Δημογραφική κατάσταση
Η Ελλάδα βρίσκεται στο νοτιότατο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης και καλύπτει έκταση 132.049 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού – Κατοικιών 2021, ο Μόνιμος Πληθυσμός της Χώρας ανήλθε σε 10.432.481 άτομα, από τα οποία 5,075,249 είναι άνδρες (48.6%) και 5,357,232 είναι γυναίκες (51.4%).
Πηγή: Αποτελέσματα Απογραφής Πληθυσμού - Κατοικιών 2021 - ELSTAT
Πληθυσμός
Ο Μόνιμος Πληθυσμός αφορά τον αριθμό των ατόμων που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα και οικισμό της Χώρας. Στον Μόνιμο Πληθυσμό περιλαμβάνονται όλα τα άτομα ανεξαρτήτως υπηκοότητας (ελληνικής ή άλλης χώρας), τα οποία κατά την Απογραφή Πληθυσμού – Κατοικιών 2021 δήλωσαν τόπο συνήθους διαμονής τους εντός της Ελληνικής Επικράτειας.
Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Η Ελλάδα με αριθμούς, Απρίλιος-Ιούνιος 2024.
Πληθυσμιακές τάσεις
Η πληθυσμιακή δομή της Ελλάδας συνεχίζει να μεταβάλλεται σημαντικά, με κύριες τάσεις τη γήρανση του πληθυσμού και τη μείωση του συνολικού αριθμού των κατοίκων. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο πληθυσμός της χώρας το 2024 εκτιμάται σε περίπου 10,1 εκατομμύρια, παρουσιάζοντας μείωση σε σχέση με τα 10,3 εκατομμύρια του 2021. Οι προβλέψεις υποδεικνύουν περαιτέρω μείωση, με τον πληθυσμό να αναμένεται να φτάσει τα 8,9 εκατομμύρια έως το 2050. Η αναλογία των ατόμων άνω των 65 ετών αυξάνεται σταθερά, ενώ οι νεότερες ηλικιακές ομάδες μειώνονται, γεγονός που επηρεάζει την αγορά εργασίας και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Παράλληλα, η αστικοποίηση συνεχίζεται, με το ποσοστό του πληθυσμού σε αστικές περιοχές να αυξάνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό τα τελευταία χρόνια. Η μετανάστευση εξακολουθεί να επηρεάζει την πληθυσμιακή δυναμική, με τη διαρροή εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού να αποτελεί σημαντική πρόκληση για τη χώρα. Συνολικά, οι δημογραφικές εξελίξεις στην Ελλάδα καταδεικνύουν την ανάγκη για άμεσες πολιτικές παρεμβάσεις που θα αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού, της μείωσης του εργατικού δυναμικού και της συνεχιζόμενης αστικοποίησης.
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Ετήσιο Στατιστικό Πρόγραμμα 2024
Ανεργία
Κατά το Δ' τρίμηνο 2024, το ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε 9,5%, με τον αριθμό των απασχολουμένων να φτάνει τα 4.278.704 άτομα, σημειώνοντας μείωση 1,0% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και αύξηση 2,3% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.
Στην αρχή του έτους 2025 η ανεργία μειώθηκε περαιτέρω σε 8,7%. Οι απασχολούμενοι ανήλθαν σε 4.288.284 άτομα.
Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ-Ημερολόγιο Ανακοινώσεων
Μετανάστευση
Η Ελλάδα συνεχίζει να διαχειρίζεται τις μεταναστευτικές ροές και να παρέχει υποστήριξη σε ευάλωτες ομάδες, όπως τα ασυνόδευτα ανήλικα. Όσον αφορά τα ασυνόδευτα ανήλικα , μέχρι τον Μάρτιο του 2025, ο εκτιμώμενος αριθμός τους στην Ελλάδα ανήλθε σε 2.641, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Η κατανομή τους έχει ως εξής:
-
Φύλο:
-
Αγόρια: 92%
-
Κορίτσια: 8%
-
-
Ηλικία:
-
Κάτω των 15 ετών: 11%
-
Πηγές: Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ΕΛΣΤΑΤ
Η διαμονή των ασυνόδευτων ανηλίκων κατανέμεται σε διάφορες δομές φιλοξενίας:
- Κέντρα Φιλοξενίας: 1.380 Α.Α.
- Διαμερίσματα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης: 214 Α.Α.
- Δομές Επείγουσας Φιλοξενίας: 127 Α.Α.
- Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης & Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές: 918 Α.Α.
- Ελεγχόμενες Δομές Φιλοξενίας Αιτούντων Άσυλο: 2 Α.Α.
Η συνολική δυναμικότητα θέσεων φιλοξενίας ανέρχεται σε 1.775 θέσεις.
