sa krupnim istraživačkim infrastrukturama i umrežavanje sa međunarodnim istraživačkim timovima (program internacionalizacije); regionalnu saradnju i infrastrukturno povezivanje u istraživanjima; realizaciju naučnoistraživačkih i inovativnih nacionalnih i međunarodnih projekata; centre izvrsnosti; unapređenje infrastrukture neophodne za realizaciju istraživanja; stimulisanje mladih istraživača za obavljanje naučnoistraživačke djelatnosti; podsticanje razvoja e-infrastrukture neophodne za nauku i istraživanje; podsticanje naučne produktivnosti; uključivanje dijaspore u naučnoistraživačku djelatnost u Crnoj Gori; uključivanje međunarodno priznatih naučnika iz drugih zemalja u naučnoistraživačke programe i projekte u Crnoj Gori; promociju nauke i istraživanja u društvu; programe od nacionalnog značaja koji imaju interdisciplinarni karakter, a realizuju se uz učešće više ministarstava; izradu planova i programa naučnoistraživačke djelatnosti; izradu naučnoistraživačke politike i strategija; pripremu predloga zakona, drugih propisa i opštih akata iz oblasti nauke i istraživanja; usklađivanje domaćih propisa sa pravnom tekovinom Evropske unije u oblasti nauke i istraživanja; izradu akata o naučnoj i tehnološkoj saradnji Crne Gore sa drugim zemljama (memorandumi, sporazumi, ugovori, protokoli, programi); učešće Crne Gore u bilateralnim i multilateralnim programima i projektima koji se odnose na nauku i istraživanje; sprovođenje projekata u oblasti nauke koji se finansiraju iz pretpristupnih fondova Evropske unije - IPA projekti; naučnu i tehnološku saradnju Crne Gore sa drugim državama; organizaciju i koordinaciju mreže nacionalnih kontakt osoba (NCP) za Okvirni program za istraživanje i inovacije Evropske unije; praćenje implementacije strategije naučnoistraživačke djelatnosti u Crnoj Gori; utvrđivanje programskih i finansijskih kriterijuma i definisanje prioriteta u naučnoistraživačkoj djelatnosti za finansiranje programa od opšteg interesa iz budžetskih sredstava; analiziranje potrebnih sredstava za realizaciju naučnoistraživačke djelatnosti; licenciranje naučnoistraživačkih ustanova; planiranje i programiranje, ostvarivanje i usklađivanje međunarodne naučne saradnje Crne Gore sa drugim državama, regionalnim zajednicama i međunarodnim organizacijama; staranje o realizaciji programa iz nadležnosti ovog organa koji se finansiraju iz budžeta Crne Gore; prikupljanje podataka vezanih za naučnike i istraživače iz Crne Gore i dijaspore; usaglašavanje statistike u oblasti istraživanja i razvoja sa metodologijom Evropske unije; prikupljanje, obradu i distribuciju predloga i odgovarajućih podataka, informacija i programa u oblastima međunarodne naučne saradnje; razvoj kulturnog i umjetničkog stvaralaštva; zaštitu, očuvanje, valorizaciju i prezentaciju kulturne baštine; razvoj kreativnih industrija; ostvarivanje javnog interesa u kulturi; pripremupredloga zakona, drugih propisa i opštih akata iz oblasti kulture, davanje mišljenja na predloge zakona i drugih propisa kojima se uređuju pitanja u vezi sa kulturom; izradu i sprovođenje strategija i programa razvoja kulture; istraživanja u kulturi; obezbjeđivanje materijalne osnove, uslova i podsticajnih mjera za razvoj kulture i kreativnih industrija; izgradnju, održavanje, tehničko-tehnološko opremanje i korišćenje objekata kulture; osnivanje i rad ustanova kulture (biblioteka, muzeja, kinoteka i drugih ustanova kulture); utvrđivanje ispunjenosti uslova za obavljanje djelatnosti kulture; književno, prevodilačko, scensko, muzičko-scensko i filmsko stvaralaštvo; umjetničko stvaralaštvo u drugim audio-vizuelnim medijima; izdavačku, pozorišnu i kinematografsku djelatnost; javno prikazivanje kinematografskih djela; statusna pitanja samostalnih umjetnika i samostalnih stručnjaka ukulturi i istaknutih kulturnih stvaralaca; podsticanje rada strukovnih udruženja iz oblasti kulture; konzervatorsku, muzejsku, bibliotečku, arhivsku i kinotečku djelatnost; stručno osposobljavanje i usavršavanje kadrova za obavljanje djelatnosti kulture; državna odlikovanja; državne simbole; državne nagrade; državne praznike; spomen-obilježja; pripremu predloga propisa iz oblasti kulturne baštine, drugostepeni postupak i nadzor u oblasti kulturne baštine; stvaranje uslova za prezentovanje crnogorskog kulturnog i umjetničkog stvaralaštva u inostranstvu i stvaralaštva drugih država i naroda kod nas; obezbjeđivanje i realizaciju stranih donacija za kulturu i medije; pristupanje i korišćenje međunarodnih fondova za razvoj; usklađivanje domaćih propisa iz okvira svoje nadležnosti sa pravnom tekovinom Evropske unije; planiranje i programiranje, ostvarivanje i usklađivanje međunarodne kulturne saradnje Crne Gore sa drugim državama, regionalnim zajednicama i međunarodnim organizacijama; staranje o realizaciji programa iz nadležnosti ovog organa koji se finansiraju iz budžeta Crne Gore; predlaganje i obezbjeđivanje realizacije aktivnosti u saradnji sa diplomatsko-konzularnim predstavništvima Crne Gore u inostranstvu, kao i diplomatsko-konzularnim predstavništvima i kulturno-informativnim centrima drugih država u Crnoj Gori u cilju promovisanja kreativnih potencijala; prikupljanje, obradu i distribuciju predloga i odgovarajućih podataka, informacija i programa u oblastima međunarodne kulturne saradnje; pripremu predloga zakona, drugih propisa i opštih akata iz oblasti sporta i mladih; praćenje i utvrđivanje stanja u oblasti sporta; pripremu strategija razvoja i drugih mjera kojima se kreiraju politike u oblasti vrhunskog, rekreativnog, dječjeg, školskog i univerzitetskog sporta; upravni nadzor u oblastima za koje je ministarstvo osnovano; kao i druge poslove koji su mu određeni u nadležnost.
Ministarstvo je posebnim Aktom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji definisalo posebne organizacione jedinice po oblastima.
Saglasno Uredbi o organizaciji i načinu rada državne uprave, Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta u skladu sa utvrđenim djelokrugom vrši nadzor nad samostalnim organom uprave, i to: Zavodom za školstvo, Centrom za stručno obrazovanje, Ispitnim centrom i Zavodom za udžbenike i nastavna sredstva.
Podršku Ministarstvu pruža niz savjetodavnih tijela i izvršnih institucuja.
U skladu sa Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju Vlada je, radi odlučivanja o stručnim pitanjima i za stručnu pomoć u postupku donošenja odluka i pripreme propisa iz oblasti obrazovanja i vaspitanja, osnovala Nacionalni savjet za obrazovanje. Savjet, između ostalog, donosi obrazovni program za obrazovanje djece sa posebnim obrazovnim potrebama; vaspitni program za domove učenika; prilagođene obrazovne programe za obrazovanje odraslih; ispitne kataloge za provjeru nacionalne stručne kvalifikacije; standarde za pripremu udžbenika za predškolsko vaspitanje i obrazovanje, osnovno obrazovanje i vaspitanje, srednje opšte i stručno obrazovanje i za djecu s posebnim obrazovnim potrebama; program stručnog osposobljavanja i usavršavanja direktora ustanova; program rada stručnih saradnika; uputstvo za izradu obrazovnog programa; uputstvo za prilagođavanje obrazovnog programa za sticanje nivoa obrazovanja odraslih; standarde kompetencija nastavnika i direktora.
Nacionalni savjet se bira na period od četiri godine.
Radi razmatranja pitanja iz svoje nadležnosti, Nacionalni savjet obrazuje stalna i privremena radna tijela. Stalna radna tijela su:
- Odbor za opšte obrazovanje
- Odbor za stručno obrazovanje
- Odbor za obrazovanje odraslih
Privremena radna tijela su: komisije, ekspertske grupe i druga radna tijela.