Μεταναστευτικές Ροές και Επιστροφές
Παρατηρείται τάση μείωσης στις μεταναστευτικές ροές στις αρχές του 2025, ενώ εντείνονται οι προσπάθειες για αύξηση των επιστροφών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Ιανουαρίου 2025:
Στατιστικά Στοιχεία Μετανάστευσης
Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσιεύει τακτικά στοιχεία σχετικά με τη μετανάστευση. Για το έτος 2023, τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν:
- Μετανάστευση (άτομα):
- 2023: 115.805
- 2019: 98.801
Η Εκπαίδευση των προσφυγοπαίδων
Η εκπαίδευση όλων των μαθητών που ζουν στην Ελλάδα είναι εθνική υπόθεση. Αυτό αφορά και την εκπαίδευση των μεταναστών μαθητών. Η ύπαρξη διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων μαθητών με πολυποίκιλες γλωσσικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες (αλλοδαποί, παλιννοστούντες, Ρομά, μουσουλμάνοι της Θράκης, ομογενείς) έχει οδηγήσει στην μεγάλη ανάπτυξη στοχευμένων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στο πλαίσιο της «Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης», οι οποίες βοηθούν στη διαδικασία εκπαιδευτικής ένταξης των μαθητών αυτών και καταπολεμούν το φαινόμενο της σχολικής διαρροής.
Τα ζητήματα εκπαίδευσης προσφύγων καθορίζονται με το Ν. 4415/2016
«Ρυθμίσεις για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση, τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις», με διατάξεις του Νόμου 4547/2018 για την «Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις»και με διατάξεις του Νόμου 4559/2018 «Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιόνιο Πανεπιστήμιο και άλλες διατάξεις».
Για τους ανήλικους προσφυγόπαιδες, έχουν δημιουργηθεί Δομές Υποδοχής για την Εκπαίδευσή τους (Δ.Υ.Ε.Π.). Η εκπαίδευσή τους παρέχεται από τις σχολικές
Γλώσσες
Η επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους είναι η ελληνική, η οποία χρησιμοποιείται σε όλη την επικράτεια, σε ποσοστό περίπου 99.5% και σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η μουσουλμανική μειονότητα, η οποία ανέρχεται περίπου στο 1% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας και κατοικεί στην περιοχή της Θράκης, αριθμεί περί τα 100.000 μέλη, τα οποία είναι τουρκικής, πομακικής και τσιγγάνικης καταγωγής. Για τη μουσουλμανική μειονότητα λειτουργούν μειονοτικά σχολεία, στα οποία η διδασκαλία των μαθημάτων γίνεται στην τουρκική και παράλληλα στην ελληνική γλώσσα. Στην Ελλάδα ομιλούνται επίσης διάφορες περιφερειακές ελληνικές διάλεκτοι.
Θρησκείες
Οι σχέσεις πολιτείας και θρησκευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα καθορίζονται από το Σύνταγμα, τις διεθνείς συμβάσεις και τους εκτελεστικούς νόμους. Το Ελληνικό Σύνταγμα ορίζει ότι
1. Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη. Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός.
2. Kάθε γνωστή θρησκεία είναι ελεύθερη και τα σχετικά με τη λατρεία της τελούνται ανεμπόδιστα υπό την προστασία των νόμων. H άσκηση της λατρείας δεν επιτρέπεται να προσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη. O προσηλυτισμός απαγορεύεται.
3. Oι λειτουργοί όλων των γνωστών θρησκειών υπόκεινται στην ίδια εποπτεία της Πολιτείας και στις ίδιες υποχρεώσεις απέναντί της, όπως και οι λειτουργοί της επικρατούσας θρησκείας.
4. Κανένας δεν μπορεί, εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων, να απαλλαγεί από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το Kράτος ή να αρνηθεί να συμμορφωθεί προς τους νόμους.
5. Κανένας όρκος δεν επιβάλλεται χωρίς νόμο, που ορίζει και τον τύπο του.
Επίσης, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδας (άρθρο 3), επικρατούσα θρησκεία στην Ελλάδα είναι η θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού. Επισημαίνεται ότι η αναγνώριση αυτή έχει αποκλειστικά διαπιστωτικό χαρακτήρα, ο οποίος οφείλεται στο γεγονός ότι η μεγάλη πλειονότης των Ελλήνων συνδέεται με την Ορθόδοξη Εκκλησία και ως εκ τούτου δεν πρόκειται για «κρατική θρησκεία» ή «επίσημη θρησκεία».
Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα περιλαμβάνονται και:
Οι σχολικές μονάδες Εκκλησιαστικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Εκκλησιαστικά Γυμνάσια και Εκκλησιαστικά Λύκεια), με κύριο σκοπό την ανάδειξη και κατάρτιση Κληρικών και Λαϊκών Στελεχών της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα υψηλού μορφωτικού επιπέδου και χριστιανικού ήθους
Τα Μουσουλμανικά Ιεροσπουδαστήρια Θράκης, θρησκευτικά σχολεία βαθμίδας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Γυμνάσιο–Λύκειο) στα οποία δύνανται να φοιτούν μόνο μαθητές και μαθήτριες μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας Θράκης, καλύπτοντας τις ανάγκες της θρησκευτικής τους εκπαίδευσης. Λειτουργούν δύο Ιεροσπουδαστήρια, ένα στην Κομοτηνή και ένα στην Ξάνθη.