Radi unaprjeđivanja sistema kvalifikacija, odobravanja i svrstavanja kvalifikacija u Okvir kvalifikacija, Vlada Crne Gore osnovala je Savjet za kvalifikacije.
Savjet čini najmanje 11 članova, koji se imenuju na period od četiri godine, iz reda Ministarstva prosvjete, nauke, kulture i sporta, organa državne uprave nadležnog za poslove rada, univerziteta, Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, Privredne komore Crne Gore, reprezentativnog udruženja poslodavaca, reprezentativne organizacije sindikata, Centra za stručno obrazovanje, Zavoda za školstvo i Ispitnog centra. Predsjednik Savjeta za visoko obrazovanje i predsjednik Nacionalnog savjeta za obrazovanje su, po funkciji, članovi Savjeta.
Savjet je, između ostalog, nadležan da:
- donosi odluku o svrstavanju kvalifikacija u Okvir kvalifikacija
- predlaže nadležnoj instituciji razvoj i unaprjeđivanje kvalifikacija
- donosi odluku o usklađivanju postojećih kvalifikacija za svrstavanje u Okvir kvalifikacija
- prati razvoj Okvira kvalifikacija kao cjeline
- donosi metodološka dokumenta za svrstavanje kvalifikacija
- utvrđuje kriterijume za izbor članova sektorskih komisija
- donosi uputstvo i smjernice o radu sektorskih komisija, usklađuje njihov rad i odlučuje o njihovim predlozima
- donosi akt o obrazovanju sektorskih komisija
- razmatra i usvaja izvještaje o radu sektorskih komisija.
Poslove unapređivanja i razvoja visokog obrazovanja obavlja Savjet za visoko obrazovanje kojeg imenuje Skupština Crne Gore. Savjet ima sedam članova koji se imenuju na period od četiri godine. Članovi Savjeta se imenuju iz reda istaknutih stručnjaka iz oblasti visokog obrazovanja, nauke, umjetnosti, reda studenata i oblasti privrede, društvenih djelatnosti i drugih relevantnih oblasti. Predstavnici iz reda studenata imenuje se na period od dvije godine.
Savjet, između ostalog:
- analizira stanje i dostignuća u visokom obrazovanju i daje stručne prijedloge Ministarstvu i Vladi Crne Gore
- daje mišljenje na prijedlog strategije razvoja visokog obrazovanja
- propisuje uslove i kriterijume za izbor u akademska zvanja
- daje mišljenje o visini sredstava za finansiranje javnih ustanova visokog obrazovanja i studenata na tim ustanovama za svaku studijsku godinu
- daje mišljenje o broju studenata i visini sredstava za finansiranje studenata na studijskim programima od javnog interesa na privatnim ustanovama visokog obrazovanja za svaku studijsku godinu
- daje mišljenje na propise iz oblasti visokog obrazovanja
- donosi standarde za evaluaciju ustanova u skladu sa standardima u Evropskom prostoru visokog obrazovanja.
Poslove na obezbjeđenju kvaliteta u visokom obrazovanju obavlja Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja u skladu sa evropskim standardima i smjernicama.
Agencija, između ostalog:
- sprovodi postupak akreditacije studijskog programa i izdaje sertifikat o akreditaciji studijskog programa
- sprovodi postupak eksterne evaluacije ustanove visokog obrazovanja i izdaje sertifikat o reakreditaciji ustanove visokog obrazovanja na osnovu izvještaja o reakreditaciji
- sprovodi periodičnu ocjenu kvaliteta rada licenciranih ustanova visokog obrazovanja na zahtjev ovlašćenog organa ustanove ili Ministarstva
- utvrđuje listu eksperata za akreditaciju studijskih programa, odnosno reakreditaciju ustanova na osnovu javnog poziva
- sarađuje sa ustanovama visokog obrazovanja u obezbjeđivanju i unapređenju kvaliteta; 6) analizira izvještaje o samoevaluaciji ustanova i izvještaje o eksternoj evaluaciji ustanova
- rangira ustanove visokog obrazovanja